การนิเทศการศึกษา: แนวโน้มในการออกแบบและการพัฒนาบทบาทของผู้นิเทศ

ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด

ศึกษานิเทศก์ วิทยฐานะศึกษานิเทศก์เขี่ยวชาญ

สพม.นครราชสีมา

บทคัดย่อ

บทความนี้สำรวจและวิเคราะห์แนวโน้มสำคัญในการออกแบบการนิเทศการศึกษาและบทบาทของผู้นิเทศในบริบทการศึกษาปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศไทย การวิเคราะห์ครอบคลุมตั้งแต่แนวคิดพื้นฐานของการนิเทศการศึกษา บทบาทที่เปลี่ยนแปลงไปของผู้นิเทศในยุคดิจิทัล ไปจนถึงรูปแบบและวิธีการนิเทศที่หลากหลาย รวมถึงการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีและกรณีศึกษาที่เป็นนวัตกรรมในประเทศไทย การศึกษาพบว่าการนิเทศการศึกษากำลังเปลี่ยนผ่านจากรูปแบบการตรวจสอบแบบลำดับชั้นไปสู่แนวทางที่เป็นประชาธิปไตย การร่วมมือกัน และเน้นมนุษย์เป็นศูนย์กลางมากขึ้น โดยมีจุดมุ่งหมายสูงสุดเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียน นอกจากนี้ เทคโนโลยีดิจิทัลและปัญญาประดิษฐ์กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพและความสามารถในการปรับขนาดของการนิเทศ อย่างไรก็ตาม ความท้าทายยังคงอยู่ที่การแปลงนโยบายและกรอบการออกแบบไปสู่การปฏิบัติที่สอดคล้องและยั่งยืนในระดับสถานศึกษา บทความนี้ได้นำเสนอข้อเสนอแนะเชิงกลยุทธ์สำหรับผู้กำหนดนโยบาย ผู้ปฏิบัติงาน และนักวิจัย เพื่อส่งเสริมการออกแบบการนิเทศที่มีประสิทธิผลและตอบสนองต่อความต้องการของระบบการศึกษาในอนาคต

คำสำคัญ: การนิเทศการศึกษา, ผู้นิเทศ, การออกแบบการนิเทศ, เทรนด์การศึกษา, ประเทศไทย 4.0, นวัตกรรมการนิเทศ

บทนำ

การนิเทศการศึกษาเป็นกระบวนการสำคัญที่มุ่งปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษาผ่านความร่วมมือระหว่างผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศ (สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา, 2561; Briggs & Justman, 1952) โดยมีเป้าหมายสูงสุดคือการช่วยให้ผู้เรียนเกิดความรู้ความสามารถตามวัตถุประสงค์ของการศึกษา (Nattakan Jaikantha, 2561; Briggs & Justman, 1952) ในยุคที่ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่ยุค 4.0 ซึ่งมีการพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารอย่างรวดเร็ว ระบบการนิเทศที่แข็งแกร่งจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง (สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023) ผู้นิเทศการศึกษา (Supervisor) มีบทบาทสำคัญในการชี้นำและช่วยเหลือครูในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพ (สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023)

บทบาทสมัยใหม่ของผู้นิเทศการศึกษาได้ขยายขอบเขตไปมากกว่าการกำกับดูแลแบบดั้งเดิม โดยครอบคลุมถึงการช่วยเหลือครูในการพัฒนาตนเอง การส่งเสริมการปรับปรุงหลักสูตร การปรับปรุงการสอน การเปิดโอกาสให้ผู้เชี่ยวชาญในโรงเรียนช่วยเหลือเพื่อนครู การส่งเสริมความสนใจในอุปกรณ์การสอน การช่วยให้ครูเข้าใจผู้เรียนได้ดีขึ้น การช่วยเหลือในการประเมินผลผู้เรียน การส่งเสริมการประเมินตนเองของครู และการช่วยให้ครูประสบความสำเร็จและรู้สึกมั่นคงในบทบาทของตน (สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023) การนิเทศถูกมองว่าเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ ซึ่งต้องอาศัยผู้นิเทศที่มีความรู้ความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับทฤษฎีการจัดการเรียนรู้ ทักษะการสื่อสารและการแก้ปัญหาที่ดี รวมถึงคุณลักษณะส่วนบุคคลเชิงบวก เช่น ความทุ่มเทและความเป็นมิตร (สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023)

การเปลี่ยนแปลงนี้บ่งชี้ถึงการเปลี่ยนกระบวนทัศน์จากการกำกับดูแลแบบลำดับชั้นและจากบนลงล่าง ไปสู่รูปแบบที่เน้นการทำงานร่วมกันและเสริมสร้างศักยภาพมากขึ้น ประสิทธิผลของการนิเทศจึงไม่ได้วัดเพียงแค่การปฏิบัติตามมาตรฐานเท่านั้น แต่ยังวัดจากการเติบโตและความสามารถในการพึ่งพาตนเองของผู้รับการนิเทศด้วย (Gordon, 2019) สิ่งนี้ทำให้การออกแบบการนิเทศต้องมีความยืดหยุ่น ตอบสนองต่อความต้องการส่วนบุคคล และสร้างขึ้นบนพื้นฐานของความไว้วางใจและความเคารพซึ่งกันและกัน

แนวโน้มและกรอบการออกแบบที่สำคัญในการนิเทศการศึกษา

ส่วนนี้จะเจาะลึกถึงแนวโน้มและกรอบแนวคิดที่โดดเด่นซึ่งกำลังกำหนดทิศทางการออกแบบการนิเทศการศึกษาในปัจจุบัน โดยเน้นย้ำถึงวิธีการใหม่ๆ ที่กำลังถูกพัฒนาขึ้นเพื่อรับมือกับความท้าทายสมัยใหม่

“การนิเทศเชิงออกแบบ”: แนวทางที่สร้างสรรค์และเน้นการแก้ปัญหา

“การนิเทศเชิงออกแบบ” (Design Supervision) ถูกนำเสนอในฐานะนวัตกรรมที่พัฒนาขึ้นเพื่อแก้ไขปัญหาในกระบวนการจัดการเรียนการสอนอย่างสร้างสรรค์ (Wattanasretthanukul et al., 2024) รูปแบบนี้ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่:

1. ขั้นเอาใจใส่ (Empathize): เน้นการทำความเข้าใจและเอาใจใส่ผู้ที่เกี่ยวข้องทั้งหมด
2. ขั้นกำหนดปัญหา (Define): ระบุปัญหาที่จะแก้ไขอย่างชัดเจน
3. ขั้นสร้างแนวคิด (Ideate): สร้างแนวคิดและแนวทางแก้ไขที่เป็นไปได้หลากหลาย
4. ขั้นสร้างต้นแบบ (Prototype): สร้างต้นแบบหรือแบบจำลองของแนวทางแก้ไขที่เสนอ
5. ขั้นทดสอบ (Test): ประเมินประสิทธิผลของต้นแบบ (Wattanasretthanukul et al., 2024)

ประโยชน์ของการนิเทศเชิงออกแบบรวมถึงการส่งเสริมหลักการมีส่วนร่วม การเน้นความเข้าใจซึ่งกันและกัน การส่งเสริมแนวทางการแก้ปัญหาแบบองค์รวม และการปลูกฝังความคิดในการเรียนรู้และพัฒนาอย่างต่อเนื่อง (Wattanasretthanukul et al., 2024) การวิเคราะห์รูปแบบนี้แสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงจากการนิเทศแบบกำหนดตายตัวไปสู่การแก้ปัญหาที่เน้นการมีส่วนร่วม

“การนิเทศวิถีใหม่”: กลยุทธ์ที่ใช้พื้นที่เป็นฐานและขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ได้กำหนด “การนิเทศวิถีใหม่ วิถีคุณภาพ ใช้พื้นที่เป็นฐาน ใช้นวัตกรรมในการขับเคลื่อน” เป็นแนวโน้มเชิงนโยบายเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษา (Office of the Basic Education Commission, 2023) แนวทางนี้ขับเคลื่อนด้วยสี่มิติหลัก ได้แก่ ด้านความปลอดภัย ด้านโอกาสและลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ด้านคุณภาพ และด้านประสิทธิภาพ (Office of the Basic Education Commission, 2023)

แนวคิด “INNOVATION” เป็นรากฐานของกรอบการทำงานนี้:

• Integrated (การบูรณาการ)
• Next Normal/Network/Novel and Adaptive Thinking (วิถีใหม่/เครือข่าย/ความคิดสร้างสรรค์และปรับตัว)
• Operation by Coaching/Organization (การดำเนินการโดยการโค้ช/องค์กร)
• Value (คุณค่า)
• Area-Based (ใช้พื้นที่เป็นฐาน)
• Technology (เทคโนโลยี)
• Information (ข้อมูล) (Office of the Basic Education Commission, 2023)

การนำไปปฏิบัติในพื้นที่อย่างจังหวัดชุมพรเกี่ยวข้องกับการ “ตรวจสุขภาพของโรงเรียน” “แผนพัฒนาคุณภาพ” “แผนปฏิบัติการนิเทศ” “การนิเทศ กำกับ ติดตาม” “การตรวจประเมิน (สุขภาพ) โรงเรียน” และ “การสรุปและรายงานผล” นอกจากนี้ยังใช้ “การนิเทศแบบจูงใจด้วยกระบวนการ 4A” (Awareness, Attempt, Achievement, Accreditation) เพื่อเสริมสร้างศักยภาพของสถานศึกษา (Chumphon Primary Educational Service Area Office 2, 2023)

การบูรณาการเทคโนโลยีในการออกแบบการนิเทศ (เช่น AI, แพลตฟอร์มดิจิทัล)

เทคโนโลยีถูกบูรณาการเข้ากับการออกแบบแผนการนิเทศการศึกษามากขึ้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์สำหรับการแลกเปลี่ยนข้อมูล การใช้วิดีโอสำหรับการสังเกต และซอฟต์แวร์วิเคราะห์ข้อมูล (Digital Learning Classroom, 2024) เครื่องมือดิจิทัลเฉพาะที่ใช้ในการนิเทศออนไลน์ประกอบด้วย ระบบบริหารจัดการการเรียนรู้ (LMS) เช่น Google Classroom, Moodle, หรือ Schoology; แอปพลิเคชันการโค้ช เช่น Zoom, Microsoft Teams, และ Google Meet; โซเชียลมีเดีย เช่น กลุ่ม Facebook และ Line; ปัญญาประดิษฐ์ (AI) และการวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data Analytics); และระบบประเมินผลออนไลน์ (Graduate Studies Review, Nakhon Sawan Sangha College, 2024).

ปัญญาประดิษฐ์สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการออกแบบผ่านการออกแบบเชิงกำเนิด (generative design) ซึ่งสร้างรูปแบบการนิเทศที่เหมาะสมที่สุด ซอฟต์แวร์การทำงานร่วมกัน (collaborative software) ที่ช่วยปรับปรุงการสื่อสารและการแบ่งปันข้อมูล และเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ขั้นสูงที่ช่วยให้งานต่างๆ เป็นไปโดยอัตโนมัติและให้ข้อมูลเชิงลึกที่คาดการณ์ได้ (What are the different types of educational supervision, n.d.)

การเน้นระเบียบวิธีนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)

การนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเป็นแนวโน้มเฉพาะที่ใช้กระบวนการ PIDRE ซึ่งประกอบด้วยขั้นตอนการปฏิบัติอย่างละเอียด:

• P (Planning – การวางแผน): สร้างความตระหนักรู้ พัฒนาแผนการนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุก และออกแบบเครื่องมือการนิเทศการเรียนรู้ในชั้นเรียน
• I (Imparting Knowledge Before Supervision – ให้ความรู้ก่อนการนิเทศ): พัฒนาความรู้ความเข้าใจของครูเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุก และจัดรูปแบบกิจกรรมที่หลากหลาย
• D (Implementation of Supervision – ดำเนินการนิเทศ): ประสานงาน กำหนดเวลา สังเกตการสอน และประเมิน/สะท้อนผลหลังการสอนโดยใช้แนวทางแบบผสมผสาน
• R (Reinforcement and Encouragement – เสริมสร้างขวัญและกำลังใจ): คัดเลือกโรงเรียนและแผนการจัดการเรียนรู้ที่เป็นเลิศเพื่อยกย่องและเผยแพร่
• E (Evaluation of Supervision – การประเมินผลการนิเทศ): ประเมินแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุกและการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียน (Report on Active Learning Supervision, n.d.; Satree Thung Song School, n.d.)

คู่มือการนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเน้นย้ำถึงความสำคัญของการนิเทศนี้ในการปรับปรุงผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียนและการส่งเสริมการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (Satree Thung Song School, n.d.)

