แนวทางการออกแบบการสอนเพื่อขอมีหรือวิทยฐานะ หรือเลื่อนวิทยฐานะ ตามเกณฑ์ PA (ว9/2564) ด้านที่ 1 ด้านทักษะการจัดการเรียนรู้และการจัดการชั้นเรียน
แนวทางการออกแบบการสอนเพื่อขอมีหรือวิทยฐานะ หรือเลื่อนวิทยฐานะ ตามเกณฑ์ PA (ว9/2564) ด้านที่ 1 ด้านทักษะการจัดการเรียนรู้และการจัดการชั้นเรียน
สิ่งที่ครูต้องแสดงให้เห็นในผลลัพธ์ในการสอน
ด้านที่ 1 ด้านทักษะการจัดการเรียนรู้และการจัดการชั้นเรียน
1) ผู้เรียนสามารถเข้าถึงสิ่งที่เรียนและเข้าใจบทเรียน
2) ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้หรือประสบการณ์เดิมกับการเรียนรู้ใหม่
3) ผู้เรียนได้สร้างความรู้เองหรือได้สร้างประสบการณ์ใหม่จากการเรียนรู้
4) ผู้เรียนได้รับการกระตุ้นและเกิดแรงจูงใจในการเรียนรู้
5) ผู้เรียนได้รับการพัฒนาทักษะความเชี่ยวชาญจากการเรียนรู้
6) ผู้เรียนได้รับข้อมูลสะท้อนกลับเพื่อปรับปรุงการเรียนรู้
7) ผู้เรียนได้รับการพัฒนาการเรียนรู้ในบรรยากาศชั้นเรียนที่เหมาะสม
8) ผู้เรียนสามารถกำกับการเรียนรู้และมีการเรียนรู้แบบนำตนเอง
| ตัวชี้วัดทักษะการจัดการเรียนรู้และการจัดการชั้นเรียน | คะแนน | คะแนน่วงน้ำหนัก (คะแนน x 2.5) |
| ตัวชี้วัดที่ 1 ผู้เรียนสามารถ เข้าถึงสิ่งที่เรียนและเข้าใจบทเรียน | 5 | 12.5 |
| ตัวชี้วัดที่ 2 ผู้เรียนสามารถ เชื่อมโยงความรู้ หรือประสบการณ์เดิมกับการเรียนรู้ใหม่ | 5 | 12.5 |
| ตัวชี้วัดที่ 3 ผู้เรียนได้สร้างความรู้เอง หรือได้สร้างประสบการณ์ใหม่จากการเรียนรู้ | 5 | 12.5 |
| ตัวชี้วัดที่ 4 ผู้เรียนได้รับการกระตุ้นและเกิดแรงจูงใจในการเรียนรู้ | 5 | 12.5 |
| ตัวชี้วัดที่ 5 ผู้เรียนได้รับการพัฒนาทักษะความเชี่ยวชาญจากการเรียนรู้ | 5 | 12.5 |
| ตัวชี้วัดที่ 6 ผู้เรียนได้รับข้อมูลสะท้อนกลับเพื่อปรับปรุงการเรียนรู้ | 5 | 12.5 |
| ตัวชี้วัดที่ 7 ผู้เรียนได้รับการพัฒนาการเรียนรู้ในบรรยากาศชั้นเรียนที่เหมาะสม | 5 | 12.5 |
| ตัวชี้วัดที่ 8 ผู้เรียนสามารถ กำกับการเรียนรู้และมีการเรียนรู้แบบนำตนเอง | 5 | 12.5 |
| 40 | 100 |
ตัวชี้วัดที่ 1 ผู้เรียนสามารถเข้าถึงสิ่งที่เรียนและเข้าใจบทเรียน
| ชำนาญการ | ชำนาญการพิเศษ | เชี่ยวชาญ |
| 1) เนื้อหา (content) หรือมโนทัศน์ ที่จัดให้ผู้เรียนเรียนรู้หรือฝึกฝน มีความถูกต้อง และตรงตามหลักสูตร 2) ออกแบบและจัดโครงสร้างบทเรียนเป็นระบบและใช้เวลาเหมาะสม 3) ใช้สื่อประกอบบทเรียนได้เหมาะสมและช่วยในการเรียนรู้บรรลุวัตถุประสงค์ของบทเรียน 4) แสดงให้เห็นถึงการแก้ปัญหาเพื่อให้ผู้เรียนรับรู้และเข้าใจบทเรียน 5) แสดงให้เห็นถึงผลการแก้ปัญหาที่ส่งผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้เรียน (มีบันทึกหลังการสอน) | 1) เนื้อหา (content) หรือมโนทัศน์ ที่จัดให้ผู้เรียนเรียนรู้หรือฝึกฝน มีความถูกต้อง และตรงตามหลักสูตร 