ศึกษานิเทศก์ยุค AI: การปฏิรูปบทบาทจากผู้กำกับติดตามสู่สถาปนิกแห่งการเรียนรู้

___________________________

ตอนที่ 1 ภูมิทัศน์ใหม่ของการนิเทศการศึกษา: เมื่อบทบาทดั้งเดิมเผชิญหน้ากับปัญญาประดิษฐ์

รากฐานและวิวัฒนาการของศึกษานิเทศก์ไทย: จากผู้นำทางวิชาการสู่ผู้กำกับติดตาม

บทบาทของศึกษานิเทศก์ในระบบการศึกษาไทยมีรากฐานที่หยั่งลึกในฐานะ “ผู้นำทางวิชาการ” ผู้ซึ่งเปี่ยมด้วยภูมิความรู้ด้านการศึกษาอย่างลึกซึ้ง ¹ โดยถูกคาดหวังให้เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านหลักสูตร การจัดการเรียนรู้ และการวัดประเมินผล สามารถเป็นที่พึ่งพิงทางวิชาการและให้คำปรึกษาแก่ครูและสถานศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ ¹ อุดมคติของบทบาทนี้คือการเป็น “กัลยาณมิตร” ผู้สร้างความสัมพันธ์อันดีกับครู เน้นการรับฟัง ทำความเข้าใจปัญหา และร่วมกันหาแนวทางแก้ไข ¹ นอกจากนี้ ภารกิจสำคัญยังรวมถึงการสร้างขวัญและกำลังใจให้แก่บุคลากรทางการศึกษา ซึ่งถือเป็นหัวใจหนึ่งในสี่ประการของการนิเทศ คือ พัฒนาคน พัฒนางาน ประสานสัมพันธ์ และสร้างขวัญกำลังใจ ²

อย่างไรก็ตาม ในทางปฏิบัติ บทบาทของศึกษานิเทศก์มักถูกเบี่ยงเบนไปสู่การเป็น “ผู้กำกับติดตาม” (Monitor) มากกว่าการเป็นผู้นำทางวิชาการอย่างแท้จริง ภาระงานส่วนใหญ่มักมุ่งเน้นไปที่การกำกับ ติดตาม และตรวจสอบให้เป็นไปตามนโยบายและระเบียบปฏิบัติ ¹ กระบวนการนิเทศจึงมักเกี่ยวข้องกับการตรวจสอบแผนการจัดการเรียนรู้ การสังเกตการณ์สอนเพื่อประเมิน และการรวบรวมเอกสารหลักฐานต่างๆ ² สิ่งนี้ได้สร้างระยะห่างระหว่างศึกษานิเทศก์และครู ทำให้ครูรู้สึกว่าตนเองกำลังถูกตรวจสอบและประเมินมากกว่าได้รับการสนับสนุนและพัฒนาอย่างเป็นมิตร แม้จะมีความพยายามในการลงพื้นที่ชุมชนและโรงเรียนเพื่อทำความเข้าใจบริบท แต่แรงกดดันด้านการรายงานผลและการปฏิบัติตามกรอบการประเมินก็มักจะบดบังเจตนารมณ์ของการเป็นกัลยาณมิตรไป ¹

สภาวะดังกล่าวได้ก่อให้เกิดความขัดแย้งเชิงบทบาทที่ฝังรากลึก หรือที่อาจเรียกว่า “ปฏิทรรศน์แห่งกัลยาณมิตร-ผู้กำกับติดตาม” (The Paradox of the “Kalyanamitra-Monitor”) กล่าวคือ ศึกษานิเทศก์มีความปรารถนาที่จะเป็นเพื่อนร่วมทางที่คอยสนับสนุนและให้กำลังใจครู แต่ในขณะเดียวกันก็ต้องสวมหมวกของผู้ประเมินที่คอยตรวจสอบการทำงาน ซึ่งบทบาททั้งสองนี้มีลักษณะที่ขัดแย้งกันโดยธรรมชาติ ความสัมพันธ์ที่ตั้งอยู่บนฐานของความไว้วางใจและการเปิดใจ (กัลยาณมิตร) นั้นยากที่จะดำรงอยู่ได้ เมื่อฝ่ายหนึ่งมีอำนาจในการประเมินและตัดสินอีกฝ่ายหนึ่ง (ผู้กำกับติดตาม) ความตึงเครียดนี้เป็นปัญหาคลาสสิกในวงการนิเทศการศึกษาทั่วโลก และเป็นอุปสรรคสำคัญที่ขัดขวางไม่ให้การนิเทศสามารถบรรลุศักยภาพสูงสุดในการพัฒนาวิชาชีพครูได้อย่างแท้จริง การมาถึงของปัญญาประดิษฐ์ (AI) ไม่เพียงแต่เป็นความท้าทายใหม่ แต่ยังเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาที่อาจนำไปสู่การคลี่คลายปฏิทรรศน์ที่ยาวนานนี้

การมาถึงของ AI: ตัวเร่งปฏิกิริยาแห่งการเปลี่ยนแปลงในระบบนิเวศการศึกษา

ปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังเข้ามาปฏิวัติภาคส่วนต่างๆ อย่างรวดเร็ว และการศึกษาก็ไม่ใช่ข้อยกเว้น ⁴ เทคโนโลยี AI ไม่ได้เป็นเพียงเครื่องมือใหม่ แต่เป็นพลังขับเคลื่อนที่กำลังเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift) ของการเรียนรู้และการจัดการศึกษาทั้งหมด ⁵ ศักยภาพที่โดดเด่นที่สุดประการหนึ่งของ AI คือ ความสามารถในการสร้าง “การเรียนรู้แบบเฉพาะบุคคล” (Personalized Learning) โดย AI สามารถวิเคราะห์ข้อมูลการเรียนรู้ของผู้เรียนแต่ละคน เพื่อปรับเนื้อหาและวิธีการสอนให้เหมาะสมกับความต้องการและความสามารถที่แตกต่างกัน ทำให้การเรียนการสอนมีประสิทธิภาพมากขึ้น ⁶ นอกจากนี้ AI ยังสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการสถานศึกษาโดยการทำงานที่ซ้ำซ้อนให้เป็นอัตโนมัติ เช่น การจัดตารางสอน การจัดการข้อมูล หรือแม้กระทั่งการตรวจข้อสอบ ⁴ ซึ่งช่วยลดภาระงานของบุคลากรและทำให้มีเวลาไปมุ่งเน้นกับงานที่ต้องใช้ปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์มากขึ้น

การเปลี่ยนแปลงที่ขับเคลื่อนโดย AI นี้ส่งผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่อระบบนิเวศการศึกษาทั้งหมด ตั้งแต่บทบาทของครูที่ต้องปรับเปลี่ยนจากผู้ถ่ายทอดความรู้ไปสู่ผู้อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ ⁹ ไปจนถึงทักษะที่จำเป็นสำหรับผู้เรียนในอนาคตที่ต้องเน้นการคิดเชิงวิพากษ์ ความคิดสร้างสรรค์ และความสามารถในการทำงานร่วมกับเทคโนโลยี การเปลี่ยนแปลงนี้ยังส่งผลกระทบโดยตรงต่อความต้องการในตลาดแรงงาน ซึ่งอาจคุกคามความมั่นคงในอาชีพบางตำแหน่งในแวดวงการศึกษา ¹⁰ ดังนั้น การบูรณาการ AI เข้ากับการศึกษาจึงไม่ใช่ทางเลือกอีกต่อไป แต่เป็นความจำเป็นที่ทุกภาคส่วนต้องเตรียมพร้อมรับมือ ¹¹ สำหรับศึกษานิเทศก์ การมาถึงของ AI ถือเป็นทั้งจุดเปลี่ยนและบททดสอบสำคัญที่จะกำหนดนิยามและคุณค่าของวิชาชีพในทศวรรษหน้า

