รวมแนวทางการออกแบบ และเขียนแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)

June 21, 2024 ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด

แชร์เรื่องนี้

แนวทางการออกแบบและเขียนแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)

ออกแบบและเขียนแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก แบบรวมพลังอย่าง easy

มีใจความสำคัญดังนี้

การจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)

การจัดการเรียนรู้เชิงรุกมุ่งเน้นให้นักเรียนมีส่วนร่วมและปฏิสัมพันธ์ในกระบวนการเรียนรู้มากกว่าการฟังเฉพาะผู้สอน เป็นวิธีการที่นักเรียนมีบทบาทเป็นศูนย์กลางในการเรียนรู้ โดยให้ความสำคัญกับการคิดวิเคราะห์ สร้างสรรค์ และประยุกต์ใช้ความรู้

แผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก

การออกแบบและเขียนแผนการเรียนรู้เชิงรุกสามารถทำได้ตามขั้นตอนดังนี้

การวิเคราะห์ผู้เรียน (Learner Analysis):
- ประเมินพื้นฐานของผู้เรียน เช่น ความรู้เดิม ทักษะ ความสนใจ และบริบททางสังคม เพื่อให้เข้าใจความต้องการและพัฒนาการของผู้เรียน
การกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ (Learning Objectives):
- ตั้งวัตถุประสงค์ที่ชัดเจน โดยใช้เกณฑ์ SMART (Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound) เพื่อให้สามารถประเมินผลได้
การออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ (Design Learning Activities):
- ออกแบบกิจกรรมที่ส่งเสริมการมีส่วนร่วม เช่น การทำงานกลุ่ม การแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ การอภิปราย และการใช้เกมหรือเทคโนโลยีในการเรียนรู้
การเลือกวิธีการประเมินผล (Assessment Methods):
- เลือกวิธีการประเมินผลที่หลากหลาย เช่น การประเมินจากงานที่ทำ การนำเสนอ หรือการทดสอบที่วัดความสามารถในด้านต่าง ๆ ของผู้เรียน
การจัดเตรียมสื่อการเรียนรู้ (Prepare Learning Materials):
- จัดเตรียมสื่อที่สนับสนุนการเรียนรู้ เช่น เอกสารอ้างอิง วิดีโอ สื่อดิจิทัล และแหล่งข้อมูลเพิ่มเติม
การบริหารจัดการเวลา (Time Management):
- กำหนดเวลาให้เหมาะสมสำหรับแต่ละกิจกรรม และปรับให้ยืดหยุ่นตามความต้องการของผู้เรียน

การรวมพลังใน New Normal

การรวมพลังในบริบท New Normal มุ่งเน้นการใช้เทคโนโลยีและการร่วมมือกันอย่างมีประสิทธิภาพ:

เทคโนโลยีดิจิทัล (Digital Technology):
- ใช้เครื่องมือดิจิทัลในการสื่อสาร การทำงานร่วมกัน และการประเมินผล เช่น แพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์ หรือแอปพลิเคชันเพื่อการศึกษา
การสื่อสารและการร่วมมือ (Communication and Collaboration):
- ส่งเสริมการสื่อสารที่เปิดเผยและการทำงานเป็นทีมระหว่างครูและผู้เรียน เพื่อสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่หลากหลายและเป็นมิตร
การปรับตัวและความยืดหยุ่น (Adaptability and Flexibility):
- ปรับกระบวนการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับสถานการณ์ใหม่ เช่น การเรียนออนไลน์ และการเรียนแบบผสมผสาน (Blended Learning)

สรุป:

วิดีโอนี้แนะนำแนวทางการออกแบบและเขียนแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุกอย่างง่าย ๆ ภายใต้บริบท New Normal โดยเน้นการมีส่วนร่วมของผู้เรียน การใช้เทคโนโลยี และการรวมพลังในการสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพและทันสมัย

การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบ Active learning

วิดีโอ “การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning” จากช่อง “ผู้ช่วยศาสตราจารย์สมยศ นาวีการ” อธิบายขั้นตอนและเทคนิคการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning อย่างละเอียด ซึ่งสามารถสรุปได้ดังนี้:

ใจความสำคัญ

1. การวิเคราะห์ผู้เรียน (Learner Analysis)

รวบรวมข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับผู้เรียน เช่น ความรู้เดิม ความสนใจ และบริบทการเรียนรู้ เพื่อให้สามารถออกแบบการเรียนรู้ที่ตอบสนองต่อความต้องการของผู้เรียนได้

2. การกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ (Learning Objectives)