รูปแบบและระเบียบวิธีที่หลากหลายเพื่อการนิเทศที่มีประสิทธิผล

ส่วนนี้จะสำรวจรูปแบบและระเบียบวิธีต่างๆ ที่ใช้ในการนิเทศการศึกษา ตั้งแต่แนวทางที่เน้นการทำงานร่วมกันไปจนถึงกรอบการทำงานที่เป็นระบบ เพื่อแสดงให้เห็นถึงวิธีการที่แตกต่างกันและคุณูปการต่อการพัฒนาวิชาชีพที่มีประสิทธิผล

รูปแบบการนิเทศแบบร่วมมือและมีส่วนร่วม

การนิเทศแบบร่วมมือและมีส่วนร่วมเน้นการทำงานเป็นทีม การสนับสนุนซึ่งกันและกัน และความรับผิดชอบร่วมกันระหว่างผู้นิเทศ ครู และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่นๆ (Briggs & Justman, 1952) แนวทางสำคัญสำหรับการพัฒนาวิชาชีพและเสริมสร้างการเรียนรู้ของครูคือ ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLCs) ซึ่งส่งเสริมวัฒนธรรมการแบ่งปันความรู้ การทำงานร่วมกัน และการพัฒนาซึ่งกันและกัน (Digital Learning Classroom, 2024; Effective Approaches to Teacher Professional Development in Thailand, 2024) การโค้ชโดยเพื่อนร่วมงาน (Peer Coaching) และการนิเทศแบบพี่เลี้ยง (Mentoring) ก็เป็นส่วนหนึ่งของแนวทางนี้ (Digital Learning Classroom, 2024; Trat Education Office, 2023) นอกจากนี้ยังมี “การนิเทศแบบกัลยาณมิตร” ที่อิงหลักปัญญาธรรม เมตตาธรรม และความเป็นจริงในชีวิต โดยเน้นคุณภาพมากกว่าปริมาณ (Trat Education Office, 2023).

การนิเทศแบบคลินิกและการปรับใช้ในปัจจุบัน

การนิเทศแบบคลินิกเป็นรูปแบบที่โดดเด่น โดยเน้นการสังเกตการณ์ในชั้นเรียนและการให้ข้อเสนอแนะ (Gordon, 2019) โดยทั่วไปแล้วเกี่ยวข้องกับการประชุมวางแผน การสังเกตการณ์ และการประชุมสะท้อนผล เพื่อเพิ่มการรับรู้และการตัดสินใจของครู (Trat Education Office, 2023) วัตถุประสงค์คือการพัฒนาและรักษาความไว้วางใจ การสนับสนุนการเรียนรู้ และการส่งเสริมพฤติกรรมที่เป็นอิสระและพึ่งพาอาศัยกัน (Trat Education Office, 2023) แม้จะมีนัยสำคัญทางประวัติศาสตร์ แต่บทบาทของการนิเทศแบบคลินิกได้ขยายวงกว้างออกไป (Gordon, 2019)

รูปแบบการนิเทศที่เป็นระบบ

• วงจร PDCA (Plan-Do-Check-Act): เป็นวงจรคุณภาพพื้นฐานที่ใช้ในการนิเทศเพื่อการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (Primary Educational Service Area Office, 2018; Trat Education Office, 2023; Uthranan, 1987)
• รูปแบบ 5T: พัฒนาขึ้นสำหรับการนิเทศภายในในช่วงโควิด-19 โดยบูรณาการวงจร PDCA (Wat Charoen Rom Mueang School, 2021) ประกอบด้วย Target, Team, Teacher, Technology, Trace (Wat Charoen Rom Mueang School, 2021).
• รูปแบบ KIREE: กรอบการทำงาน 5 ขั้นตอนสำหรับการนิเทศการเรียนรู้ทางไกลในช่วงโควิด-19 (Wat Kiriviharn School, n.d.) ประกอบด้วย Knowledgeable, Implement, Reflective, Evaluate, Effective (Wat Kiriviharn School, n.d.).
• รูปแบบการนิเทศการศึกษาโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน: รูปแบบที่เป็นระบบซึ่งประกอบด้วยสามองค์ประกอบหลัก: ปัจจัยนำเข้า (Input Factors), องค์ประกอบกระบวนการ (Process Component), และองค์ประกอบผลผลิต (Output Component) (Primary Educational Service Area Office, 2018).

การประยุกต์ใช้กรอบ “Understanding by Design” (UbD) ในการออกแบบการนิเทศ

กรอบ “Understanding by Design” (UbD) เป็นกระบวนการวางแผนสำหรับหลักสูตร การประเมิน และการจัดการเรียนการสอน โดยเน้นที่ “การออกแบบย้อนกลับ” (Desired Results, Evidence, Learning Plan) เพื่อส่งเสริมความเข้าใจและการถ่ายทอดการเรียนรู้ (ASCD, n.d.) ศักยภาพในการประยุกต์ใช้กับการออกแบบการนิเทศ ได้แก่ การออกแบบย้อนกลับสำหรับการพัฒนาผู้นิเทศ การปรับใช้ 6 ด้านของความเข้าใจเพื่อกำหนดความหมายของ “ความเข้าใจ” ในการนิเทศที่มีประสิทธิผล การมองผู้นิเทศในฐานะโค้ชของครู การสร้างความสอดคล้องในแนวปฏิบัติการนิเทศ และการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (ASCD, n.d.)