การวิเคราะห์ผลกระทบ: สิ่งที่คงอยู่ สิ่งที่กำลังเลือนหาย และสิ่งที่กำลังก่อกำเนิดขึ้นใหม่ในบทบาทศึกษานิเทศก์

การเปลี่ยนแปลงที่เกิดจาก AI ได้ส่งผลให้บทบาทของศึกษานิเทศก์ต้องถูกทบทวนและปรับเปลี่ยนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยสามารถวิเคราะห์ผลกระทบได้เป็น 3 มิติ ดังนี้

สิ่งที่คงอยู่ (Enduring Core): แม้เทคโนโลยีจะเปลี่ยนแปลงไป แต่แก่นแท้ของการนิเทศการศึกษายังคงไม่เปลี่ยนแปลง หัวใจสำคัญของการนิเทศยังคงอยู่ที่การ “พัฒนาคน พัฒนางาน ประสานสัมพันธ์ และสร้างขวัญกำลังใจ” ³ ภารกิจในการเป็นผู้นำทางวิชาการ การเป็นที่พึ่งให้กับครู และการช่วยเหลือครูในการพัฒนาการจัดการเรียนการสอนยังคงเป็นสาระสำคัญของวิชาชีพ ¹ คุณค่าของการสร้างความสัมพันธ์แบบกัลยาณมิตร การรับฟังด้วยความเข้าอกเข้าใจ และการทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิด ยังคงเป็นสิ่งที่ AI ไม่สามารถทดแทนได้ และจะยิ่งทวีความสำคัญมากขึ้นในยุคที่เทคโนโลยีอาจลดทอนปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์

สิ่งที่กำลังเลือนหาย (Fading Practices): บทบาทและแนวปฏิบัติบางอย่างของศึกษานิเทศก์กำลังจะถูกลดความสำคัญลงหรืออาจหายไปโดยสิ้นเชิง บทบาทการนิเทศที่เน้นการตรวจสอบเอกสารเป็นหลัก เช่น การตรวจแผนการสอนจำนวนมาก หรือการรวบรวมรายงานในรูปแบบกระดาษ กำลังจะกลายเป็นอดีต ¹ เนื่องจาก AI สามารถทำงานเหล่านี้ได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากกว่า ⁸ เช่นเดียวกัน การให้คำแนะนำแบบเหมารวมหรือแบบบนลงล่าง (Top-down) โดยขาดความเข้าใจในข้อมูลและบริบทเชิงลึกของแต่ละโรงเรียน ก็จะลดความน่าเชื่อถือลง เมื่อเทียบกับข้อมูลเชิงลึกที่ได้จากการวิเคราะห์ของ AI ¹ บทบาทของศึกษานิเทศก์ในฐานะ “ผู้ส่งผ่านนโยบาย” เพียงอย่างเดียวจึงไม่เพียงพออีกต่อไป

สิ่งที่กำลังก่อกำเนิด (Emerging Roles): ในพื้นที่ว่างที่เกิดจากการเลือนหายไปของบทบาทเก่า ได้มีบทบาทใหม่ๆ ที่ท้าทายและมีความสำคัญอย่างยิ่งก่อกำเนิดขึ้น ศึกษานิเทศก์ต้องก้าวสู่การเป็น “ผู้อำนวยความสะดวก” (Facilitator) และ “โค้ช” (Coach) ที่เน้นการตั้งคำถามเพื่อกระตุ้นให้ครูค้นพบศักยภาพของตนเอง ⁹ นอกจากนี้ ยังต้องสวมบทบาท “ผู้นำการเปลี่ยนแปลง” (Change Leader) ที่สามารถนำพาครูและสถานศึกษาให้ปรับตัวเข้ากับเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ๆ ได้อย่างมั่นคง ¹³ บทบาทที่สำคัญอย่างยิ่งอีกประการหนึ่งคือการเป็น “ผู้ร่วมออกแบบประสบการณ์การเรียนรู้” (Learning Experience Designer) ซึ่งต้องทำงานร่วมกับครูในการนำ AI มาสร้างสรรค์กิจกรรมการเรียนรู้ที่น่าสนใจและตอบโจทย์ผู้เรียนเป็นรายบุคคล ⁹ เพื่อที่จะทำหน้าที่เหล่านี้ได้ ศึกษานิเทศก์จำเป็นต้องมีความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการพัฒนา และสามารถนำและโค้ชครูในการใช้เทคโนโลยีได้อย่างเชี่ยวชาญ ⁷

การเปลี่ยนแปลงนี้คือโอกาสในการคลี่คลาย “ปฏิทรรศน์แห่งกัลยาณมิตร-ผู้กำกับติดตาม” ที่กล่าวถึงข้างต้น เมื่อ AI เข้ามาทำหน้าที่ “กำกับติดตาม” ผ่านการวิเคราะห์ข้อมูลอย่างเป็นระบบและปราศจากอคติ ศึกษานิเทศก์จะถูกปลดปล่อยจากภาระงานที่สร้างความขัดแย้งเชิงบทบาท และสามารถทุ่มเทเวลาและพลังงานทั้งหมดไปกับการทำหน้าที่ “กัลยาณมิตร” ได้อย่างเต็มศักยภาพ ไม่ว่าจะเป็นการรับฟังอย่างลึกซึ้ง การร่วมกันแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ และการโค้ชเพื่อดึงศักยภาพสูงสุดของครูออกมา ดังนั้น AI จึงไม่ได้เป็นเพียงเครื่องมือใหม่ แต่เป็นตัวแปรสำคัญที่บีบให้วิชาชีพศึกษานิเทศก์ต้องเลือกระหว่างการเป็นเพียง “ล่ามแปลผลข้อมูลจากเครื่องจักร” หรือการยกระดับตนเองขึ้นเป็น “สถาปนิกแห่งการเรียนรู้” ที่ใช้เทคโนโลยีเพื่อส่งเสริมความเป็นมนุษย์อย่างแท้จริง

ตอนที่ 2 โอกาสและความท้าทาย: มุมมองของศึกษานิเทศก์ต่อดาบสองคมแห่งปัญญาประดิษฐ์

การบูรณาการปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้าสู่แวดวงการศึกษานั้นเปรียบเสมือนดาบสองคมที่นำมาซึ่งทั้งโอกาสอันมหาศาลและความท้าทายที่ซับซ้อน สำหรับศึกษานิเทศก์ การทำความเข้าใจมิติทั้งสองด้านนี้อย่างถ่องแท้คือกุญแจสำคัญในการนำพาการเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่สร้างสรรค์และยั่งยืน

AI ในฐานะเครื่องมือเสริมศักยภาพ: โอกาสในการยกระดับการนิเทศสู่มิติใหม่

AI มอบโอกาสที่ไม่เคยมีมาก่อนในการปฏิรูปกระบวนการนิเทศการศึกษาให้มีประสิทธิภาพและความแม่นยำสูงขึ้นในหลายมิติ ดังนี้

การนิเทศที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล (Data-Driven Supervision): ในอดีต การนิเทศมักอาศัยการสังเกตการณ์ในชั้นเรียนเพียงไม่กี่ครั้งและการพิจารณาจากเอกสาร ซึ่งอาจให้ภาพที่ไม่สมบูรณ์และขึ้นอยู่กับมุมมองส่วนบุคคล แต่ AI สามารถเปลี่ยนแปลงสิ่งนี้ได้อย่างสิ้นเชิง โดย AI มีความสามารถในการประมวลผลข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) เพื่อประเมินศักยภาพของครูเป็นรายบุคคลได้อย่างละเอียด ¹⁴ ระบบ AI สามารถวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ของนักเรียนจำนวนมากเพื่อค้นหารูปแบบและแนวโน้มที่น่าสนใจ ⁸ และสามารถระบุได้อย่างแม่นยำว่านักเรียนหรือครูคนใดต้องการการสนับสนุนในด้านใดเป็นพิเศษ ¹⁰ สิ่งนี้ทำให้การนิเทศเปลี่ยนจากการให้ข้อเสนอแนะตามความรู้สึก ไปสู่การให้คำปรึกษาที่อิงจากหลักฐานเชิงประจักษ์ ช่วยให้ศึกษานิเทศก์สามารถวางแผนการนิเทศและให้การสนับสนุนครูได้อย่างตรงจุดและทันท่วงที ¹⁵

