การออกแบบและการพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) บูรณาการพีระมิดแห่งการเรียนรู้ พหุปัญญา และทฤษฎีสรรค์สร้างความรู้ สู่ความเป็นเลิศทางวิชาชีพครู

December 5, 2025 ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด 15 Views 0 Comments

แชร์เรื่องนี้

การออกแบบและการพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) บูรณาการพีระมิดแห่งการเรียนรู้ พหุปัญญา และทฤษฎีสรรค์สร้างความรู้ สู่ความเป็นเลิศทางวิชาชีพครู

บทสรุปผู้บริหาร

บทความนี้นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวทางที่ครอบคลุมและเชิกลึกในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) โดยการสังเคราะห์องค์ความรู้จากสามทฤษฎีหลัก ได้แก่ พีระมิดแห่งการเรียนรู้ (The Learning Pyramid), ทฤษฎีพหุปัญญา (Multiple Intelligences), และทฤษฎีการสร้างองค์ความรู้ (Constructivism) เพื่อยกระดับคุณภาพการเรียนการสอนและพัฒนาสู่นวัตกรรมการสอนที่สอดคล้องกับเกณฑ์มาตรฐานวิชาชีพครูและการประเมินวิทยฐานะ (Performance Agreement: PA) ในบริบทการศึกษาไทย

จากการวิเคราะห์และสังเคราะห์เอกสารวิชาการและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง พบว่ากุญแจสำคัญของการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพไม่ได้อยู่ที่การเลือกใช้วิธีการใดวิธีการหนึ่งเพียงอย่างเดียว แต่อยู่ที่การ “ถักทอ” กระบวนการทางปัญญา (Cognitive Process) เข้ากับกระบวนการทางสังคม (Social Process) และความแตกต่างระหว่างบุคคล (Individual Differences) การเปลี่ยนผ่านจากผู้สอน (Instructor) สู่ผู้อำนวยความสะดวก (Facilitator) และนกรเกมนวัตกร (Innovator) จำเป็นต้องอาศัยความเข้าใจในกลไกการทำงานของสมองที่สัมพันธ์กับวิธีการรับรู้ข้อมูล การออกแบบกิจกรรมที่ผลักดันผู้เรียนลงสู่ฐานล่างของพีระมิดแห่งการเรียนรู้—ซึ่งเน้นการปฏิบัติและการสอนผู้อื่น—คือกลยุทธ์ที่สำคัญที่สุดในการสร้างความรู้ที่คงทนและยั่งยืน รายงานฉบับนี้จึงนำเสนอกรอบแนวคิด “Active Constructivist MI Model” เพื่อเป็นพิมพ์เขียวสำหรับครูในการพัฒนาแผนการจัดการเรียนรู้และนวัตกรรมที่มีคุณภาพสูง

1. บทนำ: พลวัตและทิศทางใหม่แห่งการเรียนรู้ (Introduction: Dynamics and New Directions in Learning)

ในศตวรรษที่ 21 ภูมิทัศน์ของการศึกษากำลังเผชิญกับความท้าทายที่ซับซ้อนและเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว รูปแบบการเรียนการสอนแบบดั้งเดิมที่เน้นการบรรยาย (Lecture-based) และการท่องจำ (Rote Memorization) ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าไม่เพียงพอต่อการพัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับโลกอนาคต การศึกษาในยุคปัจจุบันเรียกร้องกระบวนการที่เน้น “ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง” (Student-Centered) อย่างแท้จริง โดยมุ่งเน้นที่กระบวนการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา และการสร้างสรรค์นวัตกรรม

1.1 ความจำเป็นของการปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ (The Need for Paradigm Shift)

การจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ไม่ใช่เพียงทางเลือกทางเทคนิค แต่เป็นความจำเป็นทางยุทธศาสตร์ของการศึกษาไทยและสากล การวิจัยชี้ให้เห็นว่าผู้เรียนไม่ได้เป็นเพียงภาชนะว่างเปล่าที่รอรับความรู้ แต่เป็นผู้กระทำ (Agent) ที่มีความสามารถในการสร้างความหมายจากประสบการณ์ ¹ อย่างไรก็ตาม การนำ Active Learning ไปใช้ในห้องเรียนมักประสบปัญหาความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน เช่น การเน้นเพียงกิจกรรมการเคลื่อนไหวร่างกายโดยขาดการเชื่อมโยงทางปัญญา หรือการละเลยความแตกต่างระหว่างบุคคลของผู้เรียน ทำให้ผลลัพธ์ที่ได้ไม่เป็นไปตามเป้าหมาย

1.2 วัตถุประสงค์และขอบเขตของรายงาน (Objectives and Scope)

รายงานฉบับนี้มุ่งเน้นการบูรณาการสามแนวคิดหลักเพื่ออุดช่องว่างดังกล่าว:

พีระมิดแห่งการเรียนรู้ (The Learning Pyramid): เพื่อเข้าใจกลไกของอัตราการคงอยู่ของความรู้ (Retention Rates) และเลือกใช้วิธีการสอนที่คุ้มค่าที่สุด ³
ทฤษฎีพหุปัญญา (Multiple Intelligences): เพื่อตอบสนองความหลากหลายและเคารพศักยภาพที่แตกต่างของผู้เรียนทุกคน ⁵
ทฤษฎีการสร้างองค์ความรู้ (Constructivism): เพื่อวางรากฐานทางจิตวิทยาการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการภายในของผู้เรียน ⁷

นอกจากนี้ รายงานจะขยายผลไปสู่การนำหลักการเหล่านี้ไปใช้ในการ “พัฒนานวัตกรรมการสอน” เพื่อตอบโจทย์การประเมินวิทยฐานะระบบ PA (Performance Agreement) ของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาในประเทศไทย โดยเฉพาะการเลื่อนวิทยฐานะสู่ระดับชำนาญการพิเศษและเชี่ยวชาญ ⁹

2. กรอบแนวคิดเชิงทฤษฎี: ไตรภาคีแห่งการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ (Theoretical Framework: The Triad of Effective Learning)

การออกแบบนวัตกรรมการสอนที่มีคุณภาพต้องตั้งอยู่บนฐานทฤษฎีที่เข้มแข็ง การทำความเข้าใจอย่างลึกซึ้งในทฤษฎีทั้งสามจะช่วยให้ครูสามารถวิเคราะห์และสังเคราะห์กระบวนการเรียนรู้ได้อย่างมีระบบ

2.1 การถอดรหัสพีระมิดแห่งการเรียนรู้ (Decoding the Learning Pyramid)

พีระมิดแห่งการเรียนรู้ (Learning Pyramid) หรือกรวยประสบการณ์ (Cone of Experience) เป็นแบบจำลองที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างวิธีการสอนกับประสิทธิภาพในการจดจำเนื้อหาหลังจากผ่านไป 2 สัปดาห์ แบบจำลองนี้แบ่งระดับการเรียนรู้ออกเป็น 7 ขั้น ซึ่งสามารถจัดกลุ่มได้เป็น 2 โซนใหญ่ คือ โซนการเรียนรู้แบบตั้งรับ (Passive Learning) และโซนการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ³

2.1.1 โซนการเรียนรู้แบบตั้งรับ (Passive Learning Zone)