2) ออกแบบและจัดโครงสร้างบทเรียนเป็นระบบและใช้เวลาเหมาะสม 3) ใช้สื่อประกอบบทเรียนได้เหมาะสมและช่วยในการเรียนรู้บรรลุวัตถุประสงค์ของบทเรียน 4) แสดงให้เห็นถึงการริเริ่มออกแบบโครงสร้างกิจกรรม หรือสื่อการเรียนใหม่ ๆ ในบทเรียน 5) แสดงให้เห็นถึงการริเริ่มออกแบบโครงสร้าง กิจกรรม หรือสื่อการเรียนใหม่ ๆ ส่งผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้เรียน (มีบันทึกหลังการสอน) | 1) เนื้อหา (content) หรือมโนทัศน์ ที่จัดให้ผู้เรียนเรียนรู้หรือฝึกฝน มีความถูกต้อง และตรงตามหลักสูตร 2) ออกแบบและจัดโครงสร้างบทเรียนเป็นระบบและใช้เวลาเหมาะสม 3) ใช้สื่อประกอบบทเรียนได้เหมาะสมและช่วยในการเรียนรู้บรรลุวัตถุประสงค์ของบทเรียน 4) แสดงให้เห็นถึงการคิดค้นวิธีการใหม่ ๆในการออกแบบโครงสร้าง กิจกรรม หรือสื่อการเรียนใหม่ ๆ ในบทเรียนอย่างชัดเจน 5) แสดงให้เห็นถึงการปรับเปลี่ยนกิจกรรมการเรียนหรือสื่อการเรียน ที่ส่งผลต่อผู้เรียน (มีบันทึกหลังการสอน) |
1) เนื้อหา (content) หรือมโนทัศน์ ที่จัดให้ผู้เรียนเรียนรู้หรือฝึกฝนมีความถูกต้อง และตรงตามหลักสูตร
ในการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ครูควรอออหแบบการสอนที่เน้นกิจกรรมที่มีการบูรณาการวิถีชีวิตประจำวัน บริบทชุมชน หรือสภาพจริงของผู้เรียน โดยอาจมีการนำเข้าสู่การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยให้ครูยกตัวอย่างที่อยู่ใกล้ ๆ ตัวของผู้เรียนมาใช้ประกอบในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยอาจมีการนำวิถีชีวิตของชุมชน ประเพณีวัฒนธรรมพื้นบ้าน วิถีชีวิต อาชีพในท้องถิ่น ฯลฯ มาเป็นหลัก หรือแกนหลักในการจัดการเรียนรู้ กล่าวโดยรวมก็คือ การเรียนรู้อย่างมีความหมาย และการนำองค์ความรู้จากห้องเรียนสู่การใช้ชีวิตในโลกแห่งความเป็นจริง
2) ออกแบบและจัดโครงสร้างบทเรียนเป็นระบบและใช้เวลาเหมาะสม
ครูจัดกิจกรรมการเรียนรู้ต่างๆ ให้ผู้เรียน โดยกิจกรรมต้องมีลักษณะที่ท้าทายความสามารถของผู้เรียน มีความน่าสนใจ เร้าความสนใจของผู้เรียน ทั้งนี้ครูต้องพิจารณาถึงความยากง่ายที่เหมาะสมกับวัยของผู้เรียน สภาพ และพัฒนาการของผู้เรียนด้วย เช่นกัน
3) ใช้สื่อประกอบบทเรียนได้เหมาะสมและช่วยในการเรียนรู้บรรลุวัตถุประสงค์ ของบทเรียน
อธิบายข้อผิดพลาดหรือความล้มเหลวที่เกิดขึ้น ทั้งนี้อาจเกิดขึ้นหลังจากที่ผู้เรียนปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้เสร็จเรียบร้อย ครูก็กระตุ้นให้ผู้เรียนได้สะท้อนการเรียนรู้อย่างใดอย่างหนึ่ง อาจจะเป็นการนำเสนอความสำเร็จ หรืออธิบายข้อผิดพลาดหรือความล้มเหลวที่เกิดขึ้น
4) แสดงให้เห็นถึงการริเริ่มออกแบบโครงสร้าง กิจกรรมหรือสื่อการเรียนใหม่ ๆ ในบทเรียน