การลดภาระงานธุรการ (Reducing Administrative Burden): หนึ่งในอุปสรรคสำคัญที่ทำให้ศึกษานิเทศก์ไม่สามารถทุ่มเทเวลาให้กับการพัฒนาครูได้อย่างเต็มที่คือภาระงานด้านธุรการและงานเอกสารที่ซ้ำซ้อน AI สามารถเข้ามาช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้อย่างมีนัยสำคัญ โดยการทำงานที่ซ้ำซ้อนต่างๆ ให้เป็นไปโดยอัตโนมัติ ⁸ เช่น การตรวจข้อสอบปรนัย ¹⁰ การจัดการและวิเคราะห์ข้อมูลนักเรียน ⁶ หรือแม้กระทั่งการช่วยร่างรายงานและเอกสารต่างๆ การวิจัยชี้ว่าการใช้ AI ในงานลักษณะนี้อาจช่วยให้ครู (และบุคลากรทางการศึกษา) มีเวลาเพิ่มขึ้นถึง 13 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ ⁸ สำหรับศึกษานิเทศก์ เวลาที่ได้กลับคืนมานี้มีค่ามหาศาล เพราะหมายถึงเวลาที่จะสามารถนำไปใช้ในการลงพื้นที่สังเกตการณ์สอน การพูดคุยสะท้อนผลกับครู และการโค้ชเชิงลึก ซึ่งเป็นหัวใจที่แท้จริงของการนิเทศ

การเข้าถึงนวัตกรรมและการพัฒนาวิชาชีพ: ศึกษานิเทศก์มีบทบาทสำคัญในการนำเสนอสื่อ นวัตกรรม และเทคโนโลยีใหม่ๆ ให้กับครู ¹ AI เป็นเครื่องมือที่ทรงพลังอย่างยิ่งในด้านนี้ โดยเฉพาะ Generative AI ที่สามารถช่วยสร้างสรรค์เนื้อหาการสอน แบบฝึกหัด สื่อมัลติมีเดีย หรือแม้กระทั่งแผนการจัดการเรียนรู้ฉบับร่างได้อย่างรวดเร็วและหลากหลาย ¹⁹ สิ่งนี้ช่วยให้ศึกษานิเทศก์สามารถนำเสนอแนวทางและเครื่องมือที่ทันสมัยให้ครูนำไปปรับใช้ได้อย่างเป็นรูปธรรม ช่วยลดช่องว่างทางเทคโนโลยีและส่งเสริมให้เกิดการพัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอนในวงกว้าง

 AI ในฐานะความท้าทายเชิงระบบและจริยธรรม

ในอีกด้านหนึ่ง การนำ AI มาใช้อย่างแพร่หลายก็ได้สร้างความท้าทายใหม่ๆ ที่มีความซับซ้อนทั้งในเชิงโครงสร้างและจริยธรรม ซึ่งศึกษานิเทศก์ต้องเผชิญและมีบทบาทในการจัดการ

ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึง (Digital Divide): ความท้าทายพื้นฐานที่สุดคือความไม่เท่าเทียมกันในการเข้าถึงเทคโนโลยี แม้ AI จะมีศักยภาพในการลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ⁸ แต่หากปราศจากการวางแผนที่ดี ก็อาจกลายเป็นตัวการที่ขยายช่องว่างให้กว้างขึ้น โรงเรียนในพื้นที่ห่างไกลอาจขาดแคลนโครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็น เช่น อินเทอร์เน็ตความเร็วสูงและอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ ¹¹ นอกจากนี้ การขาดแคลนทรัพยากรและทักษะด้านดิจิทัลของครูในบางพื้นที่ก็เป็นอุปสรรคสำคัญ ¹⁴ หากการนิเทศและการประเมินผลหันไปพึ่งพาเทคโนโลยี AI อย่างเต็มรูปแบบ อาจทำให้ครูและโรงเรียนที่ขาดความพร้อมถูกทิ้งไว้ข้างหลัง

ความเสี่ยงต่อการลดทอนปฏิสัมพันธ์เชิงมนุษย์ (Dehumanization): มีความกังวลว่าการพึ่งพาเทคโนโลยีมากเกินไปอาจทำให้ประสบการณ์การเรียนรู้และการทำงานสูญเสียความเป็นมนุษย์ ¹⁰ การสื่อสารผ่านหน้าจอและการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณอาจไม่สามารถทดแทนปฏิสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งระหว่างครูกับนักเรียน หรือระหว่างศึกษานิเทศก์กับครูได้ ¹⁸ ศิลปะของการนิเทศที่ต้องอาศัยการสังเกตภาษากาย การรับฟังด้วยความเข้าอกเข้าใจ และการสร้างความไว้วางใจ อาจถูกลดทอนความสำคัญลงหากให้ความสำคัญกับข้อมูลที่ AI สร้างขึ้นมากเกินไป

การกัดกร่อนทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ (Erosion of Critical Skills): เมื่อ AI สามารถให้คำตอบและสร้างสรรค์ผลงานได้อย่างง่ายดาย ก็มีความเสี่ยงที่ทั้งครูและนักเรียนจะพึ่งพาเทคโนโลยีมากเกินไปจนละเลยการพัฒนาทักษะที่สำคัญ เช่น การคิดเชิงวิพากษ์ การแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ และความคิดสร้างสรรค์ที่เป็นของตนเองอย่างแท้จริง ⁴ ศึกษานิเทศก์จึงต้องเผชิญกับความท้าทายในการส่งเสริมการใช้ AI เป็น “เครื่องมือช่วยคิด” ไม่ใช่ “เครื่องมือคิดแทน”

ประเด็นด้านจริยธรรมและความเป็นส่วนตัว (Ethics and Privacy): การใช้ AI ในการศึกษาก่อให้เกิดคำถามเชิงจริยธรรมที่ซับซ้อนมากมาย ²¹ เช่น การเก็บและใช้ข้อมูลส่วนบุคคลของนักเรียนมีความปลอดภัยและโปร่งใสเพียงใด? อัลกอริทึมที่ใช้ในการประเมินผลนักเรียนหรือครูมีอคติ (Bias) แฝงอยู่หรือไม่? จะสร้างสมดุลระหว่างการใช้ AI เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพกับการรักษาความซื่อสัตย์ทางวิชาการ (ป้องกันการลอกเลียนผลงาน) ได้อย่างไร? ⁴ ประเด็นเหล่านี้ไม่ใช่ปัญหาทางเทคนิค แต่เป็นปัญหาเชิงจริยธรรมที่ต้องการการพิจารณาอย่างรอบคอบ ⁹