การฟังบรรยาย (Lecture – 5% Retention):
เป็นวิธีการที่ใช้กันแพร่หลายที่สุดแต่มีประสิทธิภาพต่ำที่สุด ในระดับนี้ สมองของผู้เรียนทำหน้าที่รับข้อมูล (Input) เพียงอย่างเดียว ขาดกระบวนการประมวลผลหรือเชื่อมโยงกับโครงสร้างความรู้เดิม (Schema) ข้อมูลที่เข้ามามักถูกจัดเก็บในความจำระยะสั้น (Short-term memory) และเลือนหายไปอย่างรวดเร็วหากไม่มีการทบทวน 4
การอ่าน (Reading – 10% Retention):
แม้การอ่านจะเปิดโอกาสให้ผู้เรียนควบคุมความเร็วในการรับข้อมูลได้เอง แต่หากเป็นการอ่านโดยไม่ออกเสียงหรือไม่มีการจดบันทึกเชิงวิเคราะห์ ก็ยังถือเป็นกระบวนการรับสารทางเดียว อย่างไรก็ตาม การอ่านเป็นทักษะพื้นฐานที่สำคัญในการแสวงหาความรู้ขั้นสูง 3
สื่อทัศนูปกรณ์ (Audio-Visual – 20% Retention):
การใช้ภาพและเสียงช่วยกระตุ้นประสาทสัมผัสแบบพหุช่องทาง (Multi-sensory) ตามทฤษฎี Dual Coding Theory สมองจะสามารถบันทึกข้อมูลได้ดีขึ้นเมื่อได้รับทั้งรหัสภาพและรหัสเสียงพร้อมกัน แต่ผู้เรียนยังคงสถานะเป็น “ผู้ชม” 3
การสาธิต (Demonstration – 30% Retention):
ถือเป็นรอยต่อสำคัญระหว่าง Passive และ Active การที่ครูสาธิตให้ดูช่วยให้ผู้เรียนเห็นกระบวนการและขั้นตอนที่เป็นรูปธรรม (Concrete) ช่วยลดความนามธรรมของเนื้อหาและลดภาระทางปัญญา (Cognitive Load) แต่ผู้เรียนยังไม่ได้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง 4

2.1.2 โซนการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning Zone)

หัวใจของนวัตกรรมการสอนอยู่ที่การผลักดันกิจกรรมลงสู่โซนนี้:

การอภิปรายกลุ่ม (Discussion Group – 50% Retention)
การเปลี่ยนจากการรับฟังมาเป็นการพูดคุยแลกเปลี่ยน เมื่อผู้เรียนต้องเรียบเรียงความคิดเพื่อสื่อสารออกมา สมองต้องทำงานในระดับที่ซับซ้อนขึ้น มีการดึงข้อมูลจากความจำ (Retrieval) มาสังเคราะห์และจัดระเบียบใหม่ การแลกเปลี่ยนมุมมองกับผู้อื่นยังช่วยตรวจสอบความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน (Misconception) 11

การลงมือปฏิบัติ (Practice by Doing – 75% Retention)
การเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรง (Experiential Learning) การได้สัมผัส เคลื่อนไหว และทดลองทำ ทำให้เกิดความจำของกล้ามเนื้อ (Muscle Memory) และความจำจากเหตุการณ์ (Episodic Memory) ซึ่งมีความคงทนสูง ผู้เรียนได้เรียนรู้จากความผิดพลาดและการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า 3

การสอนผู้อื่น (Teaching Others – 90% Retention)
เป็นจุดสูงสุดของกระบวนการเรียนรู้ การที่ผู้เรียนจะสอนคนอื่นได้ พวกเขาต้องมีความเข้าใจในเนื้อหานั้นอย่างถ่องแท้ (Mastery) ต้องผ่านกระบวนการย่อยข้อมูล จัดลำดับความสำคัญ และหาวิธีสื่อสารที่ง่ายที่สุด กระบวนการนี้เรียกว่า “The Protégé Effect” ซึ่งผู้สอนจะได้เรียนรู้มากกว่าผู้เรียนเสียอีก 4

นัยยะสำคัญต่อนวัตกรรม: การออกแบบนวัตกรรมการสอนต้องไม่หยุดอยู่แค่การสร้างสื่อสวยงาม (Audio-Visual) แต่ต้องเป็นกระบวนการหรือกิจกรรมที่นำพาผู้เรียนไปสู่การอภิปราย การปฏิบัติ และการสอนผู้อื่นให้ได้มากที่สุด

2.2 สถาปัตยกรรมทางปัญญา: ทฤษฎีการสร้างองค์ความรู้ (Constructivism: The Architecture of Cognition)

Constructivism ไม่ใช่เพียงเทคนิคการสอน แต่เป็นทฤษฎีญาณวิทยา (Epistemology) ที่อธิบายธรรมชาติของการเกิดความรู้ โดยเชื่อว่าความรู้ไม่ใช่สิ่งที่ส่งผ่านจากคนหนึ่งสู่อีกคนหนึ่งได้โดยสมบูรณ์ แต่เป็นสิ่งที่ผู้เรียนต้อง “สร้าง” (Construct) ขึ้นเองภายในจิตใจ ⁷

2.2.1 กลไกการสร้างความรู้ (Mechanism of Knowledge Construction)

ทฤษฎีนี้อธิบายว่าการเรียนรู้เกิดขึ้นผ่านปฏิสัมพันธ์ระหว่าง “ประสบการณ์ใหม่” กับ “โครงสร้างปัญญาเดิม” (Schema) ผ่านสองกระบวนการหลักตามแนวคิดของ Piaget ¹⁴:

การซึมซับ (Assimilation): เมื่อข้อมูลใหม่สอดคล้องกับความรู้เดิม ผู้เรียนจะนำข้อมูลนั้นไปบรรจุในโครงสร้างปัญญาที่มีอยู่แล้ว
การปรับโครงสร้าง (Accommodation): เมื่อข้อมูลใหม่ขัดแย้งกับความรู้เดิม จะเกิดภาวะ “ไม่สมดุลทางปัญญา” (Cognitive Disequilibrium/Conflict) ซึ่งเป็นจุดกำเนิดของการเรียนรู้ที่แท้จริง ผู้เรียนต้องปรับเปลี่ยนโครงสร้างความรู้เดิมเพื่อทำความเข้าใจข้อมูลใหม่

2.2.2 มิติทางสังคมของการสร้างความรู้ (Social Constructivism)

Vygotsky ได้เพิ่มเติมมิติทางสังคมโดยเสนอว่า “การเรียนรู้เป็นกิจกรรมทางสังคม” (Learning is a social activity) ¹⁶ ความรู้ถูกสร้างขึ้นผ่านปฏิสัมพันธ์ทางภาษาและการทำงานร่วมกัน แนวคิดสำคัญคือ:

พื้นที่รอยต่อแห่งการพัฒนา (Zone of Proximal Development – ZPD): ระยะห่างระหว่างสิ่งที่ผู้เรียนทำได้เอง กับสิ่งที่ทำได้เมื่อได้รับความช่วยเหลือ
การเสริมต่อการเรียนรู้ (Scaffolding): บทบาทของครูหรือเพื่อนที่มีความสามารถสูงกว่าในการให้ความช่วยเหลือชั่วคราว เพื่อให้ผู้เรียนก้าวข้ามขีดจำกัดเดิมของตนเอง ⁸