กำหนดวัตถุประสงค์ที่ชัดเจน โดยใช้แนวทางของ Bloom’s Taxonomy เพื่อระบุระดับของการเรียนรู้ที่ต้องการให้บรรลุ เช่น การจำ (Remember), การเข้าใจ (Understand), การนำไปใช้ (Apply), การวิเคราะห์ (Analyze), การสังเคราะห์ (Synthesize), และการประเมินค่า (Evaluate)

3. การออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ (Designing Learning Activities)

กิจกรรมต้องเน้นการมีส่วนร่วม (Engagement) และการโต้ตอบ (Interaction) ของผู้เรียน เช่น:
- การเรียนรู้แบบร่วมมือ (Cooperative Learning): การทำงานเป็นทีมเพื่อให้ผู้เรียนมีโอกาสแลกเปลี่ยนความคิดและช่วยเหลือกัน
- การเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-Based Learning): ให้ผู้เรียนแก้ไขปัญหาจริงหรือจำลอง เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหา
- การเรียนรู้แบบใช้โครงการเป็นฐาน (Project-Based Learning): ผู้เรียนทำโครงการที่เกี่ยวข้องกับบทเรียนและนำเสนอผลการเรียนรู้

4. การประเมินผล (Assessment)

ออกแบบการประเมินที่หลากหลายและเชื่อมโยงกับวัตถุประสงค์การเรียนรู้ เช่น:
- การประเมินแบบรวมตัว (Formative Assessment): การประเมินในระหว่างการเรียนเพื่อปรับปรุงกระบวนการเรียนรู้
- การประเมินแบบสรุป (Summative Assessment): การประเมินเมื่อสิ้นสุดหน่วยการเรียนรู้เพื่อวัดความสำเร็จของผู้เรียน
- การประเมินเพื่อน (Peer Assessment) และ การประเมินตนเอง (Self-Assessment): เพื่อส่งเสริมการสะท้อนตนเองและการพัฒนาตนเอง

5. การใช้เทคโนโลยี (Utilizing Technology)

ใช้เครื่องมือดิจิทัลและแพลตฟอร์มออนไลน์ในการสนับสนุนการเรียนรู้ เช่น:
- ระบบการจัดการเรียนรู้ (LMS) เพื่อจัดการสื่อการเรียนรู้และการสื่อสาร
- แอปพลิเคชันสำหรับการทำงานร่วมกัน (Collaboration Tools) เช่น Google Docs, Padlet เพื่อส่งเสริมการทำงานกลุ่ม

6. การวางแผนการจัดการเรียนรู้ (Planning the Learning Management):

จัดทำแผนการจัดการเรียนรู้โดยละเอียด ซึ่งควรรวมถึง:
- การจัดลำดับการสอน (Sequencing): วางแผนลำดับเนื้อหาที่จะสอนอย่างเป็นระบบ
- การจัดเวลา (Timing): จัดเวลาให้เหมาะสมกับกิจกรรมต่าง ๆ
- การจัดเตรียมทรัพยากร (Resource Preparation): เตรียมสื่อและอุปกรณ์การสอน

7. การพัฒนาและปรับปรุงแผนการสอน (Developing and Refining the Teaching Plan):

ทดลองใช้แผนการสอนและรับความคิดเห็นจากผู้เรียนเพื่อปรับปรุงแผนการสอนอย่างต่อเนื่อง

สรุป

การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning เน้นการวิเคราะห์ผู้เรียน การตั้งวัตถุประสงค์ที่ชัดเจน การออกแบบกิจกรรมที่เน้นการมีส่วนร่วม การประเมินที่หลากหลาย การใช้เทคโนโลยีสนับสนุน และการพัฒนาแผนการสอนอย่างต่อเนื่อง เพื่อสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพและสามารถตอบสนองความต้องการของผู้เรียนในบริบทที่แตกต่างกัน

ลิงก์วิดีโอ

การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning

การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิด Active learning

ใจความสำคัญ

1. ความสำคัญของ Active Learning

การมีส่วนร่วมของผู้เรียน: Active Learning เน้นการให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนรู้ มากกว่าการฟังบรรยายจากครูเพียงอย่างเดียว
การพัฒนาทักษะสำคัญ: กระบวนการนี้ช่วยพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา และการทำงานร่วมกัน
การสร้างสรรค์ประสบการณ์การเรียนรู้: เน้นการสร้างประสบการณ์ที่มีความหมายและมีความสนุกสนานในการเรียนรู้