จากความท้าทายเหล่านี้ โดยเฉพาะประเด็นเชิงจริยธรรม ได้ก่อให้เกิดบทบาทใหม่ที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับศึกษานิเทศก์ นั่นคือการเป็น “นักจริยธรรมดิจิทัล” (Digital Ethicist) ครูผู้สอนซึ่งมีภารกิจหลักในการจัดการเรียนการสอนในแต่ละวัน อาจไม่มีเวลา ความรู้ หรือมุมมองที่กว้างพอที่จะรับมือกับประเด็นเชิงจริยธรรมที่ซับซ้อนเหล่านี้ได้โดยลำพัง พวกเขาต้องการผู้ชี้แนะและที่ปรึกษา บทบาทดั้งเดิมของศึกษานิเทศก์นั้นครอบคลุมถึงการเป็น “ผู้นำการคิดและปฏิบัติตน” อยู่แล้ว ¹³ ในศตวรรษที่ 21 ภาวะผู้นำนี้จำเป็นต้องขยายขอบเขตไปสู่โลกดิจิทัลด้วย ศึกษานิเทศก์จึงอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมที่สุดในการเป็นสะพานเชื่อมระหว่างหลักการเชิงนโยบายและจริยธรรมระดับสูง กับการปฏิบัติจริงในห้องเรียน พวกเขาต้องสามารถแปลแนวคิดนามธรรม เช่น “ความเป็นธรรมของอัลกอริทึม” ไปสู่การสนทนาที่เป็นรูปธรรมกับครูสอนประวัติศาสตร์เกี่ยวกับการใช้เครื่องมือ AI ช่วยตรวจเรียงความได้ บทบาทใหม่นี้จึงไม่ได้จำกัดอยู่แค่การโค้ชด้านการสอน แต่ยังรวมถึงการอำนวยความสะดวกในการอภิปรายประเด็นอ่อนไหว การร่วมสร้างแนวปฏิบัติการใช้ AI ในระดับโรงเรียน ⁵ และการโค้ชครูที่ไม่ใช่แค่ “วิธีใช้” AI แต่ต้องครอบคลุมถึง “เมื่อไหร่” “ทำไม” และ “ภายใต้ข้อจำกัดทางจริยธรรมอะไร” ที่ควรใช้ AI นี่คือการขยายกระบวนทัศน์การโค้ชที่จำเป็นและมีความสำคัญอย่างยิ่งยวดในยุคปัจจุบัน

ตอนที่ 3 การเปลี่ยนผ่านสู่ “โค้ชการเรียนรู้”: การสังเคราะห์กระบวนทัศน์และสมรรถนะที่จำเป็น

การมาถึงของ AI ได้เร่งให้เกิดการเปลี่ยนผ่านบทบาทของศึกษานิเทศก์จากการเป็นผู้กำกับติดตาม (Monitor) ไปสู่การเป็น “โค้ชการเรียนรู้” (Learning Coach) อย่างเต็มรูปแบบ การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ใช่เพียงการปรับเปลี่ยนวิธีการทำงาน แต่เป็นการปฏิรูปกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift) ที่ต้องการนิยามบทบาทและชุดสมรรถนะใหม่ที่สอดคล้องกับความท้าทายแห่งอนาคต

นิยามใหม่ของศึกษานิเทศก์: จากผู้ให้คำแนะนำสู่ผู้ร่วมออกแบบการเรียนรู้

กระบวนทัศน์การโค้ช (Coaching) มีหัวใจสำคัญอยู่ที่การทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิดเพื่อ “ดึงศักยภาพ” ที่มีอยู่ภายในตัวบุคคลออกมา ²³ ซึ่งแตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับการนิเทศแบบดั้งเดิมที่มักเป็นการสั่งการหรือการสอนจากผู้ที่มีความรู้มากกว่า ² “โค้ช” ไม่ได้ทำหน้าที่เป็นผู้ให้คำตอบ แต่เป็น “ผู้อำนวยความสะดวก” (Facilitator) ที่ใช้ “ทักษะการตั้งคำถาม” ที่ทรงพลังและเหมาะสม เพื่อกระตุ้นให้ผู้รับการโค้ช (ในที่นี้คือครู) ได้คิดวิเคราะห์ ไตร่ตรอง และค้นพบแนวทางการแก้ปัญหาด้วยตนเอง ²⁴ เป้าหมายสูงสุดคือการส่งเสริมให้ครูเป็นเจ้าของการเรียนรู้และการพัฒนาวิชาชีพของตนเอง (Learner’s Ownership) ²⁴

ในยุค AI ที่ข้อมูลความรู้และเครื่องมือต่างๆ สามารถเข้าถึงได้อย่างง่ายดาย บทบาทของศึกษานิเทศก์ในฐานะ “ผู้ถ่ายทอดความรู้” แต่เพียงผู้เดียวจึงลดความสำคัญลงอย่างมาก และต้องปรับเปลี่ยนไปสู่การเป็น “ผู้อำนวยความสะดวก” และ “โค้ช” อย่างเต็มตัว ⁷ นิยามใหม่ของศึกษานิเทศก์จึงไม่ได้จำกัดอยู่แค่การเป็นผู้ให้คำปรึกษาเมื่อครูต้องการความช่วยเหลือ แต่ขยายไปสู่การเป็น “ผู้ร่วมออกแบบการเรียนรู้” (Learning Co-designer) ที่ทำงานเคียงบ่าเคียงไหล่กับครูในการนำเทคโนโลยี AI มาสร้างสรรค์ประสบการณ์การเรียนรู้ใหม่ๆ ที่ท้าทายและมีความหมายสำหรับผู้เรียน

สมรรถนะหลักสำหรับศึกษานิเทศก์ยุค AI (Core Competencies for AI-Era Supervisors)

การปรับเปลี่ยนสู่บทบาทใหม่นี้จำเป็นต้องอาศัยการพัฒนาชุดสมรรถนะหลักที่แตกต่างและนอกเหนือไปจากกรอบสมรรถนะเดิม สมรรถนะที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับศึกษานิเทศก์ในยุค AI ประกอบด้วย 4 ด้านหลัก ดังนี้

1. ความรอบรู้ด้าน AI และข้อมูล (AI and Data Literacy): นี่คือสมรรถนะพื้นฐานที่ขาดไม่ได้ ศึกษานิเทศก์ไม่จำเป็นต้องเป็นโปรแกรมเมอร์ แต่ต้องมีความเข้าใจในหลักการพื้นฐาน การประยุกต์ใช้ และที่สำคัญคือข้อจำกัดของ AI ประเภทต่างๆ ⁵ เพื่อที่จะสามารถให้คำแนะนำและโค้ชครูได้อย่างมีประสิทธิภาพและไม่หลงไปกับกระแสของเทคโนโลยี ¹⁹ นอกจากนี้ ยังต้องมีทักษะในการวิเคราะห์และตีความข้อมูลที่ได้จากแพลตฟอร์ม AI ต่างๆ เพื่อนำมาใช้ในการวางแผนและพัฒนากระบวนการนิเทศให้เฉียบคมและตรงจุดมากยิ่งขึ้น ¹⁵

2. ทักษะการโค้ชและการให้ข้อมูลป้อนกลับเชิงพัฒนา (Coaching and Feedback Skills): การมีเพียงความรู้ด้านเทคโนโลยีนั้นไม่เพียงพอ ศึกษานิเทศก์ต้องมีความเชี่ยวชาญในกระบวนการโค้ชอย่างลึกซึ้ง ³ ซึ่งรวมถึงทักษะการสร้างความสัมพันธ์แบบกัลยาณมิตรบนฐานของความไว้วางใจ ¹ ทักษะการรับฟังอย่างลึกซึ้ง (Deep Listening) เพื่อทำความเข้าใจความต้องการและอุปสรรคที่แท้จริงของครู และทักษะการให้ข้อมูลป้อนกลับ (Feedback) ที่สร้างสรรค์ ตรงประเด็น และมุ่งเน้นไปที่การพัฒนามากกว่าการตัดสิน ²

3. ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Change Leadership): ในยุคแห่งความผันผวน ศึกษานิเทศก์ต้องก้าวขึ้นมาเป็น “ผู้นำการเปลี่ยนแปลงสู่เป้าหมายที่ท้าทาย” ¹³ สมรรถนะนี้ครอบคลุมถึงความสามารถในการสร้างและสื่อสารวิสัยทัศน์ที่ชัดเจนเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีเพื่อยกระดับการศึกษา การบริหารจัดการการต่อต้านการเปลี่ยนแปลง และการสร้างแรงจูงใจและให้การสนับสนุนครูในการทดลองสิ่งใหม่ๆ ¹⁴ ผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่ดีต้องมีความกล้าที่จะล้มเหลวและเรียนรู้จากความผิดพลาดนั้น เพื่อเป็นแบบอย่างให้กับครูในการสร้างวัฒนธรรมแห่งการเรียนรู้และเติบโต ¹³