การประยุกต์ใช้ในนวัตกรรม: นวัตกรรมการสอนต้องออกแบบสถานการณ์ที่ท้าทาย (Problem/Scenario) เพื่อกระตุ้นให้เกิดความขัดแย้งทางปัญญา และจัดเตรียมระบบช่วยเหลือ (Scaffolding) ผ่านกิจกรรมกลุ่มและการอภิปราย เพื่อให้ผู้เรียนสร้างองค์ความรู้ได้ด้วยตนเอง

2.3 แผนที่ศักยภาพมนุษย์: ทฤษฎีพหุปัญญา (Multiple Intelligences: Mapping Human Potential)

Howard Gardner ได้ปฏิวัติวงการศึกษาด้วยการเสนอว่า “ความฉลาด” ไม่ได้มีเพียงด้านเดียว (IQ) แต่มีความหลากหลายถึง 9 ด้าน (เดิม 7 ด้าน) ซึ่งแต่ละด้านมีความเป็นอิสระต่อกันและสามารถพัฒนาได้ ⁵

2.3.1 เจาะลึกมิติของปัญญาทั้ง 9 (Decoding the 9 Intelligences)

ปัญญาด้านภาษา (Verbal-Linguistic): ไวต่อเสียง จังหวะ และความหมายของคำ ชอบอ่าน เขียน เล่าเรื่อง ¹⁷
ปัญญาด้านตรรกะและคณิตศาสตร์ (Logical-Mathematical): ชอบการคิดเชิงเหตุผล ตัวเลข แพทเทิร์น และการแก้ปัญหาที่เป็นระบบ ¹⁸
ปัญญาด้านมิติสัมพันธ์ (Visual-Spatial): คิดเป็นภาพ จินตนาการทิศทาง ชอบแผนที่ กราฟิก และศิลปะ ¹⁸
ปัญญาด้านร่างกายและการเคลื่อนไหว (Bodily-Kinesthetic): ใช้ร่างกายแสดงออก สร้างสรรค์งาน หรือแก้ปัญหา ชอบสัมผัสและลงมือทำ ¹⁹
ปัญญาด้านดนตรี (Musical-Rhythmic): ไวต่อจังหวะ ระดับเสียง ท่วงทำนอง ชอบเรียนรู้ผ่านเสียงเพลง ²¹
ปัญญาด้านมนุษยสัมพันธ์ (Interpersonal): เข้าใจผู้อื่น มีทักษะสังคม ชอบทำงานกลุ่มและเป็นผู้นำ ²³
ปัญญาด้านการเข้าใจตนเอง (Intrapersonal): เข้าใจความรู้สึก เป้าหมาย และจุดแข็งจุดอ่อนของตนเอง ชอบทำงานลำพังและสะท้อนคิด ²⁵
ปัญญาด้านธรรมชาติวิทยา (Naturalist): ไวต่อสิ่งแวดล้อม การจำแนกประเภทสิ่งมีชีวิต ชอบกิจกรรมกลางแจ้ง ²⁷
ปัญญาด้านการดำรงอยู่ (Existential): สนใจคำถามเชิงปรัชญา ความเป็นความตาย และความหมายของชีวิต ²⁹

ความเข้าใจผิดที่ต้องระวัง: พหุปัญญาไม่ใช่ “รูปแบบการเรียนรู้” (Learning Styles) ที่จำกัดผู้เรียนให้เรียนด้วยวิธีใดวิธีหนึ่ง แต่เป็น “เครื่องมือ” ที่ครูสามารถหยิบมาใช้เพื่อเปิดประตูการเรียนรู้ที่หลากหลาย การใช้นวัตกรรมที่ดีควรผสมผสานปัญญาหลายด้าน (Multimodal) เพื่อให้ผู้เรียนทุกคนสามารถเชื่อมโยงกับเนื้อหาได้ ³¹

3. ยุทธศาสตร์การบูรณาการ: สังเคราะห์โมเดลสู่การปฏิบัติ (Strategic Integration: Synthesizing the Models)

เมื่อเรานำสามทฤษฎีมาวางซ้อนกัน จะเกิดเป็นโมเดลการจัดการเรียนรู้ที่ทรงพลัง การออกแบบการสอนที่ดีต้องตอบคำถาม 3 ข้อ:

WHAT: กิจกรรมอะไรที่จะทำให้ผู้เรียนจดจำได้ดีที่สุด? (ตอบด้วย Learning Pyramid)
HOW: กระบวนการเรียนรู้จะเกิดขึ้นได้อย่างไร? (ตอบด้วย Constructivism)
WHO: กิจกรรมเหล่านี้เหมาะสมกับผู้เรียนที่หลากหลายหรือไม่? (ตอบด้วย Multiple Intelligences)

3.1 ตารางเมทริกซ์การออกแบบกิจกรรม (The Activity Design Matrix)

เพื่อช่วยให้ครูออกแบบกิจกรรมได้ครอบคลุม ตารางต่อไปนี้แสดงการบูรณาการระหว่าง พหุปัญญา กับ ระดับขั้นของพีระมิดแห่งการเรียนรู้ โดยเน้นไปที่โซน Active Learning (50% – 90%)

พหุปัญญา (Multiple Intelligences)	การอภิปรายกลุ่ม (Discussion – 50%)	การลงมือปฏิบัติ (Practice by Doing – 75%)	การสอนผู้อื่น (Teaching Others – 90%)
Linguistic	โต้วาที, การสนทนากลุ่มย่อย (Literature Circles)	เขียนบทความ, แต่งเรื่องสั้น, จัดรายการ Podcast	ติวเพื่อน, เล่านิทานให้น้องฟัง, เขียนคู่มือการสอน
Logical-Math	อภิปรายแก้โจทย์ปัญหา, วิเคราะห์กราฟร่วมกัน	ทำโครงงานวิทย์, เขียนโปรแกรม, เล่นเกมตรรกะ	อธิบายขั้นตอนการแก้โจทย์หน้าชั้น, สร้างโจทย์ให้เพื่อนทำ
Visual-Spatial	วิจารณ์งานศิลปะ, อภิปรายจากภาพ	วาด Mind Map, สร้างโมเดล 3D, ออกแบบโปสเตอร์	สอนเพื่อนวาดรูป, อธิบายเนื้อหาด้วยภาพ Infographic
Bodily-Kinesthetic	อภิปรายผ่านการแสดงท่าทาง (Charades)	แสดงละครบทบาทสมมติ, การทดลองปฏิบัติ, ทัศนศึกษา	สอนท่าเต้น, สาธิตวิธีการทำชิ้นงาน, เป็นโค้ชกีฬา
Musical	วิเคราะห์ความหมายเนื้อเพลง, อภิปรายแนวดนตรี	แต่งเพลงสรุปบทเรียน, เคาะจังหวะช่วยจำ (Rhythms)	สอนเพื่อนร้องเพลงที่แต่ง, นำร้องเพลงช่วยจำ
Interpersonal	ระดมสมอง (Brainstorming), สภานักเรียน	ทำงานกลุ่ม (Group Project), กิจกรรมจิตอาสา	เป็นหัวหน้ากลุ่มติว, เพื่อนช่วยเพื่อน (Peer Buddy)
Intrapersonal	แลกเปลี่ยนบันทึกสะท้อนคิด (Reflective Sharing)	เขียนบันทึกการเรียนรู้ (Learning Log), ตั้งเป้าหมาย	เขียน Blog แบ่งปันประสบการณ์, ให้คำปรึกษาเพื่อน
Naturalist	อภิปรายปัญหาสิ่งแวดล้อม, วางแผนอนุรักษ์	สำรวจระบบนิเวศ, ปลูกต้นไม้, จำแนกสิ่งมีชีวิต	เป็นมัคคุเทศก์น้อยนำชมสวนพฤกษศาสตร์, สอนแยกขยะ
Existential	อภิปรายประเด็นจริยธรรม, ปัญหาโลกแตก	เขียนเรียงความปรัชญา, จำลองสถานการณ์วิกฤต	นำอภิปรายประเด็นสังคม, สร้างแรงบันดาลใจให้ผู้อื่น