ครูควรริเริ่มคิดค้นวิธีการใหม่ๆ ที่จะเป็นการกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดแรงจูงใจในการเรียนรู้ โดยปกติเราก็จะเสริมแรงทางบวกโดยการให้คำชม ให้คะแนน ให้ดาว ครูควรคิดวิธีการใหม่ๆ เพื่อสร้างแรงจูงใจให้กับผู้เรียน
5) แสดงให้เห็นถึงการริเริ่มออกแบบโครงสร้าง กิจกรรม หรือสื่อการเรียนใหม่ ๆส่งผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้เรียน (มีบันทึกหลังการสอน)
บันทึกหลังการสอนต้องบันทึกโดยกล่าวถึง การใช้วิธีการใหม่ ๆ ส่งผลให้ผู้เรียนเกิดแรงจูงใจ ในการเรียนรู้ อย่างไรบ้าง โดยให้ครูเขียนอธิบายให้ชัดเจน
ตัวอย่างกิจกรรมที่ส่งเสริมให้ ผู้เรียนสามารถเข้าถึงสิ่งที่เรียนและเข้าใจบทเรียน
การใช้สื่อมัลติมีเดีย:
- ใช้วิดีโอ ภาพถ่าย แผนภูมิ และแสตมป์แสดงภาพ เพื่อให้ผู้เรียนได้เห็นและเข้าใจแนวคิดต่าง ๆ ในบทเรียน
- สร้างวิดีโอสอนที่ชัดเจนและมีสไลด์ประกอบ เพื่อช่วยให้ข้อมูลที่ซับซ้อนเป็นข้อมูลที่เข้าใจได้ง่ายขึ้น
แบบทดสอบแบบปรนัย:
- สร้างแบบทดสอบที่มีคำถามแบบปรนัยที่ช่วยให้ผู้เรียนให้คำตอบและทดสอบความเข้าใจของผู้เรียน
- การให้คำตอบอธิบาย หรือแสดงตัวอย่างการแก้ปัญหาเมื่อผู้เรียนตอบผิด เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ จากข้อผิดพลาด
กิจกรรมกลุ่ม:
- สร้างกิจกรรมที่ให้โอกาสให้ผู้เรียนทำงานร่วมกับผู้อื่น เพื่อสร้างทักษะการทำงานทีม และการแลกเปลี่ยนความคิด
- ใช้กระบวนการเรียนการสอนที่ให้โอกาสให้ผู้เรียนแบ่งปันความรู้กับกลุ่มของตนเอง
การใช้เทคโนโลยีที่สามารถเข้าถึงได้:
- สร้างแพลตฟอร์มการเรียนออนไลน์ที่สามารถเข้าถึงได้ง่ายและให้ข้อมูลทันที
- ใช้เทคโนโลยีเสริมเพื่อช่วยในการสอน เช่น เว็บแอปพลิเคชัน วิดีโอคอล หรือแพลตฟอร์มการสนทนาออนไลน์
กิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย:
- สร้างกิจกรรมที่มีลักษณะที่หลากหลายเพื่อตอบสนองต่อสไตล์การเรียนของผู้เรียน
- ให้โอกาสให้ผู้เรียนเลือกกิจกรรมที่ตรงกับความสนใจและวัยของผู้เรียน
การให้คำตอบและติชม:
- ให้คำตอบและติชมอย่างระมัดระวังเพื่อส่งเสริมทัศนคติที่สามารถนำไปสู่การพัฒนา
- ให้ผู้เรียนรู้สึกว่าตนเองได้รับการติดตามและการสนับสนุนในการเรียนรู้ของผู้เรียน
แนวทางการออกแบบกิจกรรมการสอนเพื่อส่งเสริมทักษะการจัดการเรียนรู้และการจัดการชั้นเรียน
การเริ่มต้นด้วยการท้าทาย
- สร้างภารกิจที่ท้าทายและต้องการการคิดเชิงสร้างสรรค์
- ให้นักเรียนเลือกหรือสร้างโครงการของตนเอง
การให้นักเรียนมีส่วนร่วม
- สร้างบรรยากาศที่สนับสนุนการแลกเปลี่ยนความคิด
- ให้โอกาสในการทำงานร่วมกับเพื่อน
การใช้เทคโนโลยีและสื่อ
- นำเข้าเทคโนโลยีเพื่อสนับสนุนการเรียนรู้, เช่น ให้นักเรียนสร้างวิดีโอ, ใช้แอปพลิเคชันการเรียนรู้, หรือใช้สื่อต่างๆ
- สร้างกิจกรรมที่ใช้สื่อและเทคโนโลยีเพื่อเสริมสร้างการเรียนรู้
การสนับสนุนการทำงานกลุ่ม
- ให้โอกาสในการทำงานเป็นกลุ่ม
- สร้างโครงการหรือกิจกรรมที่ต้องการการทำงานร่วมกัน.
