แนวทางการเลือกหัวข้อวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเพื่อเลื่อนวิทยฐานะครูเชี่ยวชาญ (ว 9/2564): ยุทธศาสตร์การตีความ ‘คิดค้น ปรับเปลี่ยน’ ให้โดนใจกรรมการ

November 10, 2025 ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด 37 Views 0 Comments

แชร์เรื่องนี้

แนวทางการเลือกหัวข้อวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเพื่อเลื่อนวิทยฐานะครูเชี่ยวชาญ (ว 9/2564): ยุทธศาสตร์การตีความ ‘คิดค้น ปรับเปลี่ยน’ ให้โดนใจกรรมการ

ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด
ศึกษานิเทศก์ วิทยฐานะศึกษานิเทศก์เชี่ยวชาญ สพม.นครราชสีมา
Musicmankob@gmail.com

__________________________________

I. บทวิเคราะห์แก่นแท้ “ครูเชี่ยวชาญ” : การถอดรหัส “คิดค้น ปรับเปลี่ยน” (Invent & Transform) ตามเกณฑ์ ว 9/2564

A. บทนำ: “ครูเชี่ยวชาญ” ไม่ใช่ “ครูชำนาญการพิเศษ” ที่เก่งขึ้น

การเปลี่ยนผ่านจากวิทยฐานะ “ครูชำนาญการพิเศษ” สู่ “ครูเชี่ยวชาญ” ภายใต้หลักเกณฑ์ ว 9/2564 ไม่ใช่เป็นเพียงการเลื่อนระดับเชิงปริมาณ หรือการทำงานที่หนักขึ้น แต่เป็นการก้าวกระโดดเชิงคุณภาพ (Qualitative Difference) ในการปฏิบัติงาน โดยมีหัวใจสำคัญอยู่ที่ระดับการปฏิบัติที่คาดหวัง.¹

ในระดับ “ชำนาญการพิเศษ” ระดับการปฏิบัติที่คาดหวังคือ “การประยุกต์ใช้และแก้ไขปัญหา” (Apply/Solve) หมายถึง การเป็นผู้เชี่ยวชาญในการนำแนวคิด ทฤษฎี หรือนวัตกรรมที่มีอยู่ มาประยุกต์ใช้เพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในชั้นเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ครูในระดับนี้คือ “ผู้ใช้” (User) หรือ “ผู้ดัดแปลง” (Adapter) นวัตกรรมที่ยอดเยี่ยม

อย่างไรก็ตาม ในระดับ “เชี่ยวชาญ” (คศ. 3 หรือ คศ. 4) ระดับการปฏิบัติที่คาดหวังได้ถูกยกระดับขึ้นเป็น “การคิดค้นและปรับเปลี่ยน” (Invent & Transform).¹ นี่คือการเปลี่ยนแปลงบทบาทอย่างสิ้นเชิง จาก “ผู้ใช้” นวัตกรรม ไปสู่ “ผู้สร้าง” (Creator) หรือ “ผู้พัฒนานวัตกรรม” (Innovator).² ผลงานที่นำเสนอจึงต้องสะท้อนความสามารถในการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ที่ส่งผลกระทบอย่างเป็นรูปธรรม

B. การตีความ “คิดค้น” (Invent) ในบริบทของ ก.ค.ศ.

คำว่า “คิดค้น” (Invent) ในบริบทของการประเมินวิทยฐานะ ไม่ได้หมายความถึงการประดิษฐ์สิ่งใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อนในโลก (Ex Nihilo) แต่หมายถึง “การสังเคราะห์อย่างเป็นระบบ” (Systematic Synthesis).

การ “คิดค้น” ในระดับครูเชี่ยวชาญ คือกระบวนการที่ครูได้ศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักวิชาการ และผลงานวิจัยที่เกี่ยวข้องอย่างลึกซึ้ง ² แล้วนำองค์ความรู้เหล่านั้นมา “สังเคราะห์” (Synthesize) หรือ “บูรณาการ” (Integrate) เพื่อสร้างเป็น “สิ่งใหม่” ที่ตอบสนองต่อบริบทปัญหาของตนเองอย่างจำเพาะเจาะจง “สิ่งใหม่” นี้ สามารถปรากฏในรูปแบบที่แตกต่างกัน ได้แก่:

“รูปแบบ” (Model): เช่น “รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบ… (ชื่อเฉพาะ)” ที่มีองค์ประกอบและขั้นตอนที่ชัดเจน
“กระบวนการ” (Process): เช่น “กระบวนการส่งเสริมทักษะ…” หรือ “กระบวนการนิเทศภายใน…”
“หลักสูตร” (Curriculum): เช่น “การพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาเพิ่มเติม” หรือ “หลักสูตรฝึกอบรม” ⁴
“ชุดการเรียนรู้/ชุดกิจกรรม” (Learning Package): เช่น “ชุดการเรียนรู้ที่เน้น…” ⁴

หลักฐานที่แสดงถึงการ “คิดค้น” ที่ชัดเจนที่สุด คือการที่ผลงานนั้นมี “นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้” ⁵ หรือ “นวัตกรรมการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ” ² ซึ่งถูกพัฒนาขึ้นอย่างมีขั้นตอนทางระเบียบวิธีวิจัยรองรับ ไม่ใช่การทำตามคู่มือที่มีอยู่เดิม

C. การตีความ “ปรับเปลี่ยน” (Transform) หัวใจของการประเมิน

หาก “คิดค้น” คือกระบวนการ (Process) “ปรับเปลี่ยน” (Transform) ก็คือผลลัพธ์ (Impact) และเป็นหัวใจสำคัญที่กรรมการมองหา นี่คือหลักฐานเชิงประจักษ์ (Evidentiary Work) ⁶ ที่พิสูจน์ว่า “นวัตกรรม” ที่คิดค้นขึ้นนั้น “ใช้งานได้จริง” และสร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างมีความหมาย

การ “ปรับเปลี่ยน” นี้ ต้องสามารถวัดผลได้ใน 2 ระดับ:

การปรับเปลี่ยนระดับผู้เรียน (Micro-Level Transformation):
นี่คือข้อกำหนดโดยตรงในด้านที่ 2 (Domain 2) “ผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน”.7 นวัตกรรมที่ครูคิดค้นขึ้น ต้องพิสูจน์ได้ว่าสามารถ “ปรับเปลี่ยน” ผู้เรียนให้ดีขึ้นอย่างชัดเจนและวัดผลได้ 7 เช่น:

การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ตกต่ำ ¹³
การยกระดับทักษะกระบวนการ ¹⁵
การเปลี่ยนแปลงคุณลักษณะอันพึงประสงค์ หรือพฤติกรรม ¹³

การปรับเปลี่ยนระดับวงวิชาชีพ (Macro-Level Transformation):
นี่คือสิ่งที่แยก “ครูเชี่ยวชาญ” ออกจากระดับอื่นอย่างแท้จริง ผลงานนั้นต้องมีศักยภาพในการ “สร้างการเปลี่ยนแปลงในวงวิชาการและวงวิชาชีพ”.9 นวัตกรรมที่คิดค้นขึ้น ไม่ควรเป็น “One-off” ที่ใช้ได้เฉพาะในห้องเรียนของครูผู้พัฒนา แต่ต้องมีคุณภาพและความสมบูรณ์พอที่จะ:

เป็น “ต้นแบบ” (Best Practice) หรือ “ตัวอย่าง” ให้ครูคนอื่นนำไปประยุกต์ใช้ต่อได้
สามารถนำไปสู่การเผยแพร่ หรือการต่อยอดในวงวิชาการ ¹⁰
สะท้อนให้เห็นถึงความก้าวหน้าในวิชาชีพ ⁹

D. การเชื่อมโยง 3 ด้าน (Domains) ของ ว 9/2564 สู่หัวข้อวิจัย

ความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนที่พบบ่อย คือการมองว่าผลงานวิจัย (ด้านที่ 3) เป็นงานแยกส่วนที่ทำเพิ่มเติมนอกเหนือจากงานสอนปกติ (ด้านที่ 1) และผลลัพธ์นักเรียน (ด้านที่ 2) ในความเป็นจริง ระบบการประเมิน ว 9/2564 ได้รับการออกแบบมาอย่างชาญฉลาดเพื่อ “บังคับ” ให้ทั้ง 3 ด้านนี้หลอมรวมเป็นเรื่องเดียวกัน