ตารางที่ 1: การบูรณาการพหุปัญญาสู่กิจกรรม Active Learning ตามระดับพีระมิดแห่งการเรียนรู้ ⁴

3.2 กลยุทธ์การออกแบบหน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการ

ในการนำไปใช้จริง ไม่จำเป็นต้องยัดเยียดทุกปัญญาลงในคาบเดียว แต่ควรออกแบบเป็น “หน่วยการเรียนรู้” (Learning Unit) ที่มีลำดับขั้นตอนดังนี้:

ขั้นกระตุ้น (Engagement): ใช้สื่อที่หลากหลาย (Visual/Musical) หรือคำถามปลายเปิด (Existential) เพื่อดึงดูดความสนใจผู้เรียนทุกกลุ่ม
ขั้นสำรวจ (Exploration): จัดฐานกิจกรรม (Learning Stations) ให้ผู้เรียนเลือกเรียนตามความถนัด (MI) โดยเน้นการลงมือทำ (Kinesthetic/Practice by Doing)
ขั้นสร้างความหมาย (Explanation): ให้ผู้เรียนกลับมารวมกลุ่มเพื่ออภิปราย (Discussion) แลกเปลี่ยนสิ่งที่ค้นพบ เพื่อสร้างองค์ความรู้ร่วมกัน (Social Constructivism)
ขั้นขยายผล (Elaboration): มอบหมายงานที่ท้าทายให้ผู้เรียนนำความรู้ไปประยุกต์ใช้สร้างชิ้นงานหรือแก้ปัญหา (Project-based Learning)
ขั้นประเมินและแบ่งปัน (Evaluation & Sharing): ให้ผู้เรียนนำเสนอผลงานหรือสอนเพื่อน (Teaching Others) ซึ่งเป็นการประเมินความเข้าใจขั้นสูงสุด

4. ระเบียบวิธีวิจัยและพัฒนา: การสร้างนวัตกรรมการสอน (Instructional Design & R&D Methodology)

เพื่อให้แผนการสอนและการจัดการเรียนรู้กลายเป็น “นวัตกรรม” (Innovation) ที่ได้รับการยอมรับทางวิชาการและสามารถใช้เลื่อนวิทยฐานะได้ ครูจำเป็นต้องดำเนินการตามกระบวนการวิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D) อย่างเป็นระบบ

4.1 วงจรการพัฒนานวัตกรรม 4 ขั้นตอน (The 4-Step R&D Cycle)

กระบวนการนี้เป็นมาตรฐานในการพัฒนานวัตกรรมทางการศึกษา ซึ่งสอดคล้องกับหลักเกณฑ์ วPA ³⁵:

ขั้นตอนที่ 1: การวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน (R1: Research & Analysis)

ก่อนออกแบบนวัตกรรม ต้องตอบคำถาม “ทำไมต้องทำ?” และ “ทำเพื่อใคร?”

วิเคราะห์ปัญหา (Problem Analysis): ใช้ข้อมูลเชิงประจักษ์ เช่น คะแนนสอบ O-NET, ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนย้อนหลัง, หรือพฤติกรรมในชั้นเรียน เพื่อระบุจุดอ่อน (Pain Points)
วิเคราะห์ผู้เรียน (Learner Analysis): ใช้แบบสำรวจพหุปัญญา เพื่อทำความเข้าใจโปรไฟล์ของผู้เรียนในชั้นเรียน ³⁸
ศึกษาทฤษฎี (Literature Review): ศึกษาแนวคิด Learning Pyramid และ Constructivism เพื่อใช้เป็นกรอบทฤษฎีในการแก้ปัญหา

ขั้นตอนที่ 2: การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม (D1: Design & Development)

นำข้อมูลจาก R1 มาสร้าง “ต้นแบบ” (Prototype) ของนวัตกรรม

ออกแบบโครงสร้าง (Blueprint Design): กำหนดวัตถุประสงค์ ขั้นตอนการสอน (Syntax) สื่อ และการวัดผล ให้สอดคล้องกับโมเดล Active Constructivist MI
สร้างเครื่องมือ (Tool Creation): สร้างแผนการจัดการเรียนรู้, สื่อการสอน (เช่น ชุดกิจกรรม, แอปพลิเคชัน, บทเรียนออนไลน์), และเครื่องมือวัดผล
ตรวจสอบคุณภาพ (Quality Assurance): นำนวัตกรรมไปให้ผู้เชี่ยวชาญ (Experts) อย่างน้อย 3-5 ท่าน ตรวจสอบความถูกต้อง (Content Validity) ความเหมาะสม และค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) ³⁹
ปรับปรุง (Revision): แก้ไขตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ

ขั้นตอนที่ 3: การทดลองใช้ (R2: Implementation / Experimentation)

นำนวัตกรรมไปใช้จริงในห้องเรียน (Try-out หรือ Pilot Study)

การจัดการเรียนรู้: ดำเนินการสอนตามแผนที่วางไว้ โดยเน้นบทบาทผู้อำนวยความสะดวก
การเก็บรวบรวมข้อมูล: สังเกตพฤติกรรมผู้เรียน, บันทึกหลังการสอน (After Action Review), เก็บผลงานนักเรียน, และทดสอบย่อย

ขั้นตอนที่ 4: การประเมินผลและปรับปรุง (D2: Evaluation & Improvement)

ประเมินประสิทธิภาพของนวัตกรรม

วัดผลสัมฤทธิ์: เปรียบเทียบคะแนนก่อนเรียนและหลังเรียน (Pre-test vs Post-test) โดยใช้สถิติ t-test ⁴⁰
วัดความพึงพอใจ: สอบถามเจตคติของผู้เรียนที่มีต่อนวัตกรรม
สรุปผลและถอดบทเรียน: วิเคราะห์ว่านวัตกรรมช่วยแก้ปัญหาได้จริงหรือไม่ เพราะเหตุใด (เชื่อมโยงกลับไปที่ทฤษฎี Pyramid หรือ Constructivism) และมีจุดไหนต้องพัฒนาต่อ

4.2 องค์ประกอบของนวัตกรรมตามรูปแบบการสอน (Components of Instructional Model)

เพื่อให้ครูสามารถเขียนรายงานนวัตกรรมได้อย่างสมบูรณ์ ควรระบุองค์ประกอบของรูปแบบการสอนตามแนวคิดของ Joyce & Weil ⁴¹ ดังนี้:

หลักการ (Focus): แนวคิดพื้นฐาน (เช่น เชื่อว่าการปฏิบัติทำให้จำได้แม่นยำ 75%)
ขั้นตอนการสอน (Syntax): ระบุกระบวนการเป็นขั้นๆ (เช่น 5E Model, 4MAT, CIPPA) ที่บูรณาการ Active Learning
ระบบสังคม (Social System): บทบาทครูและนักเรียน ความสัมพันธ์ในชั้นเรียน (เน้นประชาธิปไตยและการทำงานร่วมกัน)
หลักการตอบสนอง (Principles of Reaction): วิธีที่ครูตอบสนองต่อผู้เรียน (การเสริมแรง, การตั้งคำถามกลับ)
ระบบสนับสนุน (Support System): สื่อ, อุปกรณ์, สิ่งแวดล้อมที่จำเป็นต่อการใช้นวัตกรรม