การสร้างสถานการณ์จำลอง
- ให้นักเรียนได้ลองประยุกต์ใช้ความรู้ในสถานการณ์จำลองจริง
- สร้างกิจกรรมที่นำเสนอภาวะต่างๆ และท้าทายนักเรียนให้แก้ปัญหา
การให้คำติชมและการฟีดแบ็ค
- ให้นักเรียนรับรู้ถึงการพัฒนาของตนเอง
- สร้างระบบให้คำติชมจากเพื่อนหรือครู
การสร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้
- สนับสนุนนักเรียนในการตั้งเป้าหมายส่วนตัว
- สร้างการบ้านที่กระตุ้นความสนใจและการสืบค้น
การให้นักเรียนมีผลงานที่เกิดจากการเรียนรู้
- สร้างโครงการหรือกิจกรรมที่นักเรียนสามารถสร้างผลงานจริง
- สนับสนุนการนำเสนอผลงานในห้องเรียน
การให้โอกาสในการส่งเสริมความคิดวิเคราะห์
- ให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาและการวิเคราะห์ข้อมูล
- สร้างกิจกรรมที่ต้องการการวิเคราะห์และการคิดเชิงวิเคราะห์
ตัวอย่าง กิจกรรม Active-based Learning ใน 60 นาที
แนวดำเนินการจัดกิจกรรม
| กิจกรรม | บทบาทนักเรียน | บทบาทครู |
| 1. กระตุ้นคิด สร้างความกระตือรือร้นในการเรียนรู้ในสถานการณ์การเรียนรู้ใหม่ 2.แสวงหาความรู้ ฝึกฝนทักษะที่ต้องใช้ปฏิบัติในสถานการณ์ที่กำหนด 3.ลงมือปฏิบัติจริงและร่วมปฏิสัมพันธ์สะท้อนคิดในสถานการณ์ที่กำหนด 4.สื่อสารผลการปฏิบัติ 5.ปรับ ประยุกต์ใช้ความรู้และเผยแพร่ | • กระตือรือร้นในการเรียน เชื่อมโยงความรู้และประสบการณ์เดิมกับสถานการณ์การเรียนรู้ใหม่ • ค้นหาความรู้ และฝึกฝนทักษะด้วยกระบวนการกลุ่มและรูปแบบวิธีการต่างๆ ที่เหมาะสม • นำความรู้และทักษะที่ฝึกฝนมาลงมือคิด ลงมือปฏิบัติจริงด้วยตนเองและร่วมอภิปราย สะท้อนคิดกับเพื่อนและครูเพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่ • นำเสนอผลงานด้วยวิธีการที่เหมาะสม • ปรับปรุงผลงานและนำความรู้ไปสร้างสรรค์พัฒนางานและเผยแพร่ | • ออกแบบหรือร่วมออกแบบสถานการณ์การเรียนรู้ • สร้างแรงจูงในในการเรียนรู้ • ชี้แนะ คอยแนะนำและอำนวยความสะดวกในการค้นหาความรู้ การฝึกฝนทักษะของผู้เรียน • สนับสนุนสื่อหรือทรัพยากรการเรียนรู้สำหรับผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติตามสถานการณ์ที่กำหนด • สร้างบรรยากาศในการมีส่วนร่วมและการปฏิสัมพันธ์ที่ดีในชั้นเรียน • ส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้เรียนกล้าคิด กระตุ้นให้ค้นคว้าหาคำตอบด้วยตนเอง • สะท้อนกลับผลการเรียนรู้แก่ผู้เรียน |
ตัวอย่างการบันทึกหลังสอน
ศึกษาเพิ่มเติมผลงานของ ครูจีรนันท์ ละอองทอง ได้ที่นี่
ขอขอบคุณแนวทางการเขี่ยนแผนการจัดการเรียนรู้ จาก นพดล โป่งอ้าย ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดเชียงใหม่
Comments
Powered by Facebook Comments