4. ความฉลาดทางจริยธรรมดิจิทัล (Digital Ethical Intelligence): ดังที่ได้วิเคราะห์ในบทก่อนหน้า สมรรถนะนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งยวด ศึกษานิเทศก์ต้องมีความรู้ความเข้าใจในประเด็นเชิงจริยธรรมที่เกี่ยวข้องกับการใช้ AI ในการศึกษา ⁹ และต้องมีความสามารถในการนำการอภิปราย การวิเคราะห์สถานการณ์ และการตัดสินใจในประเด็นที่ซับซ้อนเหล่านี้ร่วมกับครูและผู้บริหารสถานศึกษา เพื่อสร้างแนวปฏิบัติที่ชัดเจนและมีความรับผิดชอบต่อผู้เรียนและสังคม ¹⁶

การพัฒนาตนเองและวิชาชีพ: เส้นทางสู่การเป็นศึกษานิเทศก์ที่พร้อมสำหรับอนาคต

การเปลี่ยนผ่านสู่บทบาทใหม่และการสร้างสมรรถนะที่จำเป็นไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นได้เอง แต่ต้องอาศัยการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องและความมุ่งมั่นจากทุกภาคส่วน ศึกษานิเทศก์ต้องเป็นผู้ที่มีความใฝ่รู้อยู่เสมอ ¹ และมีทัศนคติเชิงบวกต่อการปรับตัวและการเปลี่ยนแปลง ¹³ การพัฒนาตนเองควรครอบคลุมทั้งความรู้เกี่ยวกับสถานการณ์โลกที่เปลี่ยนแปลงไป ความเข้าใจในองค์กรและบริบทของตน และการรู้จักตนเองอย่างถ่องแท้ ¹³

ในขณะเดียวกัน หน่วยงานต้นสังกัดมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการสนับสนุนเส้นทางการพัฒนานี้ โดยต้องมีการลงทุนในการพัฒนาบุคลากรอย่างจริงจัง ¹⁹ ซึ่งรวมถึงการจัดการฝึกอบรมที่ทันสมัยและตรงกับความต้องการ ⁵ การสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ระหว่างศึกษานิเทศก์เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์และแนวปฏิบัติที่ดี ¹⁴ และการทบทวนโครงสร้างการทำงานและระบบการประเมินผลให้เอื้อต่อการทำงานในบทบาทโค้ชการเรียนรู้ การเดินทางสายนี้คือการลงทุนเพื่ออนาคตของวิชาชีพศึกษานิเทศก์และคุณภาพการศึกษาของชาติโดยรวม

เพื่อสรุปภาพการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม ตารางต่อไปนี้ได้เปรียบเทียบบทบาทของศึกษานิเทศก์ระหว่างกระบวนทัศน์ดั้งเดิมกับกระบวนทัศน์โค้ชการเรียนรู้ในยุค AI ในมิติต่างๆ

ตารางที่ 1: ตารางเปรียบเทียบบทบาทศึกษานิเทศก์: กระบวนทัศน์ดั้งเดิม vs. กระบวนทัศน์โค้ชการเรียนรู้ยุค AI

มิติ (Dimension)	กระบวนทัศน์ดั้งเดิม (ผู้กำกับติดตาม)	กระบวนทัศน์โค้ชการเรียนรู้ยุค AI
เป้าหมายหลัก	การปฏิบัติตามมาตรฐานและนโยบาย	การเติบโตทางวิชาชีพของครูและการพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้
วิธีการทำงาน	การตรวจสอบ, การประเมิน, การให้คำแนะนำ	การโค้ช, การร่วมมือ, การตั้งคำถาม, การอำนวยความสะดวก
ความสัมพันธ์กับครู	เชิงอำนาจ, ผู้เชี่ยวชาญ-ผู้รับการนิเทศ	แบบกัลยาณมิตร, พันธมิตรทางการเรียนรู้ (Learning Partner)
ทักษะที่เน้น	ความรู้ในเนื้อหาและระเบียบ, การสังเกตและตัดสิน	การรับฟังเชิงลึก, การตั้งคำถาม, การให้ข้อมูลป้อนกลับ, การนำการเปลี่ยนแปลง
เครื่องมือหลัก	แฟ้มเอกสาร, แบบสังเกตการณ์, แบบประเมิน	แพลตฟอร์มวิเคราะห์ข้อมูล (AI Analytics), เครื่องมือสื่อสารดิจิทัล, กรอบการโค้ช
ตัวชี้วัดความสำเร็จ	ความเรียบร้อยของเอกสาร, ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนปลายทาง	การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการสอนของครู, คุณภาพผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน

ตารางนี้สะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างและวัฒนธรรมของวิชาชีพศึกษานิเทศก์ ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของการปฏิรูปการศึกษาในยุคดิจิทัล

ตอนที่ 4 กลยุทธ์และแนวทางการประยุกต์ใช้ AI เพื่อการนิเทศการศึกษาเชิงรุก

การเปลี่ยนบทบาทสู่การเป็นโค้ชการเรียนรู้ในยุค AI จำเป็นต้องมีกลยุทธ์และแนวทางการทำงานที่แตกต่างไปจากเดิม โดยใช้ประโยชน์จากศักยภาพของ AI เพื่อเปลี่ยนการนิเทศจากการตั้งรับ (Reactive) เป็นการทำงานเชิงรุก (Proactive) ที่สามารถคาดการณ์ความต้องการและให้การสนับสนุนได้อย่างทันท่วงทีและมีประสิทธิภาพ

 การวางแผนและติดตามการนิเทศด้วย AI (AI-Powered Supervision Planning and Monitoring)

ในระบบการนิเทศแบบดั้งเดิม การวางแผนมักขึ้นอยู่กับวงรอบการนิเทศที่กำหนดไว้หรือการตอบสนองต่อปัญหาที่เกิดขึ้นแล้ว แต่ AI สามารถปฏิวัติกระบวนการนี้ได้โดยสิ้นเชิง ศึกษานิเทศก์สามารถใช้ AI เป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ข้อมูลภาพรวมของเขตพื้นที่การศึกษา เพื่อวางแผนการนิเทศที่ขับเคลื่อนโดยเป้าหมายที่ชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นการขับเคลื่อนตามนโยบาย (Agenda Based), การดำเนินงานตามภารกิจของกลุ่ม (Function Based), หรือการตอบสนองต่อความต้องการเฉพาะของพื้นที่ (Area Based) ¹⁵

ยกตัวอย่างเช่น ระบบ AI เชิงคาดการณ์ (Predictive AI) สามารถวิเคราะห์ข้อมูลผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน, อัตราการเข้าเรียน, และข้อมูลอื่นๆ ในอดีต เพื่อระบุแนวโน้มและชี้เป้าโรงเรียนหรือกลุ่มครูที่อาจต้องการการสนับสนุนเป็นพิเศษในอนาคตอันใกล้ ⁸ สิ่งนี้ช่วยให้ศึกษานิเทศก์สามารถจัดสรรทรัพยากรและเวลาที่มีอยู่อย่างจำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยมุ่งเน้นไปที่จุดที่มีความต้องการเร่งด่วนที่สุด นอกจากนี้ AI ยังสามารถทำหน้าที่เป็นเครื่องมือติดตามและประเมินผลการนิเทศที่มีประสิทธิภาพสูง โดยสามารถรวบรวมและแสดงผลข้อมูลความก้าวหน้าของครูและนักเรียนได้แบบเรียลไทม์ ทำให้การปรับเปลี่ยนแผนการนิเทศเป็นไปอย่างคล่องตัวและตอบสนองต่อสถานการณ์ได้ดียิ่งขึ้น ¹⁵