5. ศิลปะการอำนวยความสะดวก: บทบาทใหม่ของครู (The Art of Facilitation: Teacher’s New Role)

ในการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning และ Constructivism ครูไม่ได้มีหน้าที่ “สอน” (Teach) ในความหมายของการถ่ายทอดความรู้ แต่มีหน้าที่ “อำนวยความสะดวก” (Facilitate) ให้การเรียนรู้เกิดขึ้น บทบาทนี้ต้องอาศัยทักษะขั้นสูงในการสื่อสารและการบริหารจัดการชั้นเรียน

5.1 เทคนิคการตั้งคำถามเพื่อกระตุ้นการคิด (Questioning Techniques)

คำถามคือเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุดของผู้สร้างองค์ความรู้ การตั้งคำถามที่ดีจะพาผู้เรียนไต่ระดับการคิดจากความจำไปสู่การสร้างสรรค์ ⁴³

คำถามปลายเปิด (Open-Ended Questions): หลีกเลี่ยงคำถามที่ตอบว่า “ใช่/ไม่ใช่” แต่ใช้คำถามที่เริ่มด้วย “อย่างไร” “ทำไม” หรือ “ถ้า…”

ตัวอย่าง: “นักเรียนคิดว่าเรื่องนี้เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของเราอย่างไร?” (Existential/Interpersonal)

คำถามเจาะลึก (Probing Questions): ใช้เมื่อผู้เรียนตอบสั้นๆ เพื่อให้ขยายความและตรวจสอบตรรกะ

ตัวอย่าง: “สิ่งที่ทำให้หนูคิดแบบนั้นคืออะไร?” (What makes you say that?), “มีตัวอย่างประกอบไหม?”

คำถามเพื่อตรวจสอบความเข้าใจ (Checking Questions):

ตัวอย่าง: “ใครช่วยสรุปสิ่งที่เพื่อนเพิ่งพูดไปในแบบของตัวเองได้บ้าง?” (Linguistic/Interpersonal)

การทิ้งช่วงเวลา (Wait Time): การวิจัยพบว่าครูส่วนใหญ่รอคำตอบเพียง 1 วินาที แต่การรอ 3-5 วินาที จะช่วยให้ผู้เรียนมีเวลาประมวลผล คิดคำตอบที่ซับซ้อนขึ้น และเพิ่มจำนวนผู้ตอบคำถาม ⁴³

5.2 การบริหารจัดการชั้นเรียน Active Learning (Classroom Management)

การทำกิจกรรมกลุ่มอาจเกิดความวุ่นวาย ครูต้องมีเทคนิคในการควบคุม

สัญญาณเงียบ (Attention Signals): ใช้สัญญาณมือ, การปรบมือเป็นจังหวะ (Musical/Kinesthetic), หรือการนับถอยหลัง แทนการตะโกนแข่งกับเสียงเด็ก
การจัดกลุ่ม (Grouping): ใช้การจัดกลุ่มแบบคละความสามารถ (Mixed Ability) หรือคละความถนัดพหุปัญญา เพื่อให้เกิดการช่วยเหลือกัน (Scaffolding)
กติกาการอภิปราย: สร้างวัฒนธรรมการฟังและการเคารพความคิดเห็นที่แตกต่าง (Social System)

5.3 กลยุทธ์สำหรับผู้เรียนกลุ่ม Intrapersonal (Strategies for Intrapersonal Learners)

ผู้เรียนกลุ่มนี้มักถูกละเลยในห้องเรียน Active Learning ที่เน้นการพูดคุย ครูต้องเปิดพื้นที่ให้พวกเขา:

Think-Pair-Share: ให้เวลาคิดเงียบๆ คนเดียวก่อน (Think) แล้วค่อยจับคู่คุย (Pair) ก่อนแชร์ในวงใหญ่ (Share) ⁴⁷
การเขียนสะท้อนคิด (Reflection Journal): ใช้การเขียนแทนการพูดในบางกิจกรรม ⁴⁸
บทบาทผู้สังเกตการณ์: ให้หน้าที่สังเกตและสรุปประเด็นการอภิปรายของกลุ่ม

6. การเชื่อมโยงสู่นวัตกรรมตามเกณฑ์ วPA (Linking to Performance Agreement – PA)

ระบบการประเมินวิทยฐานะใหม่ (ว9/2564) เน้นที่ “ผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน” และ “การพัฒนางานตามข้อตกลง” ครูต้องแสดงให้เห็นระดับความเชี่ยวชาญผ่านนวัตกรรมการสอนที่พัฒนาขึ้น ⁹

6.1 ระดับความคาดหวังตามวิทยฐานะ

ในการออกแบบนวัตกรรม ต้องระบุระดับความลึกซึ้งให้ตรงกับวิทยฐานะ:

ครูชำนาญการ (K2): แก้ไขปัญหา (Solve the Problem) – นวัตกรรมมุ่งแก้ปัญหาที่พบในชั้นเรียน เช่น ชุดฝึกทักษะแก้ปัญหานักเรียนอ่านไม่ออก
ครูชำนาญการพิเศษ (K3): ริเริ่ม พัฒนา (Originate & Improve) – ไม่ใช่แค่แก้ปัญหา แต่ริเริ่มสิ่งใหม่หรือพัฒนารูปแบบการสอนเดิมให้ดียิ่งขึ้นอย่างเป็นระบบ เช่น พัฒนาโมเดลการสอนแบบใหม่ที่บูรณาการ MI และ Active Learning
ครูเชี่ยวชาญ (K4): คิดค้น ปรับเปลี่ยน (Invent & Transform) – คิดค้นนวัตกรรมใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อน หรือปรับเปลี่ยนวิธีการสอนอย่างสิ้นเชิง และมีการเผยแพร่องค์ความรู้
ครูเชี่ยวชาญพิเศษ (K5): สร้างการเปลี่ยนแปลง (Create an Impact) – นวัตกรรมส่งผลกระทบในวงกว้าง เป็นแบบอย่าง และสร้างแรงบันดาลใจให้วงวิชาชีพ

6.2 การเขียนประเด็นท้าทาย (Challenge Issue)

หัวข้อประเด็นท้าทายใน PA ควรสะท้อนถึงการใช้นวัตกรรม เช่น:

“การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ตามแนวคิดพหุปัญญาเพื่อเสริมสร้างทักษะการคิดวิเคราะห์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3”
“การแก้ปัญหาทักษะการคำนวณด้วยชุดกิจกรรมเกมกระดาน (Board Game) บูรณาการพีระมิดแห่งการเรียนรู้ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5”

7. กรณีศึกษาและการประยุกต์ใช้จริง (Case Studies & Practical Applications)

เพื่อแสดงให้เห็นภาพที่ชัดเจน ส่วนนี้จะนำเสนอตัวอย่างแผนการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการทฤษฎีทั้งสามเข้าด้วยกัน

กรณีศึกษาที่ 1: วิชาวิทยาศาสตร์ (ระดับประถมศึกษา)