2. ขั้นตอนการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning

2.1 การวิเคราะห์และกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ (Learning Objectives)

การวิเคราะห์ผู้เรียน: เข้าใจพื้นฐานและความต้องการของผู้เรียน เช่น ความรู้เดิมและความสนใจ
การกำหนดวัตถุประสงค์: ใช้หลักการ SMART (Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound) ในการตั้งวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนและวัดผลได้

2.2 การออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ (Designing Learning Activities)

การเลือกกิจกรรมที่เหมาะสม: กิจกรรมต้องส่งเสริมการมีส่วนร่วมและการโต้ตอบของผู้เรียน เช่น:
- การเรียนรู้แบบร่วมมือ (Cooperative Learning): ผู้เรียนทำงานร่วมกันเพื่อบรรลุเป้าหมายร่วมกัน
- การแก้ปัญหา (Problem-Based Learning): ผู้เรียนเผชิญกับปัญหาจริงและต้องใช้ทักษะในการแก้ไขปัญหา
- การใช้โครงการ (Project-Based Learning): ผู้เรียนทำโครงการที่เชื่อมโยงกับบทเรียนและนำเสนอผลการเรียนรู้
- การอภิปรายกลุ่ม (Group Discussion): ส่งเสริมให้ผู้เรียนแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและความคิด
การใช้เทคนิคและเครื่องมือดิจิทัล: ใช้สื่อการสอนและเครื่องมือดิจิทัล เช่น วิดีโอ บทเรียนออนไลน์ แอปพลิเคชันเพื่อการทำงานร่วมกัน (เช่น Google Classroom, Kahoot)

2.3 การประเมินผลการเรียนรู้ (Assessment)

การประเมินแบบรวมตัว (Formative Assessment): ตรวจสอบและปรับปรุงการเรียนรู้ระหว่างกระบวนการ เช่น การประเมินผ่านกิจกรรมหรือการสอบระหว่างการเรียน
การประเมินแบบสรุป (Summative Assessment): ประเมินความสำเร็จของผู้เรียนเมื่อสิ้นสุดหน่วยการเรียนรู้ เช่น การทดสอบ การทำรายงาน หรือโครงงาน
การประเมินตนเองและการประเมินเพื่อน (Self and Peer Assessment): ส่งเสริมการสะท้อนตนเองและการรับข้อเสนอแนะจากเพื่อนร่วมชั้น

2.4 การวางแผนและเตรียมการสอน (Planning and Preparation)

การจัดลำดับเนื้อหา (Content Sequencing): จัดลำดับเนื้อหาการสอนอย่างเป็นระบบและเหมาะสมกับเวลา
การจัดเวลา (Timing): จัดเวลาสำหรับแต่ละกิจกรรมให้เหมาะสม และยืดหยุ่นตามสถานการณ์
การจัดเตรียมสื่อและทรัพยากร (Resource Preparation): เตรียมสื่อการสอนที่สนับสนุนการเรียนรู้ เช่น เอกสารประกอบการสอน สื่อดิจิทัล หรืออุปกรณ์สำหรับกิจกรรม

2.5 การพัฒนาและปรับปรุงแผนการสอน (Developing and Refining the Plan)

การทดลองใช้ (Pilot Testing): นำแผนการสอนไปใช้จริงเพื่อประเมินผลและรับข้อเสนอแนะ
การปรับปรุง (Improvement): ปรับปรุงแผนการสอนตามผลการทดลองใช้และความคิดเห็นจากผู้เรียน

3. ตัวอย่างการออกแบบกิจกรรม Active Learning

กิจกรรมการเรียนรู้ผ่านเกม (Game-Based Learning): ใช้เกมในการสอนเพื่อเพิ่มความสนุกสนานและความสนใจ
การใช้สถานการณ์จำลอง (Simulations): สร้างสถานการณ์จำลองเพื่อให้ผู้เรียนฝึกทักษะการแก้ปัญหา
การอภิปรายกรณีศึกษา (Case Study Discussion): นำกรณีศึกษาเข้ามาในห้องเรียนเพื่ออภิปรายและวิเคราะห์ปัญหา

สรุป

การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning มุ่งเน้นการวิเคราะห์ผู้เรียน การตั้งวัตถุประสงค์ที่ชัดเจน การออกแบบกิจกรรมที่เน้นการมีส่วนร่วม การประเมินผลที่หลากหลาย การวางแผนการสอนที่เป็นระบบ และการปรับปรุงแผนการสอนอย่างต่อเนื่อง เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพและตอบสนองต่อความต้องการของผู้เรียนในบริบทต่าง ๆ