ตารางที่ 1: การวิเคราะห์เปรียบเทียบรูปแบบการออกแบบการนิเทศการศึกษาที่สำคัญ

รูปแบบ/กรอบการทำงาน	หลักการ/จุดเน้นหลัก	ขั้นตอน/กระบวนการสำคัญ	พื้นที่เน้นหลัก	บริบท/ที่มา
วงจร PDCA	การปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง	วางแผน (Plan), ลงมือทำ (Do), ตรวจสอบ (Check), ปรับปรุง (Act)	คุณภาพและการปรับปรุงกระบวนการ	การจัดการคุณภาพทั่วไป
การนิเทศเชิงออกแบบ	การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ เน้นผู้ใช้เป็นศูนย์กลาง	เอาใจใส่ (Empathize), กำหนดปัญหา (Define), สร้างแนวคิด (Ideate), สร้างต้นแบบ (Prototype), ทดสอบ (Test)	นวัตกรรม การแก้ปัญหาการเรียนการสอน	การคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking)
การนิเทศวิถีใหม่	นโยบายขับเคลื่อนคุณภาพ ใช้พื้นที่เป็นฐาน นวัตกรรม	ตรวจสุขภาพโรงเรียน, แผนพัฒนาคุณภาพ, แผนปฏิบัติการนิเทศ, นิเทศ กำกับ ติดตาม, ตรวจประเมิน, สรุปรายงานผล (รวม 4A Process)	ความปลอดภัย โอกาส คุณภาพ ประสิทธิภาพ	นโยบาย สพฐ. ในบริบทประเทศไทย 4.0
รูปแบบ 5T	การนิเทศภายในที่ยืดหยุ่นในสถานการณ์วิกฤต	Target (ตั้งเป้าหมาย), Team (ตั้งทีม), Teacher (ส่งเสริมครู), Technology (เทคโนโลยี), Trace (ติดตาม) (บูรณาการ PDCA)	การจัดการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพในภาวะวิกฤต (COVID-19)	โรงเรียนวัดเจริญร่มเมือง (กรณีศึกษา)
รูปแบบ KIREE	การนิเทศการเรียนรู้ทางไกลแบบองค์รวม	Knowledgeable, Implement, Reflective, Evaluate, Effective	การเรียนรู้ทางไกล การมีส่วนร่วมของผู้เรียนและผู้ปกครอง	โรงเรียนวัดคีรีวิหาร (กรณีศึกษา COVID-19)
UbD (ประยุกต์ใช้กับการนิเทศ)	การพัฒนาวิชาชีพผู้นิเทศที่เน้นผลลัพธ์	กำหนดผลลัพธ์ที่ต้องการ, กำหนดหลักฐานการประเมิน, วางแผนประสบการณ์การเรียนรู้	ความเข้าใจและการถ่ายทอดทักษะการนิเทศ	กรอบการออกแบบหลักสูตร (Understanding by Design)

การประยุกต์ใช้ในทางปฏิบัติและกรณีศึกษาในบริบทการศึกษาไทย

ส่วนนี้จะนำเสนอตัวอย่างที่เป็นรูปธรรมของการนำการนิเทศการศึกษาไปใช้ในประเทศไทย โดยอ้างอิงจากแนวปฏิบัติอย่างเป็นทางการและกรณีศึกษาเฉพาะ เพื่อให้เข้าใจถึงความท้าทายและความสำเร็จในโลกแห่งความเป็นจริง

แนวปฏิบัติและการนิเทศภายในในโรงเรียนไทย

การนิเทศภายในเป็นความร่วมมือระหว่างผู้บริหารสถานศึกษา ผู้นิเทศ และบุคลากรในสถานศึกษา เพื่อพัฒนาการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพ รวมถึงส่งเสริมความก้าวหน้าทางวิชาชีพของครู และที่สำคัญคือการพัฒนาการศึกษาของนักเรียนอย่างมีประสิทธิภาพ (Duangsanam, 2018) แนวทางสำหรับการนิเทศภายในมักประกอบด้วย การวางแผน การดำเนินการนิเทศในรูปแบบที่หลากหลายและเหมาะสมกับสถานศึกษา และการประเมินผล (Duangsanam, 2018) ความท้าทายในการนิเทศภายในรวมถึงการขาดการดำเนินงานที่เป็นระบบและต่อเนื่อง การสนับสนุนที่ไม่เพียงพอจากหน่วยงานที่สูงขึ้น และความจำเป็นในการส่งผลกระทบต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียนอย่างมีประสิทธิภาพ (Duangsanam, 2018)

การวิเคราะห์คู่มือและกรอบการนิเทศอย่างเป็นทางการ

• คู่มือสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตราด: เน้นการนิเทศโดยใช้โรงเรียนและห้องเรียนเป็นฐาน การนิเทศแบบกัลยาณมิตร การสร้างองค์กรแห่งการเรียนรู้และชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) การบูรณาการและการทำงานเป็นทีม และการประกันคุณภาพทั้งระบบ (Trat Education Office, 2023)
• คู่มือสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครพนม: ระบุหน้าที่ของศึกษานิเทศก์รายบุคคลในการออกแบบและวางแผนการนิเทศที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ การเลือก/สร้างสื่อ/นวัตกรรม/เทคโนโลยี การให้คำแนะนำ/สนับสนุน/การเป็นพี่เลี้ยง และการรายงานผล (SESAONKP, 2023)
• คู่มือสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเพชรบุรี: รายละเอียดโครงสร้าง วิสัยทัศน์ พันธกิจ และบุคลากรของ “กลุ่มนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการจัดการศึกษา” รวมถึงการดำเนินงานที่จัดหมวดหมู่เป็นงานธุรการ การพัฒนาหลักสูตร การวัดและประเมินผล การส่งเสริมสื่อ/นวัตกรรม/เทคโนโลยี การนิเทศระบบบริหารจัดการ การประกันคุณภาพ และงานเลขานุการ (SPMPhet, 2022)

กรณีศึกษานิเทศที่เป็นนวัตกรรม (เช่น Active Learning, การเรียนรู้ทางไกล)

• การนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (กระบวนการ PIDRE): ขั้นตอนการปฏิบัติรวมถึงการวางแผน การให้ความรู้ การดำเนินการ การเสริมสร้างขวัญกำลังใจ และการประเมินผล โดยเน้นการพัฒนาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุกที่เฉพาะเจาะจง (Report on Active Learning Supervision, n.d.; Satree Thung Song School, n.d.)
• การนิเทศการเรียนรู้ทางไกล (รูปแบบ KIREE): พัฒนาขึ้นในช่วงโควิด-19 รูปแบบนี้เน้นที่ความรู้ การนำไปใช้ การสะท้อนคิด การประเมินผล และประสิทธิผล โดยเน้นการใช้เทคโนโลยีและการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลายฝ่าย (Wat Kiriviharn School, n.d.)
• รูปแบบ 5T สำหรับโควิด-19: บูรณาการวงจร PDCA เข้ากับ Target, Team, Teacher, Technology และ Trace โดยมีเป้าหมายเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการสอนและการเรียนรู้ของผู้เรียนในช่วงการระบาดใหญ่ (Wat Charoen Rom Mueang School, 2021)
• การนิเทศนักศึกษาปริญญาเอกไทย (บริบทนานาชาติ): กรณีศึกษานี้ให้ข้อคิดที่สามารถนำไปปรับใช้ได้เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงพลวัตระหว่างผู้นิเทศกับผู้รับการนิเทศ การสื่อสาร และความละเอียดอ่อนทางวัฒนธรรม (Thai PhD Students and their Supervisors at an Australian University, n.d.)