กระบวนการนี้เริ่มต้นจากการวิเคราะห์ข้อกำหนด:

การประเมินครูเชี่ยวชาญมี 3 ด้านหลัก: 1) ทักษะการจัดการเรียนรู้ 2) ผลลัพธ์ผู้เรียน และ 3) ผลงานทางวิชาการ.⁷
ก.ค.ศ. กำหนดชัดเจนว่า ผลงานทางวิชาการ (ด้านที่ 3) จะต้อง “เกี่ยวข้องกับการจัดการเรียนรู้” และ “แสดงให้เห็นถึงระดับการปฏิบัติงานที่คาดหวัง” (คือ Invent & Transform).⁷
ในขณะเดียวกัน ภายใต้ระบบข้อตกลงในการพัฒนางาน (Performance Agreement – PA) ครูทุกคนต้องจัดทำ “ข้อตกลงในการพัฒนางาน” ซึ่งรวมถึง “ประเด็นท้าทาย” (Challenge) ที่ต้องการแก้ไข.⁷

เมื่อนำทั้งสามองค์ประกอบนี้มาสังเคราะห์รวมกัน จะเกิดความเชื่อมโยงเชิงกลยุทธ์ที่สำคัญที่สุด:

ผลงานทางวิชาการ (ด้านที่ 3) ที่ “โดนใจกรรมการ” และ “ผ่านฉลุย” ที่สุด คือหัวข้อที่ “เกิด” จากการทำ “ประเด็นท้าทาย” ใน PA (ซึ่งสะท้อนปัญหาจริงในด้านที่ 2) และเป็น “บทสรุป” ของการที่ครูได้ “คิดค้น” นวัตกรรมเพื่อแก้ปัญหานั้น (ซึ่งแสดงทักษะในด้านที่ 1)

กล่าวอีกนัยหนึ่ง หัวข้อวิจัยของครูเชี่ยวชาญ ไม่ควรเป็นหัวข้อที่คิดขึ้นมาอย่างลอยๆ แต่ควรเป็น “รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์” (The Final Research Report) ของกระบวนการที่ท่านได้ “คิดค้น (Invent) นวัตกรรม” เพื่อแก้ไข “ประเด็นท้าทาย” ใน PA ของท่าน และได้พิสูจน์แล้วว่านวัตกรรมนั้นก่อให้เกิด “การปรับเปลี่ยน (Transform) ผลลัพธ์ผู้เรียน” ได้จริง

ข้อปฏิบัติ (Action): จุดเริ่มต้นอันดับหนึ่งในการค้นหาหัวข้อวิจัยระดับเชี่ยวชาญ คือการย้อนกลับไปวิเคราะห์ “ประเด็นท้าทาย” (Challenge) ใน PA ของท่าน และตั้งคำถามว่า “ปัญหาใดที่ท้าทายที่สุดที่ข้าพเจ้าต้อง ‘คิดค้น’ นวัตกรรมขึ้นมาเพื่อ ‘ปรับเปลี่ยน’ ผู้เรียน”

II. ยุทธศาสตร์การค้นหา “ปัญหาหน้าชั้นเรียน” (Classroom Problems) เพื่อการวิจัยระดับเชี่ยวชาญ

A. กับดักที่ใหญ่ที่สุด: การเลือกหัวข้อจาก “สิ่งที่ครูชอบ” vs “สิ่งที่นักเรียนต้องการ”

ตามที่ผู้ใช้งานได้ตั้งข้อสังเกตไว้ การเลือกหัวข้อวิจัยไม่ได้ขึ้นอยู่แค่ “สิ่งที่เราชอบ” [Query]. นี่คือกับดักที่ใหญ่ที่สุดที่ทำให้ผลงานวิจัยถูกปฏิเสธ หรือไม่สะท้อนความเป็น “เชี่ยวชาญ”.¹³

การเริ่มต้นที่ผิด (The “Tool-First” Approach): ครูไปอบรมเรื่อง AI ¹⁴ หรือ VR มา แล้วรู้สึก “ชอบ” จึงพยายามตั้งหัวข้อว่า “การใช้ AI ในการสอน…” การเริ่มต้นแบบนี้คือการ “เอาเครื่องมือเป็นตัวตั้ง” (Tool-Driven) และพยายามหาปัญหามาใส่เครื่องมือ ซึ่งมักจะได้งานวิจัยที่ตื้นเขินและไม่ตอบโจทย์จริง
การเริ่มต้นที่ถูก (The “Problem-First” Approach): ครูเชี่ยวชาญต้องเริ่มต้นจาก “ปัญหาที่แท้จริง” (The Real Problem) ของผู้เรียน.² การเริ่มต้นที่ถูกต้องคือ “นักเรียนในชั้นของฉันกำลังประสบปัญหาเรื้อรังอะไร ที่การสอนแบบเดิมๆ แก้ไขไม่ได้?”

การเริ่มต้นจากปัญหาจริงของผู้เรียน จะทำให้หัวข้อวิจัยมี “ความจำเป็น” (Necessity) และมีความ “เป็นไปได้ในการนำไปใช้จริง” (Feasibility) ซึ่งเป็นสิ่งที่กรรมการมองหา.¹³

B. เทคนิคการวิเคราะห์สภาพปัญหา (Problem Identification) จากข้อมูลจริง (Data-Driven)

ในการค้นหาปัญหาที่ “ควรค่า” แก่การทำวิจัยระดับเชี่ยวชาญ ครูต้องใช้ “ข้อมูล” (Data) เป็นตัวนำ ไม่ใช่ “ความรู้สึก” (Feeling) กระบวนการนี้มี 2 ขั้นตอนหลัก:

ขั้นตอนที่ 1: วิเคราะห์ “ผลลัพธ์” (Outcomes) ที่ตกต่ำ 13

ตรวจสอบข้อมูลผลลัพธ์ผู้เรียนที่ท่านมีในมือ และระบุ “จุดอ่อน” ที่ชัดเจน:

ปัญหาด้านผลสัมฤทธิ์ (Achievement): ¹³

คะแนนสอบระดับชาติ (O-NET, NT) หรือคะแนนสอบของโรงเรียน ¹³ ต่ำในสาระการเรียนรู้ หรือตัวชี้วัดใดเป็นพิเศษ
ตัวอย่าง: “นักเรียนชั้น ป.6 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนด”.¹³
ปัญหาด้านพฤติกรรม/ทักษะ (Behavior/Skills): ¹³

พฤติกรรมไม่พึงประสงค์ เช่น การขาดเรียนบ่อยครั้ง, พฤติกรรมก้าวร้าว.¹³
การขาดทักษะที่จำเป็น เช่น ทักษะการคิดแก้ปัญหา ¹⁵, ทักษะการคิดวิเคราะห์ ¹³, การทำงานร่วมกัน, หรือการสื่อสาร

ขั้นตอนที่ 2: การวิเคราะห์สาเหตุรากเหง้า (Root Cause Analysis)

ปัญหาที่พบในขั้นตอนที่ 1 (เช่น “นักเรียนคิดวิเคราะห์ไม่เป็น”) ไม่ใช่โจทย์วิจัย แต่เป็น “อาการ” (Symptom) เท่านั้น ครูเชี่ยวชาญต้องขุดลึกลงไปหา “สาเหตุ” (Root Cause).13

สาเหตุของปัญหา ¹³ อาจเกิดจาก:

ปัจจัยด้านผู้เรียน: ความสนใจ, สภาพครอบครัว
ปัจจัยด้านหลักสูตร: เนื้อหาไม่สอดคล้อง
ปัจจัยด้านครู: (นี่คือจุดที่ครูต้องโฟกัส) เช่น การจัดการเรียนรู้ที่ไม่มีประสิทธิภาพ ¹³, การสอนแบบบรรยาย (Lecture-based), ขาดสื่อที่กระตุ้นการคิด, การประเมินผลที่ไม่สอดคล้องกับทักษะ