หัวข้อ: วงจรชีวิตของผีเสื้อ

เป้าหมาย: ผู้เรียนเข้าใจการเปลี่ยนแปลงรูปร่าง (Metamorphosis) และตระหนักถึงคุณค่าของชีวิต

การบูรณาการ: Naturalist + Kinesthetic + Constructivism

ขั้นกระตุ้น (Engagement – Visual/Musical)

เปิดคลิปวิดีโอ Time-lapse การลอกคราบของหนอนผีเสื้อประกอบเพลงบรรเลง ถามคำถามกระตุ้น “ถ้านักเรียนต้องเปลี่ยนรูปร่างเหมือนหนอน จะรู้สึกอย่างไร?” (Intrapersonal/Existential)

ขั้นสำรวจ (Exploration – Active/Naturalist)

แบ่งกลุ่มเดินสำรวจสวนหย่อมโรงเรียนเพื่อหาไข่หรือตัวหนอน (Field Trip) ใช้แว่นขยายส่องดู (Practice by Doing – 75%) และจดบันทึกวาดภาพ (Visual)

ขั้นสร้างความหมาย (Explanation – Social Constructivism)

นักเรียนกลับมาอภิปรายสิ่งที่พบ (Discussion – 50%) ครูใช้คำถาม Scaffolding เชื่อมโยงสิ่งที่เห็นกับแผนภาพวงจรชีวิต “ทำไมหนอนต้องกินเยอะขนาดนั้น?” “ดักแด้อยู่นิ่งๆ ทำไม?”

ขั้นขยายผล (Elaboration – Kinesthetic/Multiple Intelligences)

ให้เลือกทำกิจกรรมตามถนัด

แสดงละครใบ้ (Role Play) เป็นวงจรชีวิตผีเสื้อ (Kinesthetic)
สร้างโมเดลวงจรชีวิตจากดินน้ำมัน (Spatial)
แต่งกลอนหรือเพลงเกี่ยวกับผีเสื้อ (Linguistic/Musical)

ขั้นประเมิน (Evaluation – Teaching Others – 90%)
จัดนิทรรศการ “โลกของผีเสื้อ” ให้พี่ ป.5-6 มาชม โดยนักเรียน ป.3 เป็นวิทยากรอธิบายผลงานของตนเอง

กรณีศึกษาที่ 2: วิชาสังคมศึกษา (ระดับมัธยมศึกษา)

หัวข้อ: ปัญหาสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs)

เป้าหมาย: วิเคราะห์สาเหตุและเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมในชุมชน

การบูรณาการ: Interpersonal + Logical + Existential

ขั้นกระตุ้น (Engagement – Existential)
โชว์ภาพภูเขาขยะและน้ำท่วม ถามคำถาม “อีก 20 ปีข้างหน้า ชุมชนของเราจะเป็นอย่างไรถ้าเราไม่ทำอะไรเลย?” (Big Question)

ขั้นสำรวจ (Exploration – Logical/Interpersonal)
แบ่งกลุ่มลงพื้นที่สำรวจปัญหาขยะในโรงเรียนและชุมชน (Survey) เก็บข้อมูลสถิติประเภทขยะ (Logical) สัมภาษณ์ปราชญ์ชาวบ้านหรือภารโรง (Interpersonal)

ขั้นสร้างความหมาย (Explanation – Discussion)
วิเคราะห์ข้อมูลด้วยผังกางปลา (Fishbone Diagram) เพื่อหาสาเหตุรากเหง้า (Root Cause) แลกเปลี่ยนความคิดเห็นในกลุ่ม (Social Constructivism)

ขั้นขยายผล (Elaboration – Project-based Learning)

สร้าง “นวัตกรรมรักษ์โลก” เพื่อแก้ปัญหาที่พบ เช่น:

ออกแบบถังขยะอัจฉริยะ (Logical/Spatial)
ทำแคมเปญรณรงค์ผ่าน TikTok (Visual/Bodily/Musical)
เขียนโครงการเสนอ ผอ. โรงเรียน (Linguistic)

ขั้นประเมิน (Evaluation – Teaching Others)
จัดเวทีเสวนา “เสียงจากเยาวชน” เชิญผู้นำชุมชนมารับฟังข้อเสนอแนะ นักเรียนนำเสนองาน (Teaching Others)

8. การวัดและประเมินผล (Assessment and Evaluation)

ในกระบวนการ Active Learning การวัดผลต้องไม่ใช่เพียงการสอบข้อเขียน (Paper-pencil test) แต่ต้องเป็นการประเมินตามสภาพจริง (Authentic Assessment) ที่สอดคล้องกับพหุปัญญา

8.1 เครื่องมือประเมินที่หลากหลาย (Diversified Assessment Tools)

แบบประเมินชิ้นงาน (Product Assessment): สำหรับงานศิลปะ, โมเดล, โครงงาน
แบบประเมินการปฏิบัติ (Performance Assessment): สำหรับการแสดงละคร, การนำเสนอ, การสาธิต
แบบสังเกตพฤติกรรม (Observation): สำหรับการทำงานกลุ่ม, การมีส่วนร่วม, ความรับผิดชอบ
แฟ้มสะสมงาน (Portfolio): เก็บสะสมผลงานและร่องรอยการเรียนรู้ตลอดภาคเรียน

8.2 การสร้างเกณฑ์การให้คะแนน (Rubrics)

ควรใช้ Rubrics เพื่อให้เกณฑ์การประเมินชัดเจนและลดความลำเอียง

Analytic Rubric: แยกประเมินเป็นรายด้าน (เช่น เนื้อหา, ความคิดสร้างสรรค์, การนำเสนอ) เหมาะสำหรับการให้ Feedback ที่ละเอียด
Holistic Rubric: ประเมินภาพรวม เหมาะสำหรับการตัดสินผลรวดเร็ว

8.3 การประเมินเพื่อพัฒนา (Formative Assessment)

เน้นการให้ข้อมูลป้อนกลับ (Feedback) ระหว่างเรียน เพื่อให้ผู้เรียนปรับปรุงตนเอง เช่น การใช้เทคนิค “ดาวและเดือน” (บอกข้อดี 2 ข้อ และข้อควรปรับปรุง 1 ข้อ) หรือ Exit Ticket (ให้นักเรียนเขียนสรุปสั้นๆ ก่อนออกจากห้อง) ⁴⁹

9. บทสรุปและข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย (Conclusion and Policy Recommendations)

การออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุกโดยบูรณาการพีระมิดแห่งการเรียนรู้ พหุปัญญา และ Constructivism เป็นกุญแจสำคัญในการปลดล็อกศักยภาพของผู้เรียนไทย การเปลี่ยนห้องเรียนให้เป็นพื้นที่แห่งการปฏิบัติ การอภิปราย และการสอนผู้อื่น ไม่เพียงแต่ช่วยเพิ่มอัตราการคงอยู่ของความรู้ แต่ยังช่วยสร้างทักษะชีวิต (Life Skills) ที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21

ข้อเสนอแนะสำหรับครู (Recommendations for Teachers)

Start Small: ไม่จำเป็นต้องพลิกโฉมทุกคาบเรียน เริ่มจาก 1 หน่วยการเรียนรู้ หรือ 1 โครงงาน แล้วค่อยๆ ขยายผล
Know Your Students: ให้ความสำคัญกับการรู้จักผู้เรียนรายบุคคล (Learner Analysis) เพื่อออกแบบกิจกรรมที่ตรงใจ
Document Everything: เก็บหลักฐาน ร่องรอย ภาพถ่าย วิดีโอ และผลงานนักเรียนอย่างเป็นระบบ เพื่อใช้ในการทำ PA และวิจัยในชั้นเรียน
Embrace Failure: อย่ากลัวที่นวัตกรรมแรกจะไม่สมบูรณ์ กระบวนการ R&D คือการเรียนรู้จากข้อผิดพลาดและปรับปรุงให้ดีขึ้น

ข้อเสนอแนะสำหรับผู้บริหารสถานศึกษา (Recommendations for Administrators)

Support System: สนับสนุนทรัพยากร สื่อ และงบประมาณในการทำนวัตกรรม
PLC Culture: สร้างวัฒนธรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ให้ครูได้แลกเปลี่ยนไอเดียและสะท้อนผลการสอนร่วมกัน
Flexible Evaluation: ปรับระบบการนิเทศและการประเมินครูให้ยืดหยุ่น เน้นดูที่ “กระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียน” มากกว่าเอกสารธุรการ

นวัตกรรมการสอนที่ดีที่สุด ไม่ใช่นวัตกรรมที่ใช้เทคโนโลยีล้ำสมัยราคาแพง แต่คือนวัตกรรมที่เกิดจาก “หัวใจของครู” ที่มองเห็นคุณค่าในตัวลูกศิษย์ทุกคน และพยายามหาวิธีการที่ดีที่สุดที่จะทำให้ดวงตาคู่นั้นเปล่งประกายด้วยความรู้และความสุข

เอกสารอ้างอิงและบรรณานุกรม (References)

การสังเคราะห์ข้อมูลในรายงานฉบับนี้อ้างอิงจากฐานข้อมูลงานวิจัยและบทความวิชาการที่ปรากฏใน Research Snippets ดังต่อไปนี้:

Learning Pyramid & Active Learning: ³
Constructivism: ¹
Multiple Intelligences: ⁵–⁵²
Innovation & PA: ⁹–¹⁰–⁵⁷
R&D Methodology: ³⁵
Facilitation Techniques: ⁴⁷–⁴⁵–⁶¹–⁶³