บทบาท สมรรถนะ และเครื่องมือสำหรับผู้นิเทศการศึกษาสมัยใหม่

ส่วนนี้จะให้รายละเอียดเกี่ยวกับลักษณะที่เปลี่ยนแปลงไปของผู้นิเทศการศึกษา โดยระบุความรู้ ทักษะ และทัศนคติที่จำเป็นสำหรับการนิเทศที่มีประสิทธิผลในยุคดิจิทัล และอภิปรายถึงเครื่องมือเชิงปฏิบัติที่ผู้นิเทศใช้

ลักษณะที่เปลี่ยนแปลงไปของผู้นิเทศในยุคประเทศไทย 4.0

ผู้นิเทศในยุคประเทศไทย 4.0 ต้องปรับตัวให้เข้ากับสังคมดิจิทัลที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล บทบาทของพวกเขาขยายไปไกลกว่าการกำกับดูแลแบบดั้งเดิม โดยรวมถึงการชี้นำครูในการพัฒนาทักษะสำหรับศตวรรษที่ 21 และการบูรณาการเทคโนโลยี (สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023) นโยบาย “การนิเทศวิถีใหม่” (Office of the Basic Education Commission, 2023) ยังเน้นย้ำว่าผู้นิเทศต้องขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม ใช้พื้นที่เป็นฐาน และสามารถใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีและข้อมูลเพื่อคุณภาพและประสิทธิภาพได้

ความรู้ ทักษะ และทัศนคติที่จำเป็นสำหรับการนิเทศที่มีประสิทธิผล

• ความรู้: ความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับทฤษฎีการจัดการเรียนรู้ การพัฒนาหลักสูตร จิตวิทยาการศึกษา การวัดและประเมินผล การศึกษาพิเศษ และความรู้เกี่ยวกับองค์กรที่เกี่ยวข้อง (SPMPhet, 2022; สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023)
• ทักษะ: ความสามารถในการสอนที่ดี การสื่อสารที่มีประสิทธิผล การแก้ปัญหา การมองโลกในแง่ดี คุณลักษณะส่วนบุคคลเชิงบวก และความเชี่ยวชาญในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อสมรรถนะทางวิชาชีพ (SESAONKP, 2023; สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023)
• ทัศนคติ: คุณธรรม จริยธรรม ความสนใจ ความทุ่มเท ความรับผิดชอบ ความขยันหมั่นเพียร ความสุภาพ ความเป็นมิตร การเสียสละ ความมุ่งมั่น การยึดมั่นในจรรยาบรรณวิชาชีพ และการเป็นแบบอย่างที่ดี (SPMPhet, 2022; สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023)

ผู้นิเทศคาดหวังว่าจะต้องพัฒนาตนเองอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง มีส่วนร่วมและเป็นผู้นำในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาชีพ และนำความรู้ที่ได้รับไปประยุกต์ใช้เพื่อปรับปรุงคุณภาพการนิเทศ (SESAONKP, 2023)

ตารางที่ 2: สมรรถนะที่จำเป็นสำหรับผู้นิเทศการศึกษาในยุคดิจิทัล

หมวดหมู่สมรรถนะ	สมรรถนะเฉพาะ	คำอธิบาย/ความสำคัญโดยย่อ	แหล่งอ้างอิง
ความรู้	การนิเทศการศึกษา	หลักการ รูปแบบ วิธีการ และกลยุทธ์การนิเทศ	(SPMPhet, 2022)
	นโยบายและการวางแผนการศึกษา	ความเข้าใจบริบททางสังคม เศรษฐกิจ การเมือง และแผนการศึกษา	(SPMPhet, 2022)
	การพัฒนาหลักสูตรและการสอน	ความรู้เกี่ยวกับหลักสูตร การจัดการเรียนรู้ จิตวิทยาการศึกษา การวัดและประเมินผล	(SPMPhet, 2022)
	การประกันคุณภาพการศึกษา	ความเข้าใจระบบและมาตรฐานการประกันคุณภาพ	(SPMPhet, 2022)
	การบริหารจัดการการศึกษา	หลักการบริหารโรงเรียน การปฏิรูปการศึกษา และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง	(SPMPhet, 2022)
	การวิจัยทางการศึกษา	ระเบียบวิธีวิจัย กระบวนการวิจัย และการนำผลวิจัยไปใช้	(SPMPhet, 2022)
	การบริหารจัดการเทคโนโลยีสารสนเทศ	หลักการใช้ IT, อินเทอร์เน็ต, สื่อปฏิสัมพันธ์ และระบบอัตโนมัติ	(SPMPhet, 2022)
ทักษะ	การสื่อสารและปฏิสัมพันธ์	ทักษะการสอน การสื่อสาร การแก้ปัญหา การโค้ช	(สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023; Trat Education Office, 2023)
	ความรู้ดิจิทัล	ความเชี่ยวชาญในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อสมรรถนะทางวิชาชีพ	(SESAONKP, 2023)
	การวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล	ความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการวางแผนและประเมินผล	(SESAONKP, 2023)
	การสร้างนวัตกรรม	ความสามารถในการสร้างและประยุกต์ใช้นวัตกรรมในการนิเทศ	(SESAONKP, 2023)
ทัศนคติ	คุณธรรมและจริยธรรม	การยึดมั่นในจรรยาบรรณวิชาชีพ และการเป็นแบบอย่างที่ดี	(SPMPhet, 2022)
	ความทุ่มเทและความรับผิดชอบ	ความสนใจ ความทุ่มเท ความรับผิดชอบ และความขยันหมั่นเพียร	(สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023)
	มนุษยสัมพันธ์	ความสุภาพ ความเป็นมิตร การเสียสละ และความมุ่งมั่น	(สำนักงานศึกษาธิการภาค 6, 2023)

เครื่องมือและแบบฟอร์มเชิงปฏิบัติสำหรับการนิเทศ (ดิจิทัลและดั้งเดิม)

• เครื่องมือทั่วไป: แบบทดสอบ แบบสอบถาม แบบสำรวจ แบบประเมินค่า และแบบสังเกตพฤติกรรม ใช้ในการติดตามการปฏิบัติงานของครู ระบุปัญหา และวางแผนแนวทางแก้ไข (Kleedonyor, 1991; Uthranon, 1987)
• เครื่องมือดิจิทัล: ระบบบริหารจัดการการเรียนรู้ (LMS) เช่น Google Classroom, Moodle, Schoology; แอปพลิเคชันการโค้ช (Zoom, Microsoft Teams, Google Meet); แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย (Facebook Groups, Line); AI และ Big Data สำหรับการวิเคราะห์ข้อมูล; และระบบประเมินผลออนไลน์ (Graduate Studies Review, Nakhon Sawan Sangha College, 2024).
• แบบฟอร์มการสังเกต: มีแบบฟอร์มเฉพาะสำหรับการสังเกตสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Satree Thung Song School, n.d.) และสำหรับการประเมินสภาพแวดล้อมของโรงเรียน (สนามเด็กเล่น ห้องเรียน กระบวนการเรียนรู้แบบ BBL) และสื่อ (Buriram Primary Educational Service Area Office Zone 1, 2015)
• แบบฟอร์มการประชุม: เครื่องมือสำหรับผู้นิเทศในการเตรียมตัวสำหรับการประชุมหลังการสังเกต ซึ่งช่วยในการให้ข้อเสนอแนะ การตั้งคำถาม และการวางแผนการดำเนินการ (Instructional Leadership for Science Practices, n.d.)
• คู่มือและเอกสาร: ให้ข้อมูล แนวทางการปฏิบัติงาน เอกสารหลักสูตร สื่อการเรียนรู้เสริม และสิ่งพิมพ์ทางวิชาการ (Kleedonyor, 1991).
• เครื่องมือที่ดาวน์โหลดได้: แหล่งข้อมูลเช่น “Instructional Supervision: Applying Tools and Concepts” มีเครื่องมือการสังเกตในชั้นเรียนที่ดาวน์โหลดได้มากมาย ครอบคลุมด้านต่างๆ เช่น การนิเทศที่ตอบสนองต่อวัฒนธรรมและพื้นที่เสมือนจริง (Zepeda, n.d.).

บทสรุปและข้อเสนอแนะเชิงกลยุทธ์

การสังเคราะห์ข้อมูลและข้อจำกัดที่สำคัญ

การนิเทศการศึกษากำลังอยู่ระหว่างการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ จากรูปแบบการตรวจสอบแบบลำดับชั้นแบบดั้งเดิมไปสู่แนวทางที่เป็นประชาธิปไตย การร่วมมือกัน และเน้นมนุษย์เป็นศูนย์กลางมากขึ้น การเปลี่ยนแปลงนี้เน้นย้ำถึงการเป็นเจ้าของร่วมกัน การเคารพซึ่งกันและกัน และการพัฒนาวิชาชีพอย่างต่อเนื่องสำหรับครู

การออกแบบการนิเทศในปัจจุบันขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมและความสามารถในการปรับตัว ดังที่เห็นได้จากรูปแบบต่างๆ เช่น “การนิเทศเชิงออกแบบ” และ “การนิเทศวิถีใหม่” ซึ่งให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ การปรับบริบทตามพื้นที่ และการตอบสนองอย่างรวดเร็วต่อภูมิทัศน์การศึกษาที่เปลี่ยนแปลงไป

เทคโนโลยี โดยเฉพาะแพลตฟอร์มดิจิทัลและปัญญาประดิษฐ์ กำลังกลายเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยเพิ่มความสามารถในการปรับขนาด ประสิทธิภาพ และลักษณะที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูลของการนิเทศ ซึ่งทำให้ผู้นิเทศจำเป็นต้องเป็นผู้นำด้านดิจิทัลและตัวแทนการเปลี่ยนแปลง

บทบาทของผู้นิเทศได้ขยายตัวอย่างมีนัยสำคัญ โดยต้องการการผสมผสานที่ซับซ้อนของสมรรถนะด้านการสอน เทคนิค ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล และจริยธรรม “ศิลปะ” ของการส่งเสริมมนุษยสัมพันธ์และการให้คำแนะนำด้วยความเห็นอกเห็นใจมีความสำคัญเท่าเทียมกับ “วิทยาศาสตร์” ของหลักสูตรและการประเมินผล

แม้จะมีแนวทางที่เป็นทางการที่ครอบคลุมและรูปแบบที่เป็นนวัตกรรม แต่ความท้าทายที่ยังคงมีอยู่คือการแปลงนโยบายและกรอบการออกแบบไปสู่การปฏิบัติที่เป็นระบบและยั่งยืนในระดับสถานศึกษา ซึ่งบ่งชี้ถึงช่องว่างที่อาจเกิดขึ้นในด้านทรัพยากร การฝึกอบรม หรือการบูรณาการทางวัฒนธรรม

การมีอยู่ของเอกสารเฉพาะของไทยที่เข้าถึงได้จำนวนมากเป็นแหล่งข้อมูลที่มีคุณค่าสำหรับการทำความเข้าใจการนำไปปฏิบัติในโลกแห่งความเป็นจริง อย่างไรก็ตาม การพึ่งพาข้อมูลจากแหล่งข้อมูลที่จำกัดสำหรับสื่อแบบไดนามิก (วิดีโอ) มีข้อจำกัด เนื่องจากเนื้อหาของวิดีโอหลายรายการไม่สามารถเข้าถึงรายละเอียดได้จากข้อมูลที่ให้มา (Anusorn Hongkhunthod, n.d.; Royal College of Paediatrics and Child Health, 2022; PDGT, n.d.; YouTube, 2024).

ข้อเสนอแนะเชิงกลยุทธ์สำหรับนโยบาย การปฏิบัติ และการวิจัยในอนาคตในการออกแบบการนิเทศการศึกษา