โจทย์วิจัยของครูเชี่ยวชาญ คือการ “คิดค้น” นวัตกรรม (เช่น รูปแบบการสอน, สื่อ) เพื่อไปแก้ “สาเหตุ” ที่เกิดจาก “การจัดการเรียนรู้” (ปัจจัยด้านครู) ³ เพื่อ “ปรับเปลี่ยน” “อาการ” (ผลลัพธ์ผู้เรียน) นั่นเอง

C. การยกระดับปัญหา (Problem Elevation) สู่ระดับเชี่ยวชาญ

ไม่ใช่ทุกปัญหาที่เหมาะกับการทำผลงานระดับ “เชี่ยวชาญ” กรรมการจะประทับใจหัวข้อที่มุ่งแก้ปัญหา “ทักษะกระบวนการ” (Process/Skills) ที่ซับซ้อน มากกว่าปัญหา “เนื้อหา” (Content) ที่ตรงไปตรงมา

กระบวนการคิดเพื่อยกระดับปัญหามีดังนี้:

ปัญหาเชิง “เนื้อหา” (Content Problem) เช่น “นักเรียนจำคำศัพท์ภาษาอังกฤษไม่ได้” มักจะสามารถแก้ไขได้ด้วยนวัตกรรมระดับ “ชำนาญการ” หรือ “ชำนาญการพิเศษ” (เช่น “การพัฒนาเกมทายศัพท์”, “การพัฒนาบัตรคำช่วยจำ”)
ปัญหาเชิง “กระบวนการ” (Process Problem) เช่น “นักเรียนจำคำศัพท์ได้ แต่ไม่สามารถนำคำศัพท์เหล่านั้นไปประยุกต์ใช้ในการเขียนเรียงความเชิงโต้แย้ง (Persuasive Essay) ได้” นี่คือปัญหาที่ซับซ้อนกว่า
ปัญหาที่ซับซ้อนเช่นนี้ (ข้อ 2) “คู่ควร” (Justify) กับการที่ครูจะต้อง “คิดค้น” (Invent) นวัตกรรมที่ซับซ้อนระดับ “เชี่ยวชาญ” ขึ้นมาแก้ไข (เช่น “การพัฒนารูปแบบการสอนเขียนเชิงโต้แย้งโดยใช้กระบวนการ Problem-Based Learning ร่วมกับ Scaffolding”)

ดังนั้น ในการเลือกปัญหา ให้ครูมองหาปัญหาที่เกี่ยวข้องกับ “ทักษะการคิดระดับสูง” (Higher-Order Thinking Skills) ¹³ เช่น การประยุกต์ใช้ (Applying), การวิเคราะห์ (Analyzing), การประเมินค่า (Evaluating), การสร้างสรรค์ (Creating) ¹⁶, การคิดแก้ปัญหา (Problem-Solving) ¹⁵, หรือการคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking).¹³ การเลือกปัญหาเหล่านี้จะส่งสัญญาณให้กรรมการทราบทันทีว่า นี่คืองานที่มุ่งเน้นการ “ปรับเปลี่ยน” ในระดับลึก

D. การสังเคราะห์เอกสารและงานวิจัย (Literature Review) เพื่อค้นหา “ช่องว่าง” (Gap)

หลังจากได้ “ปัญหา” ที่แหลมคมแล้ว (เช่น “นักเรียนขาดทักษะการแก้ปัญหา”) ขั้นตอนต่อไปคือการศึกษาค้นคว้าเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง (Literature Review) อย่างหนัก.³

วัตถุประสงค์ของการทบทวนวรรณกรรมในระดับเชี่ยวชาญ ไม่ใช่แค่การ “ลอก” ทฤษฎีมาใส่ในบทที่ 2 แต่คือการค้นหา “ช่องว่าง” (Research Gap) หรือ “จุดที่ยังไม่มีใครทำ”

“ช่องว่าง” สำหรับครูเชี่ยวชาญ มักจะอยู่ในรูปแบบต่อไปนี้:

“คนอื่นใช้นวัตกรรม A แก้ปัญหา B ได้ผล แต่ยังไม่มีใครทำนวัตกรรมนี้กับ กลุ่มเป้าหมาย ของฉัน” (เช่น นักเรียนอาชีวศึกษา, นักเรียนการศึกษาพิเศษ, นักเรียนในบริบทชนบท)
“มีทฤษฎี X (เช่น PBL) และทฤษฎี Y (เช่น Gamification) ที่น่าสนใจ แต่ยังไม่มีใคร “สังเคราะห์” ทั้งสองทฤษฎีนี้เข้าด้วยกันเป็น “รูปแบบ” ใหม่”
“มีเทคโนโลยี C (เช่น AI หรือ VR) ¹⁴ แต่ยังไม่มีใครนำมาบูรณาการกับกระบวนการสอน D (เช่น การสอนประวัติศาสตร์) อย่างเป็นระบบ” ¹⁶

การค้นพบ “ช่องว่าง” นี้ คือจุดที่ครูจะสามารถสร้าง “ความแปลกใหม่” (Novelty) ให้กับงานวิจัยได้ และเป็นจุดเริ่มต้นของการ “คิดค้น” (Invent) ที่ตั้งอยู่บนฐานความรู้เดิม ไม่ใช่การคิดเองเออเอง

III. การออกแบบกระบวนการพัฒนานวัตกรรมตามระเบียบวิธีวิจัย (Research Methodology)

เมื่อได้ปัญหา (Problem) และช่องว่าง (Gap) แล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการเลือก “เครื่องมือ” หรือ “ระเบียบวิธีวิจัย” (Research Methodology) ที่จะใช้ในการ “สร้าง” นวัตกรรมและ “พิสูจน์” ว่านวัตกรรมนั้นใช้ได้ผล สำหรับวิทยฐานะครูเชี่ยวชาญ มี 3 แนวทางหลักที่ ก.ค.ศ. ยอมรับ

A. ทางเลือกที่ 1 (มาตรฐานทอง): การวิจัยและพัฒนา (Research & Development: R&D)

นี่คือระเบียบวิธีวิจัยที่เปรียบเสมือน “มาตรฐานทอง” (Gold Standard) สำหรับการส่งผลงานวิทยฐานะ เพราะเป็นกระบวนการที่ “ออกแบบ” มาเพื่อการ “คิดค้น” นวัตกรรมโดยตรง.² การใช้ R&D จะแสดงให้กรรมการเห็นว่าครูมีกระบวนการทำงานที่เป็นระบบและน่าเชื่อถือ.¹⁷

กระบวนการ R&D โดยทั่วไป (ซึ่งอาจปรับเปลี่ยนได้ตามบริบท) มี 4 ขั้นตอนหลัก:

R1 (Research 1 – การวิจัยเชิงวิเคราะห์):

การวิเคราะห์สภาพปัญหาและความต้องการ (Problem/Needs Analysis) ² (ดังที่กล่าวใน Section II)
การศึกษาเอกสาร, ทฤษฎี, และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง (Literature Review) ¹⁰
การสังเคราะห์ “กรอบแนวคิด” (Conceptual Framework) หรือ “พิมพ์เขียว” (Blueprint) ของนวัตกรรมที่จะสร้าง

D1 (Development 1 – การพัฒนา):

การ “สร้าง” ต้นแบบนวัตกรรม (Prototype) ตามกรอบแนวคิด ¹⁹ (เช่น ร่างรูปแบบการสอน, ร่างคู่มือครู, ร่างสื่อประกอบ)
การนำต้นแบบไปให้ “ผู้เชี่ยวชาญ” (Experts) ตรวจสอบความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา (Content Validity) (เช่น การหาค่า IOC – Index of Item Objective Congruence)
การ “ปรับปรุงแก้ไข ครั้งที่ 1” (Revision 1) ตามข้อเสนอแนะของผู้เชี่ยวชาญ ¹⁹

R2 (Research 2 – การทดลองใช้):

การนำนวัตกรรมที่ปรับปรุงแล้วไป “ทดลองใช้” (Try-out / Implementation) กับกลุ่มตัวอย่าง (นักเรียนจริง) ¹⁷
ขั้นตอนนี้มักใช้ระเบียบวิธีวิจัย “เชิงทดลอง” (Experimental Research) ¹⁷ เพื่อเก็บข้อมูลเชิงปริมาณและพิสูจน์ “การปรับเปลี่ยน” (Transform) เช่น การใช้แบบแผนการวิจัยแบบ One-Group Pretest-Posttest Design ¹⁸ (วัดผลก่อนเรียน-หลังเรียน) หรือแบบ Two-Groups (กลุ่มทดลอง-กลุ่มควบคุม)
การวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติเพื่อ “พิสูจน์” ว่านวัตกรรมนั้น “มีประสิทธิภาพ” จริง (เช่น คะแนนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญ, ทักษะผู้เรียนดีขึ้น)

D2 (Development 2 – การประเมินและเผยแพร่):

การสรุปผล, ประเมินประสิทธิภาพและประสิทธิผล (Efficacy/Effectiveness) ของนวัตกรรม ²⁰
การจัดทำ “รายงานฉบับสมบูรณ์” (Final Report) และ “คู่มือการใช้” (User Manual) ¹⁹
การเผยแพร่นวัตกรรมสู่สาธารณะ (Dissemination) ¹¹ (ซึ่งตอบโจทย์การ “ปรับเปลี่ยน” วงวิชาชีพ)

B. ทางเลือกที่ 2 (สำหรับบริบทจริง): การวิจัยเชิงออกแบบ (Design-Based Research: DBR)

DBR เป็นอีกทางเลือกที่ทันสมัยและได้รับการยอมรับอย่างสูงในวงการศึกษาศาสตร์ โดยเฉพาะในบริบทที่ “ควบคุมตัวแปร” ได้ยากเหมือน R&D.²¹

ความแตกต่างเชิงปรัชญาที่สำคัญคือ:

R&D มุ่งสร้าง “ผลิตภัณฑ์” (Product) ที่สมบูรณ์เพื่อนำไปใช้
DBR มุ่งสร้าง “ทฤษฎี/หลักการออกแบบ” (Design Principle) ที่เกิดขึ้นจากการทดลองซ้ำๆ ใน “บริบทจริง” (Real-world context) ²¹

กระบวนการ DBR ²¹ ไม่ได้เป็นเส้นตรง 4 ขั้นตอน แต่เป็น “วงจร” (Iterative Cycle) ที่ทำซ้ำๆ (เช่น วิเคราะห์ -> ออกแบบ -> ทดลองใช้ -> วิเคราะห์ผล -> ออกแบบใหม่ -> ทดลองใช้ใหม่) DBR “ยอมให้ตัวแปรก่อกวน” (เช่น ความหลากหลายของนักเรียน) เข้ามา และใช้ความยุ่งเหยิงนั้นในการ “เรียนรู้” และ “ปรับปรุง” การออกแบบ (Design) ไปเรื่อยๆ.²¹

หากท่านต้องการพัฒนานวัตกรรมในบริบทห้องเรียนที่มีความหลากหลายสูง หรือแก้ปัญหาที่ซับซ้อนมาก DBR ถือเป็นระเบียบวิธีวิจัยที่เหมาะสมและแข็งแกร่งไม่แพ้ R&D

C. ทางเลือกที่ 3 (ทางเลือกใหม่): “รายงานการสร้างหรือพัฒนานวัตกรรมเชิงประจักษ์”

นี่คือการเปลี่ยนแปลงล่าสุดจาก ก.ค.ศ. ที่เปิดโอกาสให้ครูสามารถเสนอ “ผลงานเชิงประจักษ์” (Evidentiary Work) แทนที่ “รายงานการวิจัย” (Research) เต็มรูปแบบได้.⁶

อย่างไรก็ตาม นี่ ไม่ใช่ ทางลัด หรือการทำงานที่ง่ายกว่า มีข้อควรพิจารณาดังนี้:

ก.ค.ศ. เพิ่มทางเลือกนี้เพื่อ “ลดภาระ” การทำวิจัย 5 บทเต็มรูปแบบ และให้ครูนำ “ผลงานดีๆ จากการปฏิบัติหน้าที่จริง” มาเสนอได้.⁶
แต่ ในการพิจารณา ก.ค.ศ. ยังคงระบุว่า ครูผู้เสนอต้องแสดงให้เห็นถึง “ทักษะการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ การสร้างหรือพัฒนานวัตกรรม และวิจัย”.⁶

นั่นหมายความว่า นี่คือการเปลี่ยน “รูปแบบการเขียนรายงาน” (Reporting Format) จาก “วิจัย 5 บท” (R&D) ไปเป็น “รายงานการพัฒนานวัตกรรม” (Innovation Report) ที่เน้นการ “โชว์ผลงาน” (The Product) และ “ผลลัพธ์เชิงประจักษ์” (The Impact) มากกว่ากระบวนการวิจัยที่ซับซ้อน แต่เบื้องหลัง “ผลงาน” นั้น ก็ยังคงต้องมีกระบวนการพัฒนาที่เป็นระบบ ³, มีการทดลองใช้, และมีการพิสูจน์ผลลัพธ์อยู่ดี

D. การบูรณาการทฤษฎีการเรียนรู้ (Learning Theories) สู่การออกแบบนวัตกรรม

นวัตกรรมระดับ “คิดค้น” (Invent) จะต้องไม่ใช่สิ่งที่ครู “คิดเอง” (Atheoretical) แต่ต้องมี “ทฤษฎี” (Theory) และ “หลักวิชาการ” (Principles) รองรับอย่างชัดเจน.³ การบูรณาการทฤษฎีเหล่านี้คือสิ่งที่ทำให้นวัตกรรมมีความน่าเชื่อถือทางวิชาการ

ตัวอย่างการบูรณาการทฤษฎีสู่การออกแบบนวัตกรรม:

Problem-Based Learning (PBL): หากนวัตกรรมของท่านมุ่งเน้นการ “คิดแก้ปัญหา” ท่านต้องออกแบบนวัตกรรมโดยใช้ “ปัญหา” เป็นตัวกระตุ้น (Problem as stimulus) ตามหลักการของ PBL.¹⁵
TPACK Model: หากนวัตกรรมของท่านเกี่ยวข้องกับการใช้ “เทคโนโลยี” ท่านต้องอ้างอิงกรอบแนวคิด TPACK เพื่ออธิบายว่าท่านบูรณาการ “เทคโนโลยี” (T) กับ “วิธีสอน” (P) และ “เนื้อหา” (C) อย่างไร.¹⁶
Constructivism (ทฤษฎีการสร้างความรู้): หากนวัตกรรมของท่านเน้นให้ผู้เรียน “สร้าง” ความรู้ด้วยตนเอง ท่านต้องอ้างอิงทฤษฎีนี้ ¹⁹ และอธิบายว่านวัตกรรมของท่านมีปฏิสัมพันธ์กับผู้เรียนและสิ่งแวดล้อมอย่างไร
Systems Theory (ทฤษฎีระบบ): ใช้อธิบายว่า “รูปแบบ” (Model) ที่ท่านสร้างขึ้น มีองค์ประกอบย่อย (Input, Process, Output, Feedback) ที่ทำงานประสานกันเป็น “ระบบ” อย่างไร.²²

ตารางที่ 1: ตารางเปรียบเทียบระเบียบวิธีวิจัย (R&D vs. DBR) สำหรับบริบทครูเชี่ยวชาญ

มิติ (Feature)	R&D (การวิจัยและพัฒนา)	DBR (การวิจัยเชิงออกแบบ)
เป้าหมายหลัก	สร้าง “นวัตกรรม/ผลิตภัณฑ์” (Product) ที่มีคุณภาพและตรวจสอบแล้ว (Validated Product) ¹⁰	สร้าง “ทฤษฎี/หลักการออกแบบ” (Design Principles) ที่ใช้ได้จริงในบริบท (Contextualized Theory) ²¹
กระบวนการ	เป็นเส้นตรง (Linear) 4 ขั้นตอน (R1 -> D1 -> R2 -> D2) ¹⁹	เป็นวงจร (Cyclical) ทำซ้ำๆ (Iterative) (วิเคราะห์ -> ออกแบบ -> ทดลอง -> วิเคราะห์ใหม่) ²¹
การจัดการบริบท	พยายาม “ควบคุม” ตัวแปร (Control variables) เพื่อทดสอบประสิทธิภาพ ¹⁸	“โอบรับ” ความยุ่งเหยิง (Embrace messiness) ของบริบทจริง และเรียนรู้จากมัน ²¹
ผลลัพธ์สุดท้าย	นวัตกรรมที่ “สมบูรณ์” (Final Product) + คู่มือการใช้ (Manual) ¹⁹	นวัตกรรมที่ “ถูกปรับปรุง” (Refined Prototype) + ชุดหลักการออกแบบ (Design Principles) ²¹
ความเหมาะสม	เหมาะกับการสร้างนวัตกรรมที่ชัดเจนและต้องการทดสอบประสิทธิภาพ (เช่น ชุดการสอน, รูปแบบที่ตายตัว)	เหมาะกับการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนในบริบทจริงที่ควบคุมยาก และนวัตกรรมต้องการการปรับปรุงตลอดเวลา

IV. เทคนิคการสร้าง “ความแปลกใหม่” (Novelty) ให้หัวข้อวิจัย

A. “ความแปลกใหม่” ไม่ใช่แค่ “ความแปลก”

กรรมการไม่ได้มองหาหัวข้อที่ “แปลกประหลาด” หรือ “ตื่นเต้น” แต่มองหาหัวข้อที่มี “ความแปลกใหม่” (Novelty) ซึ่งหมายถึงการแก้ปัญหาด้วยวิธีที่ “ทันสมัย” (Modern), “มีหลักการ” (Principled) และ “แก้ปัญหาได้จริง” (Effective)

ความแปลกใหม่นี้ ต้องเกิดจากการ “สังเคราะห์” ที่มีหลักการ (ดังที่กล่าวใน Section II.D) ไม่ใช่การทำเรื่องที่ไม่มีใครทำเพราะมันไม่มีประโยชน์

B. การวิเคราะห์แนวโน้มการศึกษา (Educational Trends) เพื่อสร้างความทันสมัย

วิธีที่ง่ายที่สุดในการสร้าง “ความแปลกใหม่” คือการนำ “แนวโน้มการศึกษา” (Educational Trends) ที่กำลังเป็นที่ยอมรับในระดับสากล มาบูรณาการกับ “ปัญหา” ที่ท่านมี การทำเช่นนี้จะส่งสัญญาณให้กรรมการเห็นว่า ท่านเป็นครูที่ “ทันสมัย” และ “มองไปข้างหน้า”.¹⁴

แนวโน้มสำคัญที่ควรพิจารณา:

AI (ปัญญาประดิษฐ์): ¹⁴

ไม่ใช่แค่: “การใช้ ChatGPT ช่วยหาข้อมูล”

ระดับเชี่ยวชาญ (Invent): “การพัฒนารูปแบบการเรียนรู้แบบปรับตัวที่ขับเคลื่อนด้วย AI” (AI-Driven Adaptive Learning) หรือ “การพัฒนากระบวนการประเมินผลและให้ Feedback ผู้เรียนโดยใช้ AI”

Immersive Learning (VR/AR): ²³

ไม่ใช่แค่: “การให้เด็กดูคลิป 360 องศา”

ระดับเชี่ยวชาญ (Invent): “การสร้างสภาพแวดล้อมการเรียนรู้เสมือนจริง (Immersive Virtual Learning Environments) ²⁴ เพื่อแก้ปัญหาข้อจำกัดด้านทรัพยากร” (เช่น การสร้างห้องทดลองเคมีเสมือนจริง, การทัศนศึกษาประวัติศาสตร์ในยุคอดีต)

Hybrid / Blended Learning: ¹⁴

ไม่ใช่แค่: “การสอนใน Zoom สลับกับ On-site”

ระดับเชี่ยวชาญ (Invent): “การคิดค้นรูปแบบการเรียนรู้แบบผสมผสาน (Hybrid Model) ที่บูรณาการกิจกรรม Online และ On-site อย่างมีประสิทธิภาพ” เพื่อรองรับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง

UDL (Universal Design for Learning): ¹⁴

ไม่ใช่แค่: “การสอนซ่อมเสริมเด็กที่อ่อน”

ระดับเชี่ยวชาญ (Invent): “การคิดค้นนวัตกรรมการสอนที่ใช้หลัก UDL เพื่อ ‘ออกแบบการเรียนรู้ที่ตอบสนองทุกคน’ ¹⁴ ในห้องเรียนที่มีความหลากหลายสูง (Diverse Learners)” (เช่น การสร้าง Sensory Spaces, การมีทางเลือกในการส่งงานที่หลากหลาย)

C. “สูตรสำเร็จ” หัวข้อวิจัยระดับเชี่ยวชาญ (The “Golden Topic” Formula)

จากการวิเคราะห์ทั้งหมดที่ผ่านมา สามารถสังเคราะห์ “สูตร” สำหรับการคิดหัวข้อวิจัยระดับเชี่ยวชาญที่ทรงพลัง และมีโอกาส “ผ่านฉลุย” สูงสุดได้ โดยการ “สังเคราะห์” 4 องค์ประกอบเข้าด้วยกัน:

(Problem): เริ่มต้นจาก “ปัญหาเชิงทักษะ” (Skill Problem) ที่เรื้อรังในชั้นเรียน (จาก Section II)

ตัวอย่าง: “นักเรียน ม.ปลาย ขาดทักษะการแก้ปัญหาเชิงซับซ้อน (Complex Problem-Solving)” ¹³

+ (Pedagogy): เลือก “ทฤษฎีการสอน” (Pedagogy) หลักที่จะใช้เป็นแกน (จาก Section III.D)

ตัวอย่าง: “ใช้แนวคิดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-Based Learning – PBL)” ¹⁶

+ (Novelty): บูรณาการ “แนวโน้ม/เทคโนโลยี” (Trend/Tech) ที่ทันสมัยเข้าไปเพื่อสร้างความแปลกใหม่ (จาก Section IV.B)

ตัวอย่าง: “บูรณาการเทคโนโลยีเสมือนจริง (Immersive VR)” ²⁴

+ (Methodology): ใช้ “ระเบียบวิธีวิจัย” (Methodology) ที่เป็นระบบในการสร้าง (จาก Section III.A)

ตัวอย่าง: “โดยใช้กระบวนการวิจัยและพัฒนา (R&D)” ¹⁰

= “หัวข้อทองคำ” (Golden Topic):

“การวิจัยและพัฒนา [Methodology] รูปแบบการเรียนรู้ [Invent-Model] โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับเทคโนโลยีเสมือนจริง (VR-PBL) [Pedagogy + Novelty] เพื่อปรับเปลี่ยนทักษะการแก้ปัญหาเชิงซับซ้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5“

บทวิเคราะห์: หัวข้อนี้ตอบโจทย์ทุกข้อที่กรรมการมองหา:

Invent: “การพัฒนา…รูปแบบการเรียนรู้”
Novelty: “VR-PBL” (การสังเคราะห์สิ่งใหม่)
Transform: “เพื่อปรับเปลี่ยน…ทักษะการแก้ปัญหา” (วัดผลได้)
Methodology: “การวิจัยและพัฒนา (R&D)” (น่าเชื่อถือ)

V. กลยุทธ์การนำเสนอ: การตั้งชื่อและตัวอย่างผลงานที่ “โดนใจกรรมการ”

A. ศิลปะการตั้งชื่อ (The Art of Naming): ชื่อคือ “บทคัดย่อ” ใน 1 บรรทัด

ชื่อเรื่องคือสิ่งที่กรรมการจะเห็นเป็นอันดับแรก และเป็นสิ่งที่สร้าง “First Impression” ที่ทรงพลังที่สุด ชื่อเรื่องที่ดีต้องสามารถ “ขาย” งานวิจัยทั้งเล่มได้ภายใน 1 บรรทัด

หลักการตั้งชื่อ ²⁶:

ต้องบอก What & Who: ²⁶

What (ทำอะไร): ระบุ “นวัตกรรม” ที่ท่านสร้าง (ตัวแปรต้น ²⁷) และ “ผลลัพธ์” ที่ท่านต้องการ (ตัวแปรตาม ²⁷)
Who (กับใคร): ระบุ “กลุ่มตัวอย่าง” (นักเรียนชั้นไหน, วิชาอะไร)

ต้องมีตัวแปร (Variables): ²⁷

ตัวแปรต้น (Independent Variable): คือ “นวัตกรรม” ที่ท่าน “คิดค้น” (เช่น รูปแบบ…, ชุดกิจกรรม…, กลยุทธ์…)
ตัวแปรตาม (Dependent Variable): คือ “ผลลัพธ์” ที่ท่าน “ปรับเปลี่ยน” (เช่น ทักษะการคิด…, ผลสัมฤทธิ์…, ความสามารถใน…)

ต้องใช้ Keywords ทรงพลัง (Power Keywords):

ใช้คำที่สะท้อนการ “Invent”: “การพัฒนา…” (Development), “การสร้าง…” (Construction), “รูปแบบ…” (Model), “กลยุทธ์…” (Strategy)
ใช้คำที่สะท้อนการ “Transform”: “เพื่อส่งเสริม…”, “เพื่อพัฒนา…”, “เพื่อยกระดับ…”, “เพื่อปรับเปลี่ยน…”

ควรระบุระเบียบวิธีวิจัย (Methodology):

การใส่คำว่า “การวิจัยและพัฒนา…” หรือ “R&D” ไว้ในชื่อเรื่อง (หรือชื่อรอง) จะช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือทางวิชาการ

ตัวอย่างชื่อที่ “อ่อน”: “การศึกษาการใช้ Kahoot ในวิชาภาษาอังกฤษ”

ตัวอย่างชื่อที่ “แข็งแกร่ง” (ระดับเชี่ยวชาญ): “การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Gamification โดยใช้เทคโนโลยี AR เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์…”

B. การวิเคราะห์ตัวอย่างหัวข้อวิจัยที่ “ผ่าน” การอนุมัติจาก ก.ค.ศ.⁴

การศึกษาหัวข้อที่ “ผ่าน” การอนุมัติจริงจาก ก.ค.ศ. คือวิธีที่ดีที่สุดในการถอดรหัสความต้องการของกรรมการ ⁴:

Case 1 (กศน.): “รายงานการวิจัย การพัฒนาหลักสูตร ฝึกอบรมการพัฒนาประสิทธิภาพการทำงาน…”

บทวิเคราะห์: คำสำคัญคือ “การพัฒนาหลักสูตร” (Develop a Curriculum) นี่คือการ “Invent” ที่ชัดเจนและเป็นระบบ.⁴

Case 2 (กศน.): “ชุดการเรียนรู้ การสร้างแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์…”

บทวิเคราะห์: คำสำคัญคือ “ชุดการเรียนรู้” (Develop a Learning Package) นี่คือการ “Invent” นวัตกรรมที่เป็น “ผลิตภัณฑ์” (Product) ที่จับต้องได้.⁴

Case 3 (สพป.): “รูปแบบการบริหารเชิงกลยุทธ์ เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์…”

บทวิเคราะห์: คำสำคัญคือ “รูปแบบการบริหาร” (Develop a Model) นี่คือการ “Invent” นวัตกรรมเชิง “กระบวนการ” (Process) ในระดับที่สูงขึ้น.⁴

ข้อสังเกตที่สำคัญจากตัวอย่างที่ “ผ่าน” จริง คือ: ทุกหัวข้อล้วนมีคำสำคัญ (Keywords) ที่แสดง “การสร้าง” (Develop) หรือ “การพัฒนา” (Construct) สิ่งใหม่ที่เป็นระบบ (หลักสูตร, ชุดการเรียนรู้, รูปแบบ) ไม่ใช่แค่ “การใช้” (Use) หรือ “การเปรียบเทียบ” (Compare) สิ่งที่มีอยู่เดิม

C. บทเรียนจากผลงานที่ “ไม่ผ่าน”: ข้อบกพร่องที่ต้องหลีกเลี่ยง

การศึกษาข้อบกพร่องที่ทำให้ผลงาน “ไม่ผ่าน” หรือ “ตก” ก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน เพื่อให้แน่ใจว่าท่านจะไม่เดินซ้ำรอยเดิม:

การรายงานผิดพลาดทางเทคนิค (Technical Failure): ²⁸

ปัญหา: รายงานไม่ตรงตามกรอบที่ ก.ค.ศ. กำหนด, รายงานไม่ครบทุกประเด็น, ไม่แยกประเด็นการรายงานตามมาตรฐานตำแหน่งและมาตรฐานวิทยฐานะ.²⁸
ข้อปฏิบัติ: ศึกษา “คู่มือ” การประเมิน ⁸ และ “แบบฟอร์ม” ¹² อย่างละเอียดที่สุดก่อนเริ่มเขียน และใช้แบบฟอร์มนั้นเป็นโครงสร้างของรายงาน

การใช้ผลงานเก่า (Recycling Failure): ²⁹

ปัญหา: ก.ค.ศ. ได้มีมติห้ามชัดเจนว่าผลงานทางวิชาการต้อง “ไม่ใช่ผลงานเรื่องเดิมที่เคยนำมาเสนอขอรับการประเมิน” มาก่อน.²⁹
ข้อปฏิบัติ: ผลงานที่ส่งต้องเป็นงานใหม่ที่ทำขึ้นภายใต้กรอบของ PA ว 9/2564 เท่านั้น

ความล้มเหลวในการพิสูจน์ “การปรับเปลี่ยน” (Failure to “Transform”):

ปัญหา: “คิดค้น” นวัตกรรมได้ แต่ไม่สามารถ “พิสูจน์” ได้ว่านวัตกรรมนั้นก่อให้เกิด “การปรับเปลี่ยน” ได้จริง หรือรายงานผลลัพธ์ไม่ชัดเจน ไม่สามารถ “อธิบายเชื่อมโยง” ได้ว่าผลลัพธ์ที่ดีขึ้นนั้นเกิดจากนวัตกรรมที่สร้างขึ้น ไม่ใช่ปัจจัยอื่น.⁹
ข้อปฏิบัติ: ให้ความสำคัญกับบทที่ 4 (ผลการวิจัย) และบทที่ 5 (สรุปและอภิปรายผล) ต้องแสดงข้อมูลเชิงประจักษ์ (สถิติ, ผลงานนักเรียน) และอภิปรายผล “เชื่อมโยง” ⁹ กลับไปหานวัตกรรมและทฤษฎีอย่างชัดเจน

ความล้มเหลวในระดับ (The “Wrong Level” Failure):

ปัญหา: (นี่คือกับดักที่พบบ่อยที่สุด) หัวข้องานวิจัยนั้น “ดี” แต่เป็นงานวิจัยระดับ “ชำนาญการ” หรือ “ชำนาญการพิเศษ” ไม่ใช่ “เชี่ยวชาญ”
ตัวอย่าง: “การใช้ Kahoot เพื่อแก้ปัญหาการจำคำศัพท์” -> นี่คือการ “Apply/Use” (ประยุกต์ใช้) ซึ่งเป็นระดับชำนาญการ
การยกระดับ: “การพัฒนารูปแบบการประเมินผลแบบ Gamification โดยสังเคราะห์แนวคิด… เพื่อสร้าง…” -> นี่คือการ “Invent/Develop” (คิดค้น/พัฒนา) ซึ่งเป็นระดับเชี่ยวชาญ
ข้อปฏิบัติ: ถามตัวเองเสมอว่า หัวข้อของเราคือ “การใช้” หรือ “การสร้าง” หากเป็นเพียง “การใช้” ต้องยกระดับเป็นการ “สร้าง”

ตารางที่ 2: ตารางวิเคราะห์ตัวอย่างหัวข้อวิจัย (จริงและสมมติ) และการถอดรหัสว่าทำไมถึง “ผ่าน” หรือ “ตก” (ระดับเชี่ยวชาญ)

ตัวอย่างหัวข้อ	ระดับที่คาดหวัง (ประเมินเบื้องต้น)	บทวิเคราะห์ (ทำไมถึง “ผ่าน” หรือ “ตก” ระดับเชี่ยวชาญ)
“การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์วิชาภาษาอังกฤษ เรื่อง Tenses โดยใช้เกม (Kahoot) กับการสอนปกติ”	ชำนาญการ	ตก: นี่คือการ “Apply/Use” (ประยุกต์ใช้) ไม่ใช่ “Invent” (คิดค้น) เป็นวิจัยในชั้นเรียนที่ดี แต่ไม่ถึงระดับเชี่ยวชาญ (ข้อบกพร่อง C4)
“การพัฒนาชุดกิจกรรมการเรียนรู้แบบ Active Learning เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์…” ¹³	เชี่ยวชาญ (เกือบ)	ผ่าน (ถ้าทำถึง): คำว่า “พัฒนา” (Develop) คือ “Invent” และ “ทักษะการคิดวิเคราะห์” คือ “Transform” (ยกระดับปัญหาได้ดี) นี่คือหัวข้อมาตรฐานที่ปลอดภัย
“รายงานการวิจัยการพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรม…” ⁴	เชี่ยวชาญ (ผ่านจริง)	ผ่าน: “พัฒนาหลักสูตร” คือการ “Invent” ที่ชัดเจน เป็นระบบ และมีผลกระทบต่อวงกว้าง ⁴
“การพัฒนารูปแบบการเรียนรู้แบบผสมผสาน (Blended Learning) โดยใช้แนวคิด UDL ¹⁴ เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ที่เท่าเทียมสำหรับนักเรียน…”	เชี่ยวชาญ (Golden Topic)	ผ่านฉลุย: “พัฒนา” (Invent) + “รูปแบบ” (Model) + “Blended+UDL” (Novel Synthesis) + “ส่งเสริมการเรียนรู้ที่เท่าเทียม” (Transform) (อ้างอิงสูตร “Golden Topic” จาก IV.C)
“การศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนต่อการใช้สื่อ YouTube ในวิชา…”	ตก	ตก: ขาดทั้ง “Invent” และ “Transform” เป็นเพียงงานวิจัย “เชิงสำรวจ” (Survey) ซึ่ง ศ.ดร.สุวิมล ว่องวานิช ระบุว่าเป็นงานวิจัยที่ “ตื้นมาก” ²¹

VI. บทสรุปและรายการตรวจสอบเชิงกลยุทธ์ (Strategic Checklist)

A. สรุป 6 ขั้นตอนสู่หัวข้อ “ผ่านฉลุย”

การเดินทางสู่หัวข้อวิจัยระดับครูเชี่ยวชาญที่ “โดนใจกรรมการ” สามารถสรุปเป็นกระบวนการ 6 ขั้นตอนดังนี้:

วิเคราะห์ PA: เริ่มต้นจาก “ประเด็นท้าทาย” และ “ปัญหา” ที่แท้จริงของนักเรียนท่าน (จาก D. การเชื่อมโยง 3 ด้าน)
ยกระดับปัญหา: เลือกปัญหาเชิง “ทักษะกระบวนการ” (Skill) (เช่น การคิด, การแก้ปัญหา) ไม่ใช่แค่ปัญหาเชิง “เนื้อหา” (Content) (จาก II.C การยกระดับปัญหา)
ทบทวนวรรณกรรม: ค้นหา “ช่องว่าง” (Gap) ทางวิชาการ เพื่อสร้างฐานสำหรับ “ความแปลกใหม่” (จาก II.D การสังเคราะห์เอกสาร)
เลือกวิธีวิจัย: เลือก R&D ¹⁰ หรือ DBR ²¹ เป็นเครื่องมือหลักในการ “สร้าง” นวัตกรรมอย่างเป็นระบบ
สังเคราะห์และสร้าง: “คิดค้น” (Invent) นวัตกรรมของท่านโดยการ “สังเคราะห์” (Synthesis) ระหว่าง “ทฤษฎีการสอน” (เช่น PBL) กับ “แนวโน้ม/เทคโนโลยี” (เช่น AI, UDL) ¹⁴
ตั้งชื่อให้คม: ตั้งชื่อเรื่องโดยใช้ “สูตร” ที่แสดงชัดเจนถึง [การพัฒนา + รูปแบบ/นวัตกรรม + (ทฤษฎี/เทคโนโลยี) + เพื่อ + ปรับเปลี่ยน/ส่งเสริม + (ทักษะ) + สำหรับ + (ผู้เรียน)] (จาก IV.C “สูตรสำเร็จ”)

B. รายการตรวจสอบเชิงกลยุทธ์ (Strategic Checklist) ก่อนเริ่มทำ

ก่อนที่จะทุ่มเทเวลาและทรัพยากรไปกับหัวข้อใดหัวข้อหนึ่ง ให้ท่านตรวจสอบหัวข้อนั้นกับรายการตรวจสอบนี้:

[ ] Problem: ปัญหาของฉันมาจาก “ข้อมูล” (Data) จริงของผู้เรียน (เช่น O-NET, พฤติกรรม) ใช่หรือไม่? ¹³
[ ] PA Link: หัวข้อนี้เชื่อมโยงและตอบโจทย์ “ประเด็นท้าทาย” ใน PA ของฉันโดยตรงใช่หรือไม่? (จาก I.D)
[ ] Invent Check: ฉันกำลัง “สร้าง/พัฒนา” (Develop) รูปแบบ, หลักสูตร, หรือกระบวนการใหม่ หรือแค่ “ใช้” (Use) ของเดิม? ⁴ (ต้องเป็น “สร้าง”)
[ ] Transform Check: ฉันจะ “วัด” การเปลี่ยนแปลง (Transform) ของผู้เรียนในด้าน “ทักษะ” หรือ “ผลลัพธ์” ได้อย่างเป็นรูปธรรม (เช่น แบบทดสอบ, แบบประเมินทักษะ) ใช่หรือไม่? ⁷
[ ] Methodology Check: ฉันเลือก R&D, DBR หรือ “รายงานเชิงประจักษ์” และฉันเข้าใจขั้นตอนของมันชัดเจนใช่หรือไม่? ⁶
[ ] Novelty Check: หัวข้อของฉันมีการสังเคราะห์ทฤษฎี หรือใช้เทคโนโลยี/แนวคิดที่ทันสมัย (เช่น UDL, AI, VR) หรือไม่? ¹⁴
[ ] Feasibility Check: (จากคำถามผู้ใช้) หัวข้อนี้ “ทำได้จริง” ในบริบทโรงเรียนของฉัน และมี “ข้อมูลรองรับ” (Data) เพียงพอหรือไม่?

C. การค้นหาตัวอย่างผลงานที่ผ่านแล้วจาก ก.ค.ศ.

การค้นหาผลงานที่ “ผ่านแล้ว” เพื่อมาเป็น “ต้นแบบ” (Model) เป็นสิ่งจำเป็น อย่างไรก็ตาม การค้นหาจากฐานข้อมูล ก.ค.ศ. (Otepc) โดยตรงอาจทำได้ยาก.³⁰ ขอแนะนำ 3 แนวทางในการสืบค้น:

ค้นหาจากฐานข้อมูลวิจัย: ใช้ฐานข้อมูลเช่น TCI (ศูนย์ดัชนีการอ้างอิงวารสารไทย) หรือ ThaiEdResearch โดยใช้ “Keywords” ที่ถอดรหัสมาแล้ว (เช่น “การพัฒนารูปแบบ”, “การวิจัยและพัฒนา”, “ครูเชี่ยวชาญ”).⁴
ติดตามข่าว ก.ค.ศ.: ติดตาม “ข่าวประชาสัมพันธ์” ของ ก.ค.ศ. ที่มีการประกาศ “อนุมัติวิทยฐานะ”.⁴ เมื่อพบบรายชื่อ ให้พยายามสืบค้น “ชื่อผลงาน” นั้นใน Google หรือฐานข้อมูลห้องสมุด เพื่อศึกษารูปแบบและแนวทาง
ศึกษาจากคลังปัญญาของมหาวิทยาลัย: ค้นหาวิทยานิพนธ์ในคลังปัญญา (Institutional Repository – IR) ของมหาวิทยาลัยต่างๆ (เช่น CMU IR ¹⁹, Chula IR) ในหัวข้อที่ใช้ระเบียบวิธีวิจัย R&D หรือ DBR แม้จะไม่ใช่ผลงาน ก.ค.ศ. โดยตรง แต่สามารถใช้เป็น “ต้นแบบ” การเขียนระเบียบวิธีวิจัย (บทที่ 3) และการพัฒนานวัตกรรม (ภาคผนวก) ได้อย่างยอดเยี่ยม

Works cited

คิดค้นและปรับเปลี่ยน โจทย์สำคัญ ครูเชี่ยวชาญ วPA – Starfishlabz, accessed November 10, 2025, https://www.starfishlabz.com/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B9%82%E0%B8%AD/524-%E0%B8%84%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%99-%E0%B9%82%E0%B8%88%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%8D-%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%8D-%E0%B8%A7pa
การวิจัยและพัฒนา(R&D)ที่ใช้ในการเลื่อนวิทยฐานะครูเชี่ยวชาญ(คศ.4), accessed November 10, 2025, https://www.xn--12co8bkb4ccba6b3geffwj63b.com/r-and-d-for-expert-teacher-promotion/
บทที่5 นวัตกรรมทางการศึกษา, accessed November 10, 2025, https://ssrudlp.ssru.ac.th/data-file/teacher_work/file/0a9aea79a3ceb008fcfc1124884e6412.pdf
ก.ค.ศ.อนุมัติครู-ผอ.วิทยฐานะเชี่ยวชาญ, accessed November 10, 2025, https://edunewssiam.com/th/articles/260832-%E0%B8%81.%E0%B8%84.%E0%B8%A8.%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B9-%E0%B8%9C%E0%B8%AD.%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%8D
เทคนิคการเขียนรายงานการวิจัยเพื่อการพัฒนาและสร้างนวัตกรรม ในระดับเชี่ยวชาญ », accessed November 10, 2025, https://krukob.com/web/dpa-59/
ก.ค.ศ. แก้ไขหลักเกณฑ์ขอวิทยฐานะมุ่งใช้ผลงานเชิงประจักษ์ – SobKroo.com, accessed November 10, 2025, https://www.sobkroo.com/articledetail.asp?id=15092
หลักเกณฑ์ ว 9/2564, accessed November 10, 2025, https://www.cpn1.go.th/2021/wp-content/uploads/2021/06/%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B9%8C-%E0%B8%A7-9-PA.pdf
ดาวน์โหลด คู่มือ วPA ว9/2564 วิทยฐานะข้าราชการครูและบุคลากรทางการ …, accessed November 10, 2025, https://www.kruchiangrai.net/2021/09/03/%E0%B8%84%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD-%E0%B8%A7pa/
ตัวอย่างการเขียน บทที่ 5 เพื่อรายงานผลงานทางวิชาการครูเชี่ยวชาญ », accessed November 10, 2025, https://krukob.com/web/research-5/
การวิจัยและพัฒนา Research & Development (R&D) และ การวิจัยเช P, accessed November 10, 2025, https://bri.mcu.ac.th/wp-content/uploads/2022/05/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2-Research-_-Development-R_D-%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0-%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%8A-compressed.pdf
ข้อดีข้อเสียของการเรียนรู้เพื่อทำการวิจัย R&D เพื่อส่งเสริมครู คศ.4, accessed November 10, 2025, https://www.xn--12co8bkb4ccba6b3geffwj63b.com/pros-and-cons-of-learning-to-conduct-rd-research-to-promote-teachers-of-cs-4/
กระทรวงศึกษาธิการ, accessed November 10, 2025, https://nya.ac.th/wp-content/uploads/2025/07/%E0%B8%84%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%A3-%E0%B8%99%E0%B8%9E.pdf
เทคนิคการทำวิจัยและพัฒนา(R&D)เพื่อเพิ่มความเชี่ยวชาญของครู(คศ.4 …, accessed November 10, 2025, https://www.xn--12co8bkb4ccba6b3geffwj63b.com/techniques-for-doing-research-and-development-rd-to-increase-teachers-expertise-level-4/
5 แนวโน้มสำคัญด้านการศึกษาในปี 2025 – ฐานข้อมูลผลงานการวิจัย | ThaiEdResearch, accessed November 10, 2025, http://www.thaiedresearch.org/NewsBanner/detail/95
ก ผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร – มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี, accessed November 10, 2025, https://digital_collect.lib.buu.ac.th/dcms/files/58910195.pdf
แนวทางการออกแบบ Framework ของวิธีการสอนด้วยการจัดการเรียนรู้โดย …, accessed November 10, 2025, https://krukob.com/web/tpack/
การวิจัยและพัฒนาเพื่อการสร้างนวัตกรรมการศึกษาของครู … – thaijo.org, accessed November 10, 2025, https://so05.tci-thaijo.org/index.php/JTPLC/article/download/262294/177246/1004108
สรุปแนวทางการเขียนรายงานวิจัย R&D ในระดับวิทยฐานะเชี่ยวชาญ » – Digital Learning Classroom, accessed November 10, 2025, https://krukob.com/web/research-16/
บทที่3 ระเบียบวิธีวิจัย, accessed November 10, 2025, http://cmruir.cmru.ac.th/bitstream/123456789/2249/2/Chapter3.pdf
การวิจัยและพัฒนาการศึกษาไทย Research and Development for Thai Education, accessed November 10, 2025, https://graduate.sru.ac.th/wp-content/uploads/2018/11/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2.pdf
การวิจัยอิงการออกแบบ (Design-Based Research) -EXPO2017, accessed November 10, 2025, http://research-hu.blogspot.com/2017/08/design-based-research-expo2017.html
ทฤษฎีด้านนวัตกรรม Innovation Theory – มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น, accessed November 10, 2025, https://sju.ac.th/pap_file/a96c0e1e91fc860c1ee2e155f088ab71.pdf
เทรนด์ EdTech ล่าสุด: 5 เทคโนโลยีการศึกษาที่จะมาแรงในปี 2025 – Starfishlabz, accessed November 10, 2025, https://www.starfishlabz.com/blog/1871-%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B9%8C-edtech-%E0%B8%A5-%E0%B8%B2%E0%B8%AA-%E0%B8%94-5-%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B8%B5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%88%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%B5-2025
นับจากปี 2025 สู่ 10 ปีข้างหน้าเทรนด์การศึกษาจะเป็นอย่างไร – OKMD KNOWLEDGE PORTAL, accessed November 10, 2025, https://knowledgeportal.okmd.or.th/article/673c655459024
Education Trends 2025: เทรนด์การศึกษาที่มาแรงในยุคดิจิทัล – HELLO! Magazine Thailand, accessed November 10, 2025, https://www.th-hellomagazine.com/education/education-trends-2025/
การตั้งชื่อรายงานผลงานทางวิชาการ – Dr. Prasit Rattanasupa, accessed November 10, 2025, http://drprasit.blogspot.com/2016/06/blog-post.html
ตัวอย่างการเขียน บทที่ 1 ผลงานทางวิชาการเพื่อให้ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ตำแหน่งครู เลื่อนเป็นวิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ » – Digital Learning Classroom, accessed November 10, 2025, https://krukob.com/web/research/
Untitled – ผลงานวิชาการ – ก.ค.ศ., accessed November 10, 2025, https://research.otepc.go.th/files/OTEPC00023_0kceg2ey.pdf
ก.ค.ศ.ไฟเขียว แก้เกณฑ์วิทยฐานะ หลังครู-ผู้บริหาร ไม่ผ่านประเมิน ลักไก่ใช้ผลงานเก่ายื่นซ้ำ – Matichon, accessed November 10, 2025, https://www.matichon.co.th/local/education/news_4818847
งานวิจัย – ผลงานวิชาการ, accessed November 10, 2025, https://research.otepc.go.th/v_research_list.php?f=(p_re_personnel_department~equals~%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%A5%20%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%20%E0%B8%81.%E0%B8%84.%E0%B8%A8.%20)

Post Views: 45

Comments

comments