 การใช้ AI เป็นเครื่องมือวิเคราะห์และพัฒนาการจัดการเรียนรู้ของครู

AI สามารถทำหน้าที่เสมือน “ผู้ช่วยนิเทศ” ที่ทำงานร่วมกับศึกษานิเทศก์ในการวิเคราะห์การจัดการเรียนรู้ของครูในระดับที่ลึกและละเอียดกว่าที่เคยเป็นมา แพลตฟอร์ม AI สมัยใหม่สามารถวิเคราะห์วิดีโอบันทึกการสอน เพื่อให้ข้อมูลเชิงลึกในมิติต่างๆ เช่น สัดส่วนเวลาที่ครูพูดต่อนักเรียนพูด, ประเภทของคำถามที่ครูใช้ (คำถามปลายปิด/ปลายเปิด), รูปแบบการมีปฏิสัมพันธ์ในชั้นเรียน หรือระดับการมีส่วนร่วมของนักเรียนแต่ละคน ข้อมูลเหล่านี้เป็นข้อมูลป้อนกลับที่เป็นกลางและเป็นรูปธรรม ซึ่งศึกษานิเทศก์สามารถนำมาใช้เป็นจุดเริ่มต้นในการสนทนาสะท้อนผล (Reflective Dialogue) กับครูได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากนี้ AI ยังสามารถช่วยวิเคราะห์องค์ประกอบอื่นๆ ของการจัดการเรียนรู้ เช่น แผนการจัดการเรียนรู้, สื่อการสอน หรือแบบทดสอบที่ครูสร้างขึ้น โดยให้ข้อเสนอแนะเบื้องต้นเกี่ยวกับความสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ หรือความเหมาะสมกับระดับของผู้เรียน ²⁶ ยิ่งไปกว่านั้น AI ยังสามารถสร้างสถานการณ์จำลอง (Simulations) ที่สมจริง เพื่อให้ครูได้ฝึกฝนทักษะการสอนหรือการจัดการชั้นเรียนในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย และได้รับข้อมูลป้อนกลับเพื่อการปรับปรุงได้ทันที ¹⁴ การใช้เครื่องมือเหล่านี้ช่วยให้กระบวนการพัฒนาครูเป็นไปอย่างต่อเนื่องและเป็นส่วนตัวมากยิ่งขึ้น

 การสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) บนแพลตฟอร์มดิจิทัล

หนึ่งในบทบาทที่สำคัญที่สุดของศึกษานิเทศก์ในยุคใหม่คือการสร้างและสนับสนุนให้เกิด “ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ” (Professional Learning Community – PLC) ที่ครูสามารถแลกเปลี่ยนเรียนรู้ แบ่งปันประสบการณ์ และร่วมมือกันพัฒนานวัตกรรมการสอน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการบูรณาการ AI เข้ากับการเรียนรู้ ¹⁶

การมาถึงของ AI และแพลตฟอร์มดิจิทัลได้เปลี่ยนแปลงรูปแบบการทำงานของศึกษานิเทศก์ไปอย่างสิ้นเชิง จากเดิมที่ทำงานในลักษณะ “Hub-and-Spoke” คือศึกษานิเทศก์ (Hub) เป็นศูนย์กลางและเดินทางไปพบครู (Spokes) เป็นรายบุคคล ซึ่งเป็นการถ่ายทอดความรู้ที่จำกัดและไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร ไปสู่การเป็น “ผู้ถักทอเครือข่าย” (Network Weaver) หรือ “สถาปนิกชุมชนการเรียนรู้” (Community Architect) คุณค่าหลักของศึกษานิเทศก์ไม่ได้อยู่ที่การเป็นผู้เชี่ยวชาญเพียงหนึ่งเดียวอีกต่อไป แต่อยู่ที่ความสามารถในการสร้างและหล่อเลี้ยงเครือข่ายการเรียนรู้ทางวิชาชีพที่เข้มแข็งและมีชีวิตชีวา

ในบทบาทใหม่นี้ ศึกษานิเทศก์จะใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและ AI เพื่อเอาชนะข้อจำกัดทางภูมิศาสตร์และเวลา ทำให้ครูจากต่างโรงเรียนสามารถเชื่อมต่อและเรียนรู้ร่วมกันได้ตลอดเวลา AI สามารถช่วยอำนวยความสะดวกให้ชุมชนเหล่านี้ได้หลายวิธี เช่น การวิเคราะห์การสนทนาในฟอรัมเพื่อสรุปประเด็นสำคัญ, การแนะนำทรัพยากรหรือบทความที่เกี่ยวข้องกับความสนใจของครูแต่ละคน, หรือการจับคู่ครูที่กำลังเผชิญปัญหาคล้ายกันให้ได้มาปรึกษาหารือกัน เมื่อศึกษานิเทศก์พบเห็นแนวปฏิบัติที่ดีจากครูคนหนึ่ง (ซึ่งอาจถูกค้นพบโดยระบบวิเคราะห์ข้อมูลของ AI) ก็สามารถทำหน้าที่เป็นผู้ส่งเสริมและอำนวยความสะดวกให้แนวปฏิบัตินั้นถูกแบ่งปันและขยายผลไปทั่วทั้งเครือข่าย กลยุทธ์นี้เป็นการขยายผลกระทบ (Scale up the impact) ของศึกษานิเทศก์ได้อย่างมหาศาล แทนที่จะช่วยเหลือครูได้ทีละคน ศึกษานิเทศก์กำลังใช้ประโยชน์จากภูมิปัญญาร่วมของทั้งเครือข่าย ซึ่งถูกขยายศักยภาพด้วย AI ความสำเร็จของศึกษานิเทศก์ในยุคนี้จึงไม่ได้วัดจากจำนวนครั้งที่ไปนิเทศโรงเรียน แต่วัดจากความเข้มแข็งและความกระตือรือร้นของชุมชนการเรียนรู้ที่ตนเองได้สร้างขึ้น

ตอนที่ 5 แนวปฏิบัติที่เป็นเลิศ: การโค้ชครูเพื่อบูรณาการ AI สู่ผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน

การเปลี่ยนผ่านสู่บทบาทโค้ชการเรียนรู้จำเป็นต้องมีแนวปฏิบัติที่เป็นรูปธรรมและจับต้องได้ เพื่อให้ศึกษานิเทศก์สามารถนำทางและสนับสนุนครูในการบูรณาการ AI เข้ากับการจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีความหมายและเกิดประสิทธิผลสูงสุดต่อผู้เรียน บทนี้จะนำเสนอแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practices) โดยอิงจากกรอบแนวคิดและกรณีศึกษาที่เกี่ยวข้อง

 กรอบแนวคิดการโค้ชครูเพื่อการใช้เทคโนโลยี (Coaching Framework for Technology Integration)

เพื่อให้การโค้ชมีทิศทางและเป้าหมายที่ชัดเจน ศึกษานิเทศก์ควรมีกรอบการทำงาน (Framework) เป็นเครื่องมือนำทาง หนึ่งในกรอบแนวคิดที่มีประสิทธิภาพสำหรับการบูรณาการเทคโนโลยีคือ กรอบแนวคิด Triple E (Engage, Enhance, Extend) ¹⁶ ซึ่งศึกษานิเทศก์สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการตั้งคำถามและร่วมออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้กับครู ดังนี้

• Engage (การมีส่วนร่วม): การใช้ AI ช่วยให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้อย่างกระตือรือร้น (Active Learning) ได้อย่างไร? ศึกษานิเทศก์สามารถโค้ชครูให้ออกแบบกิจกรรมที่ใช้ AI เพื่อสร้างความน่าสนใจ เช่น การใช้เกมหรือสถานการณ์จำลองที่ขับเคลื่อนด้วย AI ⁶ หรือการใช้แชทบอทเพื่อให้นักเรียนได้ฝึกฝนและโต้ตอบในสภาพแวดล้อมที่ปราศจากแรงกดดัน ¹⁶
• Enhance (การยกระดับ): การใช้ AI ช่วยยกระดับการเรียนรู้และพัฒนาทักษะของผู้เรียนให้สูงขึ้นกว่าการเรียนแบบเดิมๆ ที่ไม่มีเทคโนโลยีได้อย่างไร? ศึกษานิเทศก์สามารถโค้ชครูให้ใช้ AI เป็นเครื่องมือช่วยในการพัฒนาทักษะการคิดขั้นสูง เช่น การใช้ AI ช่วยวิเคราะห์ชุดข้อมูลขนาดใหญ่เพื่อหาความสัมพันธ์ที่ซับซ้อน หรือการใช้ AI ช่วยในการวางแผนและแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ ¹⁶
• Extend (การขยายผล): การใช้ AI ช่วยเชื่อมโยงการเรียนรู้ในห้องเรียนเข้ากับชีวิตจริงและโลกภายนอกได้อย่างไร? ศึกษานิเทศก์สามารถโค้ชครูให้ออกแบบโครงงานที่ให้นักเรียนใช้ AI ในการแก้ปัญหาจริงในชุมชน หรือใช้ AI เพื่อเชื่อมต่อและทำงานร่วมกับผู้เชี่ยวชาญหรือนักเรียนจากที่อื่นทั่วโลก เพื่อขยายประสบการณ์การเรียนรู้ให้กว้างไกลออกไป ¹⁶