• สำหรับผู้กำหนดนโยบาย:
  • ลงทุนในการพัฒนาผู้นิเทศแบบองค์รวม: นโยบายควรให้ความสำคัญกับโปรแกรมการฝึกอบรมที่ครอบคลุมสำหรับผู้นิเทศที่สร้างสมดุลระหว่างความเชี่ยวชาญด้านการสอนกับความรู้ดิจิทัลขั้นสูง ทักษะการโค้ช และความฉลาดทางอารมณ์ โดยตระหนักถึงบทบาทของพวกเขาในฐานะผู้พัฒนาวิชาชีพที่หลากหลาย
  • เสริมสร้างความเชื่อมโยงระหว่างนโยบายและการปฏิบัติ: พัฒนากลไกเพื่อให้แน่ใจว่ามีการนำกรอบการนิเทศไปใช้อย่างสอดคล้องและเป็นระบบในระดับโรงเรียน โดยจัดการกับการจัดสรรทรัพยากร การสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง และโครงสร้างการตรวจสอบที่ชัดเจน
  • ส่งเสริมกรอบการทำงานที่ยืดหยุ่นและปรับเปลี่ยนได้: สนับสนุนการนำรูปแบบการนิเทศที่ยืดหยุ่นและปรับเปลี่ยนได้ตามแนวโน้มการศึกษาที่เกิดขึ้นใหม่และวิกฤตการณ์ที่ไม่คาดฝัน โดยบูรณาการหลักการของการออกแบบที่คล่องตัวและการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง
• สำหรับผู้ปฏิบัติงาน (ผู้นิเทศและผู้นำโรงเรียน):
  • ยอมรับแนวทางที่เน้นการทำงานร่วมกันและขับเคลื่อนด้วยข้อมูล: ส่งเสริมชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLCs) การโค้ชโดยเพื่อนร่วมงาน และรูปแบบการทำงานร่วมกันอื่นๆ อย่างแข็งขัน ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลจากเครื่องมือดิจิทัลเพื่อแจ้งการตัดสินใจในการนิเทศและปรับการแทรกแซงให้เข้ากับความต้องการเฉพาะของครูและนักเรียน
  • ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีอย่างมีกลยุทธ์: บูรณาการ LMS แอปพลิเคชันการโค้ช และเครื่องมือดิจิทัลอื่นๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ อำนวยความสะดวกในการนิเทศทางไกล และปรับปรุงกลไกการให้ข้อเสนอแนะ พัฒนาสมรรถนะดิจิทัลส่วนบุคคลอย่างต่อเนื่อง
  • บ่มเพาะการนิเทศที่เน้นมนุษย์เป็นศูนย์กลาง: ให้ความสำคัญกับการสร้างความไว้วางใจ ความเห็นอกเห็นใจ และความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลที่แข็งแกร่งกับครู นำเทคนิคการโค้ชและการเป็นพี่เลี้ยงที่เสริมสร้างศักยภาพของครูและส่งเสริมแรงจูงใจภายในสำหรับการเติบโตทางวิชาชีพ
• สำหรับการวิจัยในอนาคต:
  • ผลกระทบของเทคโนโลยีและ AI: ดำเนินการศึกษาเชิงประจักษ์เกี่ยวกับผลกระทบระยะยาวของ AI และเครื่องมือดิจิทัลขั้นสูงต่อประสิทธิผล ประสิทธิภาพ และองค์ประกอบของมนุษย์ในการนิเทศการศึกษา
  • การเชื่อมช่องว่างระหว่างนโยบายและการปฏิบัติ: วิจัยปัจจัยที่เอื้ออำนวยและอุปสรรคต่อการนำแนวทางนิเทศอย่างเป็นทางการไปใช้อย่างเป็นระบบและต่อเนื่องในบริบทโรงเรียนที่หลากหลาย ระบุแนวปฏิบัติที่ดีที่สุดสำหรับการขยายผลรูปแบบที่มีประสิทธิผล
  • ความแตกต่างทางวัฒนธรรมในการนิเทศ: สำรวจเพิ่มเติมว่าปัจจัยทางวัฒนธรรม (เช่น “ความเกรงใจ” ในบริบทไทย) มีอิทธิพลต่อพลวัตระหว่างผู้นิเทศกับผู้รับการนิเทศอย่างไร และรูปแบบการนิเทศสามารถปรับเปลี่ยนให้ตอบสนองต่อวัฒนธรรมและมีประสิทธิผลในสภาพแวดล้อมต่างๆ ได้อย่างไร (Thai PhD Students and their Supervisors at an Australian University, n.d.)
  • การศึกษาเชิงระยะยาวเกี่ยวกับประสิทธิผลของรูปแบบ: ดำเนินการศึกษาเชิงระยะยาวเพื่อประเมินผลกระทบที่ยั่งยืนของรูปแบบการนิเทศที่เป็นนวัตกรรม (เช่น การนิเทศเชิงออกแบบ, การนิเทศวิถีใหม่, รูปแบบ 5T, KIREE) ต่อประสิทธิภาพของครูและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียน
  • การวิเคราะห์เนื้อหาวิดีโอ: ตรวจสอบและวิเคราะห์เนื้อหาวิดีโอการนิเทศการศึกษาอย่างเป็นระบบ (เช่น วิดีโอที่ระบุแต่ไม่มีรายละเอียดในรายงานนี้) เพื่อดึงข้อมูลเชิงปฏิบัติและแนวโน้มที่อาจไม่ปรากฏในเอกสารที่เป็นข้อความ

เอกสารอ้างอิง

Anusorn Hongkhunthod. (n.d.). Ep:01 การใช้ปัญญาประดิษฐ์เพื่อการนิเทศการศึกษา. YouTube. Retrieved August 14, 2025, from https://www.youtube.com/watch?v=B6UjryZf0hI

ASCD. (n.d.). Understanding by Design® Framework Introduction: What is UbD™ Framework? Retrieved August 14, 2025, from https://files.ascd.org/staticfiles/ascd/pdf/siteASCD/publications/UbD_WhitePaper0312.pdf

Briggs, T. H., & Justman, J. (1952). Briggs and Justman: Principles of Supervision. Retrieved August 14, 2025, from http://ea.grad.ssru.ac.th/useruploads/files/20200718/679ca73d17e40d7d887615a33bcd3eefbc8aa99e.pdf

Buriram Primary Educational Service Area Office Zone 1. (2015). เครื่องมือนิเทศ158. Retrieved August 14, 2025, from https://sarawut242003.wordpress.com/wp-content/uploads/2015/07/e0b980e0b884e0b8a3e0b8b7e0b988e0b8ade0b887e0b8a1e0b8b7e0b8ade0b899e0b8b4e0b980e0b897e0b8a8158.docx

Chumphon Primary Educational Service Area Office 2. (2023). แนวทางการนิเทศการศึกษา. Retrieved August 14, 2025, from https://www.cpn2.go.th/wp-content/uploads/2023/03/%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2-%E0%B8%AA%E0%B8%9E%E0%B8%9B.%E0%B8%8A%E0%B8%9E.2-%E0%B8%9B%E0%B8%B5-66.pdf

Digital Learning Classroom. (2024, August 14). แนวทางการเขียนแผนการนิเทศการศึกษา สำหรับศึกษานิเทศก์. Retrieved August 14, 2025, from https://krukob.com/web/sv-5/

Duangsanam, S. (2018). Internal Supervision in Educational Opportunity Expansion Schools Under Saraburi Primary Educational Service Area Office 2. Retrieved August 14, 2025, from http://www.repository.rmutt.ac.th/dspace/bitstream/123456789/3533/1/RMUTT-161673.pdf

Effective Approaches to Teacher Professional Development in Thailand: Case Study. (2024, January 21). ERIC. Retrieved August 14, 2025, from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1421340.pdf

Gordon, S. P. (2019, October). Educational Supervision: Reflections on Its Past, Present, and Future. ResearchGate. Retrieved August 14, 2025, from https://www.researchgate.net/publication/336945573_Educational_Supervision_Reflections_on_Its_Past_Present_and_Future

Graduate Studies Review, Nakhon Sawan Sangha College. (2024). การนิเทศติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษาแบบออนไลน์ในยุคดิจิทัล. Retrieved August 14, 2025, from https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jgsnsbc-journal/article/download/275015/182493/1174694

How Does Supervision Shape Student Thesis Outcomes? Expanding the Theory and Measurement of Supervision and Its Impact. (2025, January 3). Taylor & Francis Online. Retrieved August 14, 2025, from https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15512169.2024.2446940

Instructional Leadership for Science Practices. (n.d.). Supervision Tools. Retrieved August 14, 2025, from https://www.sciencepracticesleadership.com/supervision-tools.html

Kleedonyor, N. (1991). สื่อและเครื่องมือการนิเทศการศึกษา. Retrieved August 14, 2025, from https://research.otepc.go.th/files/7%20%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%202_6wbdlbk5.pdf

Kleedonyor, N. (2008). ประเภทของสื่อและเครื่องมือการนิเทศการศึกษา. Retrieved August 14, 2025, from https://research.otepc.go.th/files/7%20%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%202_6wbdlbk5.pdf

Nattakan Jaikantha. (2561). แนวโน้มการนิเทศการศึกษาในประเทศไทย. Retrieved August 14, 2025, from https://ir.stou.ac.th/bitstream/123456789/6470/1/FULLTEXT.pdf

Office of the Basic Education Commission. (2023, February). การนิเทศวิถีใหม่ วิถีคุณภาพ ใช้พื้นที่เป็นฐาน ใช้นวัตกรรมในการขับเคลื่อน. Retrieved August 14, 2025, from http://www.sesalpglpn.go.th/wp-content/uploads/2023/08/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8-%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%81-%E0%B8%AA%E0%B8%9E%E0%B8%90.-8-3-66.pdf

PDGT. (n.d.). PDGT educational supervisors. YouTube. Retrieved August 14, 2025, from https://www.youtube.com/playlist?list=PLrVQaAxyJE3fZaMM12eFYDsfybDwykL3y

Preedidilok, K. (1989). ความมุ่งหมายของการนิเทศการศึกษา. Retrieved August 14, 2025, from https://research.otepc.go.th/files/7%20%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%202_6wbdlbk5.pdf

Primary Educational Service Area Office. (2018, July 24). รูปแบบการนิเทศการศึกษาโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. Retrieved August 14, 2025, from https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jssr/article/download/245687/166210

Report on Active Learning Supervision. (n.d.). รายงานการนิเทศ Active Learning. Retrieved August 14, 2025, from https://ptt2.go.th/home/wp-content/uploads/2024/02/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8-active-learning-%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%A5.pdf

Royal College of Paediatrics and Child Health. (2022). Progress+ Principle of the Month 8: Educational supervision is of high quality. YouTube. Retrieved August 14, 2025, from https://www.youtube.com/watch?v=jci586Hvd_M

Satree Thung Song School. (n.d.). คู่มือการนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครู. Retrieved August 14, 2025, from https://www.stss.ac.th/uploads/prostd_013720.pdf

SESAONKP. (2023). คู่มือการปฏิบัติงานรายบุคคล ณภัชนันท์. Retrieved August 14, 2025, from https://www.sesaonkp.go.th/wp-content/uploads/2023/07/%E0%B8%84%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%A5-%E0%B8%93%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%8C.pdf

สำนักงานศึกษาธิการภาค 6. (2023). นวัตกรรมการนิเทศการศึกษา. Retrieved August 14, 2025, from https://so04.tci-thaijo.org/index.php/svittj/article/download/177632/126462/

SPMPhet. (2022). คู่มือการปฏิบัติงานกลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา. Retrieved August 14, 2025, from https://spmphet.go.th/wp-content/uploads/2022/07/%E0%B8%84%E0%B8%B9%E0%B8%88%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8-%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2.pdf

STOUIR. (n.d.). แนวทางการพัฒนาการบริหารการนิเทศการศึกษาของ. Retrieved August 14, 2025, from https://ir.stou.ac.th/bitstream/123456789/6470/1/FULLTEXT.pdf

Thai PhD Students and their Supervisors at an Australian University: Working Relationship, Communication, and Agency. (n.d.). ERIC. Retrieved August 14, 2025, from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1153678.pdf

Trat Education Office. (2023). คู่มือการปฏิบัติงานสุวิมล. Retrieved August 14, 2025, from https://web.trat-edu.go.th/wp-content/uploads/2023/06/%E0%B8%84%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%A5.pdf

Uthranan, S. (1987). การนิเทศ: หลักการทฤษฎีและปฏิบัติ. Retrieved August 14, 2025, from https://ladapaja.files.wordpress.com/2012/01/word_activity.doc

Wat Charoen Rom Mueang School. (2021). การพัฒนารูปแบบการนิเทศภายในโดยใช้กระบวนการ 5 T MODEL. Retrieved August 14, 2025, from http://www.thaischool1.in.th/_files_school/92102694/data/92102694_1_20220831-105740.pdf

Wat Kiriviharn School. (n.d.). การพัฒนารูปแบบการนิเทศการจัดการเรียนการสอนทางไกล. Retrieved August 14, 2025, from http://www.reo9.obec.in.th/gis/eoffice/10000005tbl_orgdownload/20211027102947mr1gnTS..pdf

Wattanasretthanukul, P., Peerachaipawong, N., Tipsungnern, N., Sinjindawong, S., & Srisuk, C. (2024). การนิเทศเชิงออกแบบ : นวัตกรรมการนิเทศเพื่อแก้ปัญหากระบวนการจัดการเรียนการสอนอย่างสร้างสรรค์. วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหารการศึกษาแห่งประเทศไทย (สพบท.), 6(3), 451–463. Retrieved August 14, 2025, from https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JAPDEAT/article/view/270004

What are the different types of educational supervision. (n.d.). ResearchGate. Retrieved August 14, 2025, from https://cdn.prod.website-files.com/65dcabdd911ed65ea03f549e/66f244ffebee3dcd92f59c3e_69454070353.pdf

YouTube. (2024). EP02 การนิเทศภายในสถานศึกษา ด้วยรูปแบบระบบการนิเทศเชิงรุกแบบผสมผสาน. Retrieved August 14, 2025, from https://www.youtube.com/watch?v=aABcruU9uZQ

Zepeda, S. J. (n.d.). Instructional Supervision: Applying Tools and Concepts – 5th Edition. Routledge. Retrieved August 14, 2025, from https://www.routledge.com/Instructional-Supervision-Applying-Tools-and-Concepts/Zepeda/p/book/9781032638003

Comments

comments

Powered by Facebook Comments