Works cited

รู้จักทฤษฎี Constructivism สอนเด็กให้กล้าคิด กล้าทำ กล้าแสดงออก, accessed December 5, 2025, https://speakuplanguagecenter.com/constructivism-theory/
ทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivist Theory) – Teacher Weekly, accessed December 5, 2025, https://teacherweekly.wordpress.com/2013/09/25/constructivist-theory/
เทคนิคเรียนรู้ให้จำติดหัว ‘Learning Pyramid’ – True Digital Academy, accessed December 5, 2025, https://www.truedigitalacademy.com/blog/effective-learning-with-learning-pyramid
Understanding the Learning Pyramid – Education Corner, accessed December 5, 2025, https://www.educationcorner.com/the-learning-pyramid/
แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เชิงรุกที่ส่งเสริมพหุปัญญาอย่างมีประสิทธิภาพ », accessed December 5, 2025, https://krukob.com/web/mi/
พหุปัญญาในชั้นเรียน, accessed December 5, 2025, http://www.curriculumandlearning.com/upload/Books/%E0%B8%9E%E0%B8%AB%E0%B8%B8%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%8A%E0%B8%B1%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99_1618623274.pdf
ทฤษฎีการเรียนรู้และการประยุกต์ใช้ ในการจัดการศึกษาภาคปฏิบัติ, accessed December 5, 2025, https://www.ramacnec.com/AD/DocumentFile/20240617071616_File_%E0%B8%97%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%B5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B8%95%E0%B9%8C%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88.pdf
การออกแบบและพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้ ที่อาศ, accessed December 5, 2025, http://preeyaponr.weebly.com/uploads/4/6/7/7/46778189/v2-cle_v7-include-cover.pdf
ตามหลักเกณฑ์และวิธีการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะ – ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ตำาแหน่งครู, accessed December 5, 2025, https://test.srt.ac.th/wp-content/uploads/2022/06/%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AF-%E0%B8%A7.9-%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B9-%E0%B8%AA%E0%B8%9E%E0%B8%90.pdf
PA2 แบบประเมินผลการพัฒนางานตามข้อตกลง วิทยฐานะชำนาญการพิเศษ – โรงเรียนเบญจมานุสรณ์ จังหวัดจันทบุรี, accessed December 5, 2025, https://www.bms.ac.th/bs/wp-content/uploads/PA2-%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%87-%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%8D%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9.docx
the learning pyramid – various percentages of retention. – The Peak Performance Center, accessed December 5, 2025, https://thepeakperformancecenter.com/educational-learning/learning/principles-of-learning/learning-pyramid/
Boost Your Learning Speed and Retention with Active Techniques – Lemon8-app, accessed December 5, 2025, https://www.lemon8-app.com/@nextlevelwithbou/7516687636170408491?region=us
The Psychology of Learning: Understanding How We Absorb Knowledge, accessed December 5, 2025, https://youthtimemag.com/the-psychology-of-learning-understanding-how-we-absorb-knowledge/
ทฤษฎีการเรียนรู้ – การจัดการเรียนรู้เทคโนโลยีสารสนเทศ, accessed December 5, 2025, https://fernnapassorn088.wordpress.com/2017/01/25/%E0%B8%97%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%B5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89/
ทฤษฎีการเรียนรู้ Constructivism – กระทรวงศึกษาธิการ, accessed December 5, 2025, https://www.moe.go.th/%E0%B8%97%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%B5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89-constructivism/
Active Learning Activities | Centre for Teaching Excellence – University of Waterloo, accessed December 5, 2025, https://uwaterloo.ca/centre-for-teaching-excellence/catalogs/tip-sheets/active-learning-activities
Integrating Learning Style and Multiple Intelligences in Teaching and Learning Process, accessed December 5, 2025, https://www.researchgate.net/publication/326087757_Integrating_Learning_Style_and_Multiple_Intelligences_in_Teaching_and_Learning_Process
Evidence-Based Multiple Intelligences Curriculum | Positive Action, accessed December 5, 2025, https://www.positiveaction.net/multiple-intelligences
6 Learning Activities For Kinesthetic Learners | ClickView, accessed December 5, 2025, https://www.clickvieweducation.com/blog/teaching-ideas/kinesthetic-learning-activities
25 Kinesthetic Learning Examples (2025) – Helpful Professor, accessed December 5, 2025, https://helpfulprofessor.com/kinesthetic-learning-examples/
Active Listening in Elementary General Music – Victoria Boler, accessed December 5, 2025, https://www.victoriaboler.com/blog/active-listening-in-elementary-general-music
Musical intelligence in the classroom: Here’s how you can develop it – Additio App, accessed December 5, 2025, https://additioapp.com/en/musical-intelligence-in-the-classroom-heres-how-you-can-develop-it/
Interpersonal Learning: Definition, Examples & Best Practice – Danfe, accessed December 5, 2025, https://danfe.io/blog/what-is-interpersonal-learning/
How to Nurture Interpersonal Intelligence in Children – Brightwheel, accessed December 5, 2025, https://mybrightwheel.com/blog/interpersonal-intelligence
Teaching Strategies for Intrapersonal Intelligence – ASCD, accessed December 5, 2025, https://files.ascd.org/pdfs/publications/books/scherer2010_sample7.pdf
Supporting Homeschooled Intrapersonal Learners, accessed December 5, 2025, https://www.powerhomeschool.org/learning-styles/intrapersonal/
Are You “Nature Smart?” How to Awaken Naturalistic Intelligence in Children – Outdoortopia, accessed December 5, 2025, https://www.outdoortopia.org/post/how-to-awaken-naturalistic-intelligence-in-children
Naturalist Intelligence – GreenHeart Education, accessed December 5, 2025, https://www.greenhearted.org/naturalist-intelligence.html
Nurturing Existential Intelligence in Children – Activities – LoveToKnow, accessed December 5, 2025, https://www.lovetoknow.com/parenting/kids/existential-intelligence-activities-kids
Profile of Students With Existential Intelligence – ThoughtCo, accessed December 5, 2025, https://www.thoughtco.com/existential-intelligence-profile-8097
Integrating Learning Styles and Multiple Intelligences – ASCD, accessed December 5, 2025, https://www.ascd.org/el/articles/integrating-learning-styles-and-multiple-intelligences
What Is Gardner’s Multiple Intelligences Theory? – Sphero, accessed December 5, 2025, https://sphero.com/blogs/news/what-is-gardners-multiple-intelligences-theory
48 Classroom Activities for the development of Multiple Intelligences – Learningbp, accessed December 5, 2025, https://www.learningbp.com/classroom-activities-multiple-intelligences/
MULTIPLE INTELLIGENCES | project – Wix.com, accessed December 5, 2025, https://thisismeunderconst.wixsite.com/project/multiple-intelligences
Research and Development in Curriculum and Instruction Field, accessed December 5, 2025, http://www.curriculumandlearning.com/upload/Books%20in%20english/Research%20and%20Development%20in%20C&I%20Field_1612852111.pdf
DEVELOPING A TRAINING CURRICULUM USING PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITY FOR ENHANCING TEACHERS’ LEARNING MANAGEMENT SKILLS TO P – Vilnius Tech, accessed December 5, 2025, https://journals.vilniustech.lt/index.php/CS/article/download/13278/11055/62137
คำนำ, accessed December 5, 2025, https://idcneu.com/edneupr/training/vpa/docs/book_pa1.pdf
การ จัดการ เรียน รู้ แบบ บูร ณา การ สู่ พหุ ปัญญา, accessed December 5, 2025, http://thesis.swu.ac.th/swuebook/h234917v8.pdf
(PDF) Development of an Instructional Model to Enhance Competency in the Thai Language for Grade 6 Students – ResearchGate, accessed December 5, 2025, https://www.researchgate.net/publication/378387169_Development_of_an_Instructional_Model_to_Enhance_Competency_in_the_Thai_Language_for_Grade_6_Students
The development in the innovation of the research-based instruction model in the curriculum development course for students of the teaching profession – ThaiJo, accessed December 5, 2025, https://ph01.tci-thaijo.org/index.php/IJSIT/article/view/241608
Models of Teaching | PDF | Goal | Teachers – Scribd, accessed December 5, 2025, https://www.scribd.com/presentation/427665484/models-of-teaching-pptx
models of teaching: concept, components and families introduction – UGC MOOCs, accessed December 5, 2025, https://ugcmoocs.inflibnet.ac.in/assets/uploads/1/43/1149/et/LECTURE%2027%20TEXT200220080802025353.pdf
Key questioning strategies – NSW Department of Education, accessed December 5, 2025, https://education.nsw.gov.au/teaching-and-learning/professional-learning/teacher-quality-and-accreditation/strong-start-great-teachers/refining-practice/teacher-questioning/key-questioning-strategies
Generating Effective Questions | Edutopia, accessed December 5, 2025, https://www.edutopia.org/article/blog-new-classroom-questioning-techniques-todd-finley/
10 Ways To Ask Facilitative Questions: Making Thinking Visible, accessed December 5, 2025, https://wegrowteachers.com/10-facilitative-questions-making-thinking-visible/
7 Effective Questioning Techniques for Teachers – Griffin Education Enterprises, accessed December 5, 2025, http://griffineducationenterprises.com/blogcontent/7-effective-questioning-techniques-for-teachers
Active Learning Strategies – Purdue University, accessed December 5, 2025, https://www.purdue.edu/activelearning/Need%20Help/alstrategies.php
Intrapersonal Intelligence in the Classroom: Strategies to Develop It – Additio App, accessed December 5, 2025, https://additioapp.com/en/intrapersonal-intelligence-in-the-classroom-strategies-to-develop-it/
Getting started with active learning techniques | Center for Teaching Innovation, accessed December 5, 2025, https://teaching.cornell.edu/teaching-resources/active-collaborative-learning/active-learning/getting-started-active-learning
Active Learning Techniques for the Classroom – Duke Learning Innovation, accessed December 5, 2025, https://lile.duke.edu/resources/art-and-science-of-teaching/active-learning-techniques-classroom/
Connecting Learning Styles and Multiple Intelligences Theories – Oregon State University, accessed December 5, 2025, https://ir.library.oregonstate.edu/downloads/5q47rp989
Multiple Intelligences – Child Development Institute, accessed December 5, 2025, https://childdevelopmentinfo.com/learning/multiple_intelligences/
(Active Learning) – สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา, accessed December 5, 2025, https://academic.obec.go.th/images/document/1603180137_d_1.pdf
นวัตกรรม สร้างคนดีมีอาชีพ by Active learning, accessed December 5, 2025, https://kansandbox.org/wp-content/uploads/2024/11/%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1-%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%9E-by-Active-learning.pdf
องค์ประกอบของนวัตกรรมการเรียนรู้ – GotoKnow, accessed December 5, 2025, https://www.gotoknow.org/posts/541307
รายงานการปฏิบัติงานตามข้อตกลงในการพัฒนางาน (PA) – สำหรับข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการ ครั้งที่1 (1 ต.ค. 2567 – โรงเรียนราชประชานุเคราะห์15(เวียงเก่าแสนภูวิทยาประสาท), accessed December 5, 2025, https://rpg15.ac.th/super/modules/adviser/file_upload/57030075/8429/8429_84291741101920.pdf
ทำ PA อย่างไรให้ตอบโจทย์พื้นที่นวัตกรรมการศึกษา, accessed December 5, 2025, https://www.edusandbox.com/how-to-pa/
การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอน, accessed December 5, 2025, https://www.paisanme.com/Job%20school3/bbb.doc
กระบวนการพัฒนานวัตกรรมทางการศึกษา – Google Docs, accessed December 5, 2025, https://docs.google.com/document/d/1oJboYYL-KeuYPRrlfSAeDYc8dfThhTynH_5S-ar5Mac/
Powerful Questions, accessed December 5, 2025, https://inclusion.uoregon.edu/sites/default/files/co-active-coaching-toolkit-powerful_questions.pdf
33 active learning activities and strategies for engaging learners | SessionLab, accessed December 5, 2025, https://www.sessionlab.com/blog/active-learning-activities-and-strategies/
8 Sentence Starters to Use When Talking to Teachers – Davidson Institute, accessed December 5, 2025, https://www.davidsongifted.org/gifted-blog/8-sentence-starters-to-use-when-talking-to-teachers/
Sentence Stems for Facilitators | CLEE Protocol Library, accessed December 5, 2025, https://www.clee.org/resources/sentence-stems-for-facilitators/

Post Views: 10

Comments

comments