 

การโค้ชเพื่อสร้างประสบการณ์การเรียนรู้เฉพาะบุคคลด้วย AI (Coaching for AI-Personalized Learning)

นี่คือหัวใจสำคัญของการใช้ AI ในการศึกษา ศึกษานิเทศก์มีบทบาทอย่างยิ่งในการโค้ชครูให้สามารถใช้ประโยชน์จากศักยภาพนี้ได้อย่างเต็มที่ แนวทางการโค้ชควรมุ่งเน้นไปที่การใช้ “ระบบการเรียนรู้แบบปรับเหมาะ” (Adaptive Learning Systems) ¹⁶ ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มที่ใช้ AI ในการวิเคราะห์ข้อมูลการเรียนรู้ของผู้เรียนแต่ละคนแบบเรียลไทม์ และปรับเปลี่ยนเนื้อหา ความยากง่าย หรือลำดับการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับจังหวะและความต้องการของแต่ละบุคคล ⁷

การโค้ชในประเด็นนี้ควรมุ่งเน้นให้ครูเปลี่ยนมุมมองจากการสอนแบบ “หนึ่งขนาดเหมาะกับทุกคน” (One-size-fits-all) ไปสู่การเป็นผู้ออกแบบและอำนวยความสะดวกในเส้นทางการเรียนรู้ที่หลากหลาย ศึกษานิเทศก์ต้องโค้ชครูให้สามารถตีความข้อมูลเชิงลึกที่ได้จากระบบ AI เพื่อทำความเข้าใจจุดแข็ง จุดอ่อน และรูปแบบการเรียนรู้ของผู้เรียนแต่ละคน ²⁶ และนำข้อมูลนั้นมาใช้ในการออกแบบการสนับสนุนที่ตรงจุด ไม่ว่าจะเป็นการให้แบบฝึกหัดเสริมสำหรับนักเรียนที่ต้องการการทบทวน หรือการมอบหมายโจทย์ที่ท้าทายขึ้นสำหรับนักเรียนที่มีความสามารถสูง รวมถึงการใช้ AI เพื่อสนับสนุนผู้เรียนที่มีความต้องการพิเศษได้อย่างมีประสิทธิภาพ ¹⁶

 การโค้ชเพื่อส่งเสริมการประเมินผลเพื่อการพัฒนาด้วย AI (Coaching for AI-Enhanced Formative Assessment)

AI มีศักยภาพในการปฏิวัติกระบวนการประเมินผล โดยเปลี่ยนจากการประเมินผลเพื่อตัดสิน (Summative Assessment) ไปสู่การประเมินผลเพื่อการพัฒนา (Formative Assessment) ที่ให้ข้อมูลป้อนกลับอย่างต่อเนื่อง ศึกษานิเทศก์ควรโค้ชครูให้ใช้เครื่องมือ AI ในด้านต่างๆ ดังนี้:

• การสร้างและตรวจข้อสอบอัตโนมัติ: โค้ชครูให้ใช้เครื่องมือ AI ในการสร้างแบบทดสอบและตรวจคำตอบอัตโนมัติ เพื่อลดภาระงานและทำให้นักเรียนได้รับข้อมูลป้อนกลับเกี่ยวกับความเข้าใจของตนเองได้อย่างรวดเร็ว ¹⁰
• การประเมินผลแบบปรับตัว (Adaptive Assessment): แนะนำและสนับสนุนให้ครูทดลองใช้ระบบการประเมินที่ใช้ AI ในการปรับระดับความยากของคำถามให้เหมาะสมกับระดับความสามารถของผู้เรียนแต่ละคน ทำให้การวัดผลมีความแม่นยำและท้าทายอย่างเหมาะสม ¹⁶
• การวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อปรับการสอน: โค้ชครูให้ใช้แดชบอร์ด (Dashboard) ที่แสดงผลการวิเคราะห์ข้อมูลจากการประเมิน เพื่อระบุได้อย่างรวดเร็วว่ามีแนวคิดหรือหัวข้อใดที่นักเรียนส่วนใหญ่ยังไม่เข้าใจ และสามารถปรับแผนการสอนในครั้งต่อไปได้ทันท่วงที ¹⁰
• การสร้างรายงานผลป้อนกลับเชิงลึก: ส่งเสริมให้ครูใช้ AI สร้างรายงานผลการประเมินที่ละเอียดและเป็นภาพ ซึ่งไม่เพียงแต่บอกคะแนน แต่ยังให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับจุดแข็งและจุดที่ต้องพัฒนาของผู้เรียนแต่ละคน เพื่อให้ครูสามารถให้ข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์และเฉพาะเจาะจงได้ ¹⁶

 

การโค้ชเพื่อปลูกฝังทักษะแห่งอนาคต: การคิดเชิงวิพากษ์, ความคิดสร้างสรรค์, และการทำงานร่วมกับ AI

ในโลกที่ AI สามารถให้ “คำตอบ” ที่ถูกต้องได้อย่างรวดเร็ว คุณค่าของการศึกษาไม่ได้อยู่ที่การท่องจำข้อมูลอีกต่อไป แต่อยู่ที่การพัฒนาทักษะที่เครื่องจักรยังทำได้ไม่ดีเท่ามนุษย์ ศึกษานิเทศก์จึงมีภารกิจสำคัญในการโค้ชครูให้ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นการพัฒนาทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ⁴

แนวทางการโค้ชคือการส่งเสริมให้ครูออกแบบโจทย์หรือโครงงานที่นักเรียนต้องใช้ AI ในฐานะ “ผู้ร่วมงาน” (Collaborator) ไม่ใช่ “ผู้รับใช้” (Servant) ตัวอย่างเช่น แทนที่จะถามคำถามที่สามารถค้นหาคำตอบได้จาก AI ควรมอบหมายโครงงานที่ให้นักเรียนใช้ AI เป็นเครื่องมือในการสำรวจข้อมูล, วิเคราะห์หารูปแบบ, และสร้างสรรค์ผลงานใหม่ๆ ¹⁶ ศึกษานิเทศก์สามารถโค้ชครูในการจัดทำโครงงานที่ให้นักเรียนใช้ Generative AI ในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ ดนตรี วรรณกรรม ¹⁶ หรือการออกแบบผลิตภัณฑ์และนวัตกรรมใหม่ๆ เพื่อแก้ปัญหาในชีวิตจริง ²⁰ ซึ่งกระบวนการเหล่านี้จะช่วยส่งเสริมทั้งความคิดสร้างสรรค์ ทักษะการแก้ปัญหา และความสามารถในการทำงานร่วมกับเทคโนโลยีได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 การจัดการความท้าทายในชั้นเรียน: การโค้ชครูเรื่องจริยธรรมการใช้ AI และการป้องกันการทุจริต

การนำ AI เข้ามาในห้องเรียนย่อมมาพร้อมกับความท้าทายใหม่ๆ ที่ครูต้องรับมือ ศึกษานิเทศก์ในฐานะโค้ชและนักจริยธรรมดิจิทัลต้องเตรียมพร้อมให้การสนับสนุนครูในประเด็นที่ละเอียดอ่อนเหล่านี้

• จริยธรรมการใช้ AI: ศึกษานิเทศก์ต้องโค้ชครูให้สามารถจัดกระบวนการเรียนรู้ที่สอดแทรกการอภิปรายเรื่องการใช้ AI อย่างมีจริยธรรม ¹⁶ เช่น การพูดคุยถึงประเด็นอคติของ AI, ความเป็นส่วนตัวของข้อมูล, และผลกระทบของ AI ต่อสังคม เพื่อให้นักเรียนกลายเป็นพลเมืองดิจิทัลที่มีความรับผิดชอบและรู้เท่าทันเทคโนโลยี ⁵
• ความซื่อสัตย์ทางวิชาการ (Academic Integrity): ความกังวลเรื่องนักเรียนใช้ AI ในการทำการบ้านหรือเขียนเรียงความแทนตนเองเป็นความท้าทายที่สำคัญ ⁴ ศึกษานิเทศก์ต้องโค้ชครูในการรับมือกับปัญหานี้อย่างสร้างสรรค์ ไม่ใช่ด้วยการสั่งห้ามใช้เทคโนโลยี แต่ด้วยการปรับเปลี่ยนวิธีการทำงานและการประเมินผล เช่น การกำหนดนโยบายการใช้ AI ในชั้นเรียนที่ชัดเจน ¹⁹, การออกแบบการประเมินที่เน้นกระบวนการคิด การสะท้อนผล หรือการนำเสนอผลงานด้วยตนเอง ซึ่งเป็นสิ่งที่ AI ไม่สามารถทำแทนได้ทั้งหมด

เพื่อช่วยให้ศึกษานิเทศก์มีแนวทางที่ชัดเจนในการโค้ชครูเกี่ยวกับการใช้เครื่องมือ AI ประเภทต่างๆ ตารางต่อไปนี้ได้สรุปตัวอย่างการประยุกต์ใช้และประเด็นสำคัญในการโค้ช

ตารางที่ 2: เครื่องมือ AI สำหรับการนิเทศและการจัดการเรียนรู้: แนวทางการโค้ช

ประเภทเครื่องมือ AI (AI Tool Category)	ตัวอย่างการประยุกต์ใช้สำหรับครู (Teacher Application Examples)	ประเด็นการโค้ชสำหรับศึกษานิเทศก์ (Coaching Points for Supervisors)
Generative AI (เช่น ChatGPT, Gemini, Midjourney)	สร้างแผนการสอน, สื่อการเรียน, แบบฝึกหัด, ออกแบบโครงงาน, สร้างรูปภาพประกอบการสอน	การตั้งคำสั่ง (Prompt Engineering) ที่มีประสิทธิภาพ, การตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล (Fact-checking), การปรับแก้ผลลัพธ์ให้เหมาะสมกับบริบท, การสอนเรื่องการอ้างอิงและจริยธรรมการใช้
Data Analytics Platforms (แพลตฟอร์มวิเคราะห์ข้อมูลผู้เรียน)	วิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน, ติดตามความก้าวหน้า, ระบุกลุ่มนักเรียนที่ต้องการความช่วยเหลือ	การตีความข้อมูลเชิงลึกเพื่อนำไปสู่การปรับการสอน, การระวังอคติในข้อมูล, การรักษาสมดุลระหว่างข้อมูลเชิงปริมาณกับข้อมูลเชิงคุณภาพ (การสังเกต), การสื่อสารผลกับผู้ปกครอง
Adaptive Learning Systems (ระบบการเรียนรู้แบบปรับเหมาะ)	จัดเส้นทางการเรียนรู้เฉพาะบุคคล, มอบหมายงานตามระดับความสามารถ, ให้แบบฝึกหัดเสริมอัตโนมัติ	การเลือกแพลตฟอร์มที่เหมาะสม, การรักษาสมดุลระหว่างการเรียนรู้ผ่านเทคโนโลยีกับปฏิสัมพันธ์ในชั้นเรียน, การติดตามและให้กำลังใจนักเรียน, การบูรณาการเข้ากับกิจกรรมกลุ่ม
AI-Powered Assessment Tools (เครื่องมือประเมินผลด้วย AI)	สร้างแบบทดสอบ, ตรวจคำตอบอัตโนมัติ, ให้ข้อมูลป้อนกลับเบื้องต้นในงานเขียน, การประเมินแบบปรับตัว	การออกแบบการประเมินที่วัดทักษะการคิดขั้นสูง (ไม่ใช่แค่ความจำ), การสอนให้นักเรียนใช้ข้อมูลป้อนกลับเพื่อการพัฒนา, การตรวจสอบความแม่นยำของ AI, การใช้เป็นเครื่องมือเพื่อการพัฒนา ไม่ใช่เพื่อการตัดสิน

การมีแนวปฏิบัติและเครื่องมือที่ชัดเจนเหล่านี้ จะช่วยให้ศึกษานิเทศก์สามารถทำหน้าที่โค้ชได้อย่างมั่นใจและมีทิศทาง นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงการจัดการเรียนรู้ในห้องเรียนที่ยั่งยืนและเกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้เรียน

ตอนที่ 6 บทสรุปและข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย: ก้าวต่อไปของการนิเทศการศึกษาไทยในยุค AI

การเดินทางผ่านภูมิทัศน์การศึกษาที่กำลังถูกพลิกโฉมโดยปัญญาประดิษฐ์ ได้เผยให้เห็นถึงความจำเป็นเร่งด่วนในการปฏิรูปบทบาทของศึกษานิเทศก์อย่างถึงรากถึงโคน การเปลี่ยนผ่านนี้ไม่ใช่เพียงการนำเครื่องมือใหม่มาใช้ แต่เป็นการเปลี่ยนแปลงตัวตน คุณค่า และพันธกิจของวิชาชีพ เพื่อให้สามารถตอบสนองต่อความท้าทายและคว้าโอกาสแห่งอนาคตได้อย่างแท้จริง

สรุปการปฏิรูปบทบาทของศึกษานิเทศก์: จากผู้ติดตามสู่สถาปนิกแห่งการเรียนรู้

บทบาทของศึกษานิเทศก์ได้ถูกขับเคลื่อนโดยเทคโนโลยี AI ให้วิวัฒนาการจากการเป็น “ผู้กำกับติดตาม” ที่มุ่งเน้นการตรวจสอบการปฏิบัติตามกฎระเบียบและมาตรฐาน ไปสู่การเป็น “สถาปนิกแห่งการเรียนรู้” ที่มีบทบาทหลากหลายมิติและซับซ้อนยิ่งขึ้น การเปลี่ยนแปลงนี้เป็นการเปลี่ยน “ตัวตน” (Identity) และ “คุณค่า” (Value) ของวิชาชีพอย่างสิ้นเชิง โดยมีองค์ประกอบสำคัญดังนี้:

• จากผู้ให้คำแนะนำ สู่ โค้ช (Coach): เปลี่ยนจากการให้คำตอบสำเร็จรูป ไปสู่การใช้กระบวนการโค้ชที่เน้นการตั้งคำถามเพื่อดึงศักยภาพและส่งเสริมให้ครูเป็นเจ้าของการพัฒนาตนเอง
• จากผู้รักษาสภาพ สู่ ผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Change Leader): เปลี่ยนจากการรักษาสภาพเดิมให้เป็นไปตามระเบียบ ไปสู่การเป็นผู้นำที่สร้างวิสัยทัศน์และสนับสนุนให้ครูและสถานศึกษากล้าที่จะทดลองและปรับตัวเข้ากับนวัตกรรมใหม่ๆ
• จากผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหา สู่ นักจริยธรรมดิจิทัล (Digital Ethicist): ขยายบทบาทจากการเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านหลักสูตรและการสอน ไปสู่การเป็นที่ปรึกษาที่สามารถนำการอภิปรายและตัดสินใจในประเด็นเชิงจริยธรรมