Site icon Digital Learning Classroom

ถอดรหัสและขยายความวงล้อ “Bloom’s Verbs And Matching Assessment Types” เพื่อการออกแบบการวัดและประเมินผลการเรียนรู้เชิงลึก

ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด
แชร์เรื่องนี้

ถอดรหัสและขยายความวงล้อ “Bloom’s Verbs And Matching Assessment Types” เพื่อการออกแบบการวัดและประเมินผลการเรียนรู้เชิงลึก

บทสรุป (Executive Summary)

บทความการวิจัยฉบับนี้จัดทำขึ้นเพื่อตอบสนองต่อความต้องการในการอธิบายขยายความวงล้อ “Bloom’s Verbs And Matching Assessment Types” (คำกริยาของบลูมและรูปแบบการประเมินผลที่สอดคล้องกัน) ซึ่งเป็นเครื่องมือทางภาพ (Visual Tool) ที่มีความสำคัญยิ่งในแวดวงการศึกษา เครื่องมือนี้พัฒนาขึ้นโดยอิงตามทฤษฎีอนุกรมวิธานของบลูม (Bloom’s Taxonomy) เพื่อช่วยให้นักการศึกษา นักออกแบบหลักสูตร และผู้เชี่ยวชาญด้านการวัดผล สามารถเชื่อมโยงระดับพฤติกรรมทางปัญญา (Cognitive Domain) เข้ากับคำกริยาเชิงพฤติกรรม (Action Verbs) และรูปแบบการประเมินผล (Assessment Types) ได้อย่างเป็นระบบ

การวิเคราะห์ในรายงานฉบับนี้ครอบคลุมเนื้อหาที่มีความละเอียดระดับสูง โดยเริ่มจากการปูพื้นฐานทางประวัติศาสตร์และปรัชญาการศึกษาที่เป็นต้นกำเนิดของทฤษฎีในปี 1956 โดย Benjamin Bloom และคณะ ไปจนถึงการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในฉบับปรับปรุงปี 2001 โดย Anderson และ Krathwohl รายงานจะเจาะลึกโครงสร้างของวงล้อในทุกมิติ ทั้งวงใน (ระดับการเรียนรู้) วงกลาง (คำกริยา) และวงนอก (ชิ้นงานและการประเมินผล) โดยเฉพาะอย่างยิ่งการวิเคราะห์ความหมายที่ซ่อนอยู่ของสื่อและกิจกรรมที่ระบุในวงล้อ เช่น “Filmstrips”, “Newspapers” หรือ “Sculpture” ว่ามีบทบาทอย่างไรในฐานะเครื่องมือวัดผลในแต่ละระดับขั้น

นอกจากนี้ บทความยังนำเสนอการประยุกต์ใช้ทฤษฎีผ่านกรอบแนวคิด “ความสอดคล้องเชิงสร้างสรรค์” (Constructive Alignment) เพื่อป้องกันปัญหาความไม่สอดคล้องระหว่างสิ่งที่สอนและสิ่งที่สอบ และนำเสนอกรณีศึกษาการใช้งานในสาขาวิชาต่างๆ เพื่อให้ผู้อ่านสามารถนำองค์ความรู้ไปปรับใช้ได้จริง รายงานฉบับนี้จึงมิใช่เพียงคู่มือการใช้งานวงล้อ แต่เป็นคัมภีร์ที่รวบรวมศาสตร์และศิลป์แห่งการวัดผลการเรียนรู้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์

ปฐมบท: กำเนิดและวิวัฒนาการของอนุกรมวิธาน (The Genesis and Evolution of the Taxonomy)

บริบททางประวัติศาสตร์และปัญหาของการวัดผล

ย้อนกลับไปในช่วงทศวรรษที่ 1940 และ 1950 การศึกษาระดับอุดมศึกษาในสหรัฐอเมริกาประสบปัญหาใหญ่หลวงประการหนึ่ง คือความขาดแคลนภาษามาตรฐานในการสื่อสารเกี่ยวกับเป้าหมายทางการศึกษา Benjamin Bloom นักจิตวิทยาการศึกษาจากมหาวิทยาลัยชิคาโก ได้สังเกตเห็นว่าในการประชุมของผู้สอบและนักวัดผลจากมหาวิทยาลัยต่างๆ มีความสับสนวุ่นวายเมื่อพูดถึงคำว่า “ความเข้าใจ” (Comprehension) หรือ “การวิเคราะห์” (Analysis) แต่ละสถาบันตีความคำเหล่านี้แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ส่งผลให้การแลกเปลี่ยนข้อสอบหรือธนาคารข้อสอบระหว่างสถาบันเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ 1

ในปี 1948 ระหว่างการประชุมสมาคมจิตวิทยาอเมริกัน (APA) ที่บอสตัน Bloom และเพื่อนร่วมงานจึงได้ริเริ่มโครงการจัดจำแนกจุดมุ่งหมายทางการศึกษา เพื่อสร้าง “อนุกรมวิธาน” (Taxonomy) ที่จะเป็นภาษากลางให้กับนักการศึกษาทั่วโลก ความพยายามนี้ใช้เวลากว่า 8 ปี จนกระทั่งในปี 1956 หนังสือ “Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Goals, Handbook I: Cognitive Domain” ได้รับการตีพิมพ์ 1

โครงสร้างพื้นฐานของทฤษฎี Bloom (1956)

ทฤษฎีดั้งเดิมที่ Bloom และคณะนำเสนอ แบ่งพฤติกรรมการเรียนรู้ออกเป็น 3 พิสัย (Domains) ได้แก่:

  1. พุทธิพิสัย (Cognitive Domain): เกี่ยวข้องกับกระบวนการทางสมอง ความคิด สติปัญญา และความรู้
  2. จิตพิสัย (Affective Domain): เกี่ยวข้องกับความรู้สึก อารมณ์ ค่านิยม และเจตคติ 3
  3. ทักษะพิสัย (Psychomotor Domain): เกี่ยวข้องกับทักษะการเคลื่อนไหวร่างกายและการประสานงานของกล้ามเนื้อ 4

วงล้อ “Bloom’s Verbs And Matching Assessment Types” ที่เรากำลังพิจารณานี้ เน้นหนักไปที่ พุทธิพิสัย (Cognitive Domain) เป็นหลัก ซึ่งในฉบับปี 1956 ได้แบ่งระดับความสามารถทางสติปัญญาออกเป็น 6 ขั้นบันได จากล่างขึ้นบน โดยใช้คำนาม (Nouns) เป็นตัวกำหนดชื่อเรียก ดังนี้:

  1. Knowledge (ความรู้ความจำ): การระลึกข้อมูลได้
  2. Comprehension (ความเข้าใจ): การแปลความหมาย
  3. Application (การนำไปใช้): การประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ใหม่
  4. Analysis (การวิเคราะห์): การแยกแยะส่วนประกอบ
  5. Synthesis (การสังเคราะห์): การรวมส่วนประกอบเป็นสิ่งใหม่
  6. Evaluation (การประเมินค่า): การตัดสินคุณค่า 1

การปฏิรูปสู่ฉบับปี 2001 (The Revised Taxonomy)

แม้ทฤษฎีปี 1956 จะทรงอิทธิพลมหาศาล แต่เมื่อเวลาผ่านไป นักจิตวิทยาการเรียนรู้เริ่มพบข้อจำกัดบางประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงสร้างที่เป็นลำดับขั้นตายตัว (Rigid Hierarchy) และความคลุมเครือระหว่างขั้น Synthesis และ Evaluation ในปี 2001 Lorin Anderson (อดีตลูกศิษย์ของ Bloom) และ David Krathwohl (หนึ่งในผู้ร่วมเขียนฉบับเดิม) จึงได้ทำการปรับปรุงทฤษฎีครั้งใหญ่ 7

การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญที่สุดที่สะท้อนอยู่ในวงล้อฉบับปัจจุบัน คือการเปลี่ยนจาก คำนาม (Nouns) เป็น คำกริยา (Verbs) เพื่อเน้นย้ำว่าการเรียนรู้เป็นกระบวนการที่ตื่นตัว (Active Process) ไม่ใช่สภาวะนิ่งเฉย และมีการสลับตำแหน่งระหว่างสองขั้นสูงสุด ดังตารางเปรียบเทียบต่อไปนี้:

ระดับ (Level)Bloom (1956) – NounsAnderson & Krathwohl (2001) – Verbsนัยสำคัญของการเปลี่ยนแปลง
1KnowledgeRemember (จำ)เปลี่ยนจาก “ความรู้” ซึ่งเป็นวัตถุ เป็น “การจำ” ซึ่งเป็นกระบวนการทางสมอง
2ComprehensionUnderstand (เข้าใจ)ครอบคลุมความหมายกว้างขึ้น ทั้งการตีความ การยกตัวอย่าง และการสรุป
3ApplicationApply (นำไปใช้)เน้นการนำกระบวนการ (Procedure) ไปใช้ปฏิบัติจริง
4AnalysisAnalyze (วิเคราะห์)คงเดิม แต่เน้นการหาความสัมพันธ์ของโครงสร้าง
5SynthesisEvaluate (ประเมินผล)ลดระดับลงมาจากสูงสุด เพราะการตัดสินคุณค่าถือเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการคิดวิจารณญาณ แต่ยังไม่ใช่การสร้างนวัตกรรม
6EvaluationCreate (สร้างสรรค์)ยกขึ้นเป็นขั้นสูงสุด เพราะการสร้างสิ่งใหม่ (Synthesis เดิม) ต้องอาศัยการประเมินค่าและการวิเคราะห์ร่วมด้วย 2

วงล้อที่เรากำลังวิเคราะห์นี้ ในส่วนของวงในสุดและวงกลาง มักจะผสมผสานระหว่างคำศัพท์ยุคเก่าและยุคใหม่ โดยโครงสร้างหลักยังคงอิงตาม 6 ระดับนี้อย่างเคร่งครัด

กายวิภาคของวงล้อ: การถอดรหัสโครงสร้าง (Anatomy of the Wheel)

วงล้อ “Bloom’s Verbs And Matching Assessment Types” ถูกออกแบบมาเป็นวงกลมซ้อนกัน (Concentric Circles) โดยแบ่งพื้นที่ออกเป็น 6 ส่วน (Wedges) ตามระดับของทักษะ การเลือกใช้รูปทรงวงล้อแทนที่จะเป็นพีระมิดแบบดั้งเดิม มีนัยสำคัญทางจิตวิทยาการรับรู้ กล่าวคือ วงล้อแสดงให้เห็นถึงความต่อเนื่องและความสัมพันธ์ที่เชื่อมโยงกัน ไม่ใช่เพียงแค่บันไดที่ต้องปีนขึ้นไปทีละขั้นแล้วทิ้งขั้นเดิมไว้ข้างหลัง การเรียนรู้ในระดับสูงยังคงต้องอาศัยฐานจากแกนกลางเสมอ 10

แกนกลาง: ระดับการเรียนรู้ (The Core: Cognitive Levels)

วงกลมชั้นในสุดคือหัวใจของทฤษฎี ระบุชื่อระดับทักษะ (เช่น Knowledge, Comprehension, etc.) ซึ่งทำหน้าที่เป็นเข็มทิศชี้ทิศทางของวัตถุประสงค์การเรียนรู้ หากผู้สอนต้องการให้ผู้เรียนเกิดทักษะด้านใด ต้องเริ่มกำหนดจากแกนกลางนี้ก่อนเสมอ 13

วงแหวนกลาง: ภาษาแห่งการเรียนรู้ (The Middle Ring: Action Verbs)

วงแหวนชั้นกลางบรรจุ “คำกริยาเชิงพฤติกรรม” (Action Verbs) คำกริยาเหล่านี้เปรียบเสมือนสะพานเชื่อมระหว่างแนวคิดนามธรรมในแกนกลางกับการกระทำที่จับต้องได้ คำกริยาเหล่านี้ต้องเป็นคำที่ “สังเกตได้” (Observable) และ “วัดผลได้” (Measurable) 1

วงแหวนนอก: สถาปัตยกรรมแห่งการประเมิน (The Outer Ring: Assessment Types & Products)

วงแหวนชั้นนอกสุดคือส่วนขยายที่สำคัญที่สุดสำหรับการปฏิบัติจริง ระบุถึง “หลักฐานการเรียนรู้” (Evidence of Learning) ในรูปแบบของชิ้นงาน (Products) หรือวิธีการประเมิน (Assessment Tasks) 1

การวิเคราะห์เจาะลึก: จากความรู้สู่การสร้างสรรค์ (In-depth Analysis: From Knowledge to Creation)

ในส่วนนี้ บทความจะทำการวิเคราะห์แต่ละส่วนของวงล้อ (Wedge) อย่างละเอียด โดยสังเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารอ้างอิงและตีความความหมายของรูปแบบการประเมินที่ระบุไว้ในวงล้อ

ระดับความรู้ความจำ (Knowledge / Remembering)

ระดับนี้คือรากฐานของการเรียนรู้ เกี่ยวข้องกับการดึงข้อมูล (Retrieval) ออกจากหน่วยความจำระยะยาว โดยไม่จำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงหรือทำความเข้าใจความหมายที่ซับซ้อน 7

คำกริยาหลัก (Key Verbs):

การวิเคราะห์รูปแบบการประเมินในวงล้อ (Decoding Assessment Types):
ในวงล้อมีการระบุคำศัพท์ที่น่าสนใจในวงนอกสุด เช่น Events, People, Newspapers, Magazine articles, Television shows, Films/video 1 คำถามคือ สิ่งเหล่านี้เป็นการประเมินผลอย่างไร?

ระดับความเข้าใจ (Comprehension / Understanding)

ระดับนี้ผู้เรียนสามารถสร้างความหมายจากสิ่งที่เรียนรู้ได้ (Construct Meaning) สามารถแปลความจากรูปแบบหนึ่งไปสู่อีกรูปแบบหนึ่ง เช่น จากตัวเลขเป็นคำบรรยาย หรือจากคำศัพท์เป็นภาพ 7

คำกริยาหลัก (Key Verbs):

การวิเคราะห์รูปแบบการประเมินในวงล้อ:
วงล้อระบุ: Speech, Photography, Diagram, Graph, Story, Cartoon 1

ระดับการนำไปใช้ (Application / Applying)

ระดับนี้คือการถ่ายโอนการเรียนรู้ (Transfer of Learning) ผู้เรียนต้องนำกฎ ทฤษฎี หรือวิธีการที่เรียนรู้มา ไปใช้แก้ปัญหาในสถานการณ์ใหม่ที่ไม่เคยเจอมาก่อน (Unfamiliar Situations) 2

คำกริยาหลัก (Key Verbs):

การวิเคราะห์รูปแบบการประเมินในวงล้อ:
วงล้อระบุ: Model, Illustration, Sculpture, Diorama, Lesson 4

ระดับการวิเคราะห์ (Analysis / Analyzing)

ระดับนี้เกี่ยวข้องกับการคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) ขั้นต้น คือการแยกแยะข้อมูลออกเป็นส่วนย่อยๆ (Breaking down) เพื่อดูความสัมพันธ์ระหว่างส่วนประกอบเหล่านั้น และดูว่าส่วนประกอบเหล่านั้นประกอบกันเป็นโครงสร้างรวมได้อย่างไร 1

คำกริยาหลัก (Key Verbs):

การวิเคราะห์รูปแบบการประเมินในวงล้อ:
วงล้อระบุ: Graph, Survey, Spreadsheet, Database, Chart, Report 18

 

ระดับการประเมินค่า (Evaluation / Evaluating)

ใน Bloom’s Revised Taxonomy (2001) ระดับนี้เน้นการตัดสินใจ (Making Judgments) โดยอิงตามเกณฑ์ (Criteria) และมาตรฐาน (Standards) 7

คำกริยาหลัก (Key Verbs):

การวิเคราะห์รูปแบบการประเมินในวงล้อ:
วงล้อระบุ: Verdict, Conclusion, Debate, Editorial, Self-evaluation 18

 

ระดับการสร้างสรรค์ (Synthesis / Creating)

ระดับสูงสุดของปิระมิดใหม่ (และเป็นระดับรองในแบบเก่า) คือการนำองค์ประกอบต่างๆ มารวมกันเพื่อสร้างสิ่งใหม่ที่มีความสอดคล้อง (Coherent Whole) หรือมีฟังก์ชันการทำงานใหม่ 2

คำกริยาหลัก (Key Verbs):

การวิเคราะห์รูปแบบการประเมินในวงล้อ:
วงล้อระบุ: Project, Invention, Song, Game, Machine, Set of rules 18

ความสอดคล้องเชิงสร้างสรรค์ (Constructive Alignment) และการประยุกต์ใช้

หัวใจสำคัญของการใช้วงล้อ Bloom ไม่ใช่เพียงการจำคำกริยา แต่คือการนำไปใช้ในกระบวนการ Constructive Alignment (ความสอดคล้องเชิงสร้างสรรค์) ซึ่งเสนอโดย John Biggs หลักการนี้ระบุว่า 3 องค์ประกอบหลักของการสอนต้องสอดคล้องกัน คือ: 1) วัตถุประสงค์การเรียนรู้ (LOs) 2) กิจกรรมการเรียนการสอน (Teaching Activities) และ 3) การวัดและประเมินผล (Assessments) 31

ตารางเมทริกซ์การออกแบบการสอน (Instructional Design Matrix)

ตารางต่อไปนี้แสดงตัวอย่างการเลือกใช้วงล้อ Bloom เพื่อสร้างความสอดคล้องในรายวิชาต่างๆ:

ระดับ (Level)ตัวอย่างวัตถุประสงค์ (Learning Outcome)กิจกรรมการเรียนรู้ (Activity)การประเมินผล (Assessment Product)
Rememberผู้เรียนสามารถระบุ (Identify) ส่วนประกอบของเซลล์พืชได้ดูภาพสไลด์และท่องจำชื่อส่วนประกอบแบบทดสอบติดป้ายชื่อ (Labeling Quiz) บนภาพวาดเซลล์ 5
Understandผู้เรียนสามารถอธิบาย (Explain) หน้าที่ของไมโทคอนเดรียได้จับคู่แลกเปลี่ยน (Think-Pair-Share) อธิบายให้เพื่อนฟังเขียนสรุปสั้นๆ (One-minute paper) ท้ายคาบ 4
Applyผู้เรียนสามารถคำนวณ (Calculate) พลังงานที่ใช้ในบ้านได้ฝึกทำโจทย์คำนวณค่าไฟฟ้าจากบิลจริงแบบฝึกหัดโจทย์ปัญหา (Problem Set) ที่มีสถานการณ์หลากหลาย 22
Analyzeผู้เรียนสามารถเปรียบเทียบ (Compare) ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมและสังคมนิยมได้เขียนแผนภาพ Venn Diagram เปรียบเทียบในกลุ่มรายงานวิเคราะห์เปรียบเทียบ (Comparative Essay) 8
Evaluateผู้เรียนสามารถวิพากษ์ (Critique) ความเหมาะสมของนโยบายพลังงานนิวเคลียร์ได้โต้วาที (Debate) ในชั้นเรียนแบ่งฝ่ายสนับสนุน/คัดค้านบทความแสดงความคิดเห็น (Opinion Paper) พร้อมอ้างอิงหลักฐาน 18
Createผู้เรียนสามารถออกแบบ (Design) บ้านประหยัดพลังงานสำหรับอนาคตได้กิจกรรม Project-Based Learning สร้างโมเดลบ้านนำเสนอโมเดล (Model Presentation) และแปลนบ้าน (Blueprint) 4

หลุมพรางที่ควรระวัง (Common Pitfalls)

  1. การใช้คำกริยาต้องห้าม (Unmeasurable Verbs): วงล้อ Bloom ช่วยป้องกันการใช้คำที่วัดผลไม่ได้ เช่น “Understand” (เข้าใจ), “Know” (รู้), “Appreciate” (ซาบซึ้ง), “Learn” (เรียนรู้) คำเหล่านี้คลุมเครือและไม่ควรใช้เขียนวัตถุประสงค์ ให้เปลี่ยนเป็นคำในวงล้อ เช่น “Explain”, “Identify”, “Value” แทน 15
  2. ความไม่สอดคล้อง (Misalignment): ครูตั้งวัตถุประสงค์ขั้นสูง (เช่น “วิเคราะห์”) แต่ข้อสอบกลับออกแค่ขั้นต่ำ (เช่น “จำ”) วงล้อช่วยเตือนสติว่า ถ้าใช้ Verb ในวง Analyzing ก็ต้องเลือก Assessment Type ในวงนอกของ Analyzing ด้วย เช่น ให้ทำ Case Study ไม่ใช่ทำ Multiple Choice 31

การวิเคราะห์เชิงวิพากษ์และข้อจำกัด (Critical Analysis & Limitations)

แม้ว่าวงล้อ Bloom จะเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์มหาศาล แต่รายงานการวิจัยจำเป็นต้องชี้ให้เห็นถึงข้อควรพิจารณาและข้อจำกัดเพื่อการใช้งานที่รู้เท่าทัน:

ความเป็นลำดับขั้นที่เข้มงวดเกินไป (Rigidity of Hierarchy)

ทฤษฎี Bloom ถูกวิจารณ์ว่ามองการเรียนรู้เป็นขั้นบันไดที่ต้องผ่านขั้นต่ำก่อนจึงจะไปขั้นสูงได้เสมอ (Linear Progression) แต่ในความเป็นจริง การเรียนรู้ของมนุษย์มีความซับซ้อน บางครั้งเราอาจเริ่มจากการ “สร้าง” (Create) เพื่อเรียนรู้ที่จะ “จำ” (Remember) ก็ได้ เช่น การเรียนรู้ผ่านการลงมือทำ (Constructionism) 11

ความแตกต่างทางวัฒนธรรมและสาขาวิชา (Contextual Bias)

คำกริยาบางคำอาจมีความหมายต่างกันในแต่ละสาขาวิชา ตัวอย่างเช่น คำว่า “Paint” (วาดภาพ):

มิติความรู้ที่หายไป (The Missing Knowledge Dimension)

วงล้อส่วนใหญ่มักแสดงเพียง “Cognitive Process” (Verb) แต่ไม่ได้แสดง “Knowledge Dimension” (Noun) ซึ่งในฉบับปรับปรุงปี 2001 ได้แยกประเภทความรู้เป็น 4 ระดับ คือ:

  1. Factual: ความรู้ข้อเท็จจริง
  2. Conceptual: ความรู้รวบยอด/ทฤษฎี
  3. Procedural: ความรู้กระบวนการ/วิธีการ
  4. Metacognitive: ความรู้เกี่ยวกับการรู้คิดของตนเอง
    การใช้วงล้อให้สมบูรณ์แบบ ควรพิจารณาทั้งสองมิตินี้ควบคู่กัน (2D Matrix) เพื่อให้ครอบคลุมความลึกซึ้งของการเรียนรู้ 6

บทสรุป (Conclusion)

วงล้อ “Bloom’s Verbs And Matching Assessment Types” เป็นนวัตกรรมทางความคิดที่แปลงทฤษฎีการเรียนรู้นามธรรมให้กลายเป็นแผนที่นำทางที่จับต้องได้สำหรับนักการศึกษา การวิเคราะห์ในรายงานฉบับนี้ชี้ให้เห็นว่าวงล้อนี้ไม่ใช่เพียงรายการคำศัพท์ แต่เป็นระบบนิเวศของการเรียนรู้ที่เชื่อมโยง “เป้าหมาย” (Inner Circle) ผ่าน “กระบวนการ” (Middle Ring) ไปสู่ “ผลลัพธ์” (Outer Ring)

จากการศึกษาพบว่า กุญแจสำคัญสู่ความสำเร็จไม่ใช่การท่องจำคำกริยาในวงล้อ แต่คือการเข้าใจ “เจตนา” (Intent) ของแต่ละระดับชั้น และการเลือกใช้เครื่องมือประเมินผลที่สามารถดึงศักยภาพของผู้เรียนออกมาได้อย่างตรงจุด การเปลี่ยนแปลงจาก Bloom 1956 สู่ 2001 สะท้อนให้เห็นทิศทางการศึกษาโลกที่เปลี่ยนจากการเน้น “ผู้ทรงภูมิปัญญา” (ผู้รู้มาก) ไปสู่ “ผู้สร้างสรรค์นวัตกรรม” (ผู้คิดเป็นและทำได้)

ในยุคปัจจุบันที่ปัญญาประดิษฐ์ (AI) สามารถทำหน้าที่ในระดับ “Remember” และ “Understand” ได้ดีกว่ามนุษย์ การศึกษายิ่งต้องพึ่งพาวงล้อ Bloom ในระดับวงนอก (Apply, Analyze, Evaluate, Create) มากยิ่งขึ้น รายงานฉบับนี้จึงขอเสนอแนะให้นักการศึกษาใช้วงล้อนี้เป็นเครื่องมือในการตรวจสอบและยกระดับการสอน เพื่อสร้างผู้เรียนที่มีทักษะการคิดขั้นสูง พร้อมรับมือกับความท้าทายในอนาคตได้อย่างแท้จริง

Works cited

  1. Bloom’s Taxonomy of Measurable Verbs, accessed December 17, 2025, https://www.utica.edu/academic/Assessment/new/Blooms%20Taxonomy%20-%20Best.pdf
  2. Bloom’s taxonomy of cognitive learning objectives – PMC – NIH, accessed December 17, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4511057/
  3. Bloom’s taxonomy – Wikipedia, accessed December 17, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/Bloom%27s_taxonomy
  4. Bloom’s Taxonomy Learning Activities and Assessments | Centre for Teaching Excellence, accessed December 17, 2025, https://uwaterloo.ca/centre-for-teaching-excellence/resources/teaching-tips/blooms-taxonomy-learning-activities-and-assessments
  5. Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives | Center for the Advancement of Teaching Excellence | University of Illinois Chicago, accessed December 17, 2025, https://teaching.uic.edu/cate-teaching-guides/syllabus-course-design/blooms-taxonomy-of-educational-objectives/
  6. Bloom’s Taxonomy, Revised for 21st-Century Learners, accessed December 17, 2025, https://cte.utah.edu/instructor-education/pdfs/bloom-handout.pdf
  7. Anderson and Krathwohl Bloom’s Taxonomy Revised | Quincy College, accessed December 17, 2025, https://quincycollege.edu/wp-content/uploads/Anderson-and-Krathwohl_Revised-Blooms-Taxonomy.pdf
  8. Bloom’s Taxonomy | Centre for Teaching Excellence | University of Waterloo, accessed December 17, 2025, https://uwaterloo.ca/centre-for-teaching-excellence/catalogs/tip-sheets/blooms-taxonomy
  9. Bloom’s Taxonomy: The Ultimate Guide [Free Download] – Top Hat, accessed December 17, 2025, https://tophat.com/blog/blooms-taxonomy/
  10. EDUCATIONAL PSYCHOLOGY – Courses AIU, accessed December 17, 2025, https://courses.aiu.edu/Educational%20Psychology/S6/Session%206.pdf
  11. Creating an Empirically Derived Bloom’s Wheel for Use as a Tool of Institutional and Disciplinary Assessment, accessed December 17, 2025, https://aalhe.scholasticahq.com/article/140770.pdf
  12. Taxonomies of Learning, accessed December 17, 2025, https://bokcenter.harvard.edu/taxonomies-learning
  13. Developing Measurable Learning Objectives, accessed December 17, 2025, https://nata2025submissions.expotracker.net/Documents/Blooms.pdf
  14. Sample Bloom’s Verbs | Teaching and Learning Resource Center, accessed December 17, 2025, https://teaching.resources.osu.edu/examples/sample-blooms-verbs
  15. Bloom’s Taxonomy Action Verbs | Articles | ID&D – Salisbury University, accessed December 17, 2025, https://www.salisbury.edu/administration/academic-affairs/instructional-design-delivery/articles/blooms-taxonomy-action-verbs.aspx
  16. Bloom’s Taxonomy of Measurable Verbs, accessed December 17, 2025, https://www.radford.edu/institutional-effectiveness-quality-improvement/_documents/bloom-3-25.pdf
  17. Bloom’s Verbs and Matching Assessment Types, accessed December 17, 2025, https://www.clark.edu/tlc/outcome_assessment/documents/BloomsWheel.pdf
  18. Revised Bloom’s Taxonomy Process Verbs, Assessments, and Questioning Strategies – Quality Matters, accessed December 17, 2025, https://www.qualitymatters.org/sites/default/files/presentations/revised_bloom%E2%80%99s_taxonomy_chart.pdf
  19. 6 Levels of Bloom’s Taxonomy Explained With Examples – TimelyText, accessed December 17, 2025, https://www.timelytext.com/blooms-taxonomy-levels/
  20. Benjamin Bloom created a taxonomy of measurable verbs to help us describe and classify observable, accessed December 17, 2025, https://iepr.mtsu.edu/wp-content/uploads/sites/23/2024/09/BloomsTaxonomyUAC.pdf
  21. Bloom’s Taxonomy was designed to help categorize the levels of questions that are used in, accessed December 17, 2025, https://www.brockport.edu/live/files/4208-bloomecpdf
  22. Using Bloom’s Taxonomy to Write Effective Learning Objectives, accessed December 17, 2025, https://tips.uark.edu/using-blooms-taxonomy/
  23. Writing Objectives Using Bloom’s Taxonomy, accessed December 17, 2025, https://offices.mtholyoke.edu/sites/default/files/BloomWritingObjectives.pdf
  24. Blooms Taxonomy Wheel – Allan Hancock College, accessed December 17, 2025, https://www.hancockcollege.edu/app/documents/Blooms%20Wheel.pdf
  25. Bloom’s Revised Taxonomy – Colorado College, accessed December 17, 2025, https://www.coloradocollege.edu/other/assessment/how-to-assess-learning/learning-outcomes/blooms-revised-taxonomy.html
  26. BLOOM’s TAXONOMY | Golden West College, accessed December 17, 2025, https://www.goldenwestcollege.edu/Links/pdf/academic-senate/cci/Blooms%20Taxonomy.pdf
  27. Examples of objectives written for each level of Bloom’s Taxonomy., accessed December 17, 2025, https://medicine.temple.edu/sites/medicine/files/files/Simulation%20learning%20objectives%202017.pdf
  28. Writing Effective Outcomes: Bloom’s Verbs – Arkansas Tech University, accessed December 17, 2025, https://www.atu.edu/assessment/assess_bloomsverbs.php
  29. BLOOM’S TAXONOMY REVISED, accessed December 17, 2025, https://www.utica.edu/academic/Assessment/new/Bloom%20tx%20revised%20combined.pdf
  30. Bloom’s Taxonomy Action Verbs – Academic Affairs, accessed December 17, 2025, https://academicaffairs.hanover.edu/development/actionverbsbloomsbackwardsdesign.pdf
  31. Align Assessments, Objectives, Instructional Strategies – Eberly Center, accessed December 17, 2025, https://www.cmu.edu/teaching/assessment/basics/alignment.html
  32. Aligning Outcomes, Assessments, and Instruction | Centre for Teaching Excellence, accessed December 17, 2025, https://uwaterloo.ca/centre-for-teaching-excellence/catalogs/tip-sheets/aligning-outcomes-assessments-and-instruction
  33. Learning Outcomes with Bloom’s Verb Guide – University of Liverpool, accessed December 17, 2025, https://www.liverpool.ac.uk/media/livacuk/centre-for-innovation-in-education/staff-guides/learning-outcomes-with-blooms-verb-guide/learning-outcomes-with-blooms-verb-guide.pdf
Post Views: 51

Comments

comments

Powered by Facebook Comments

Exit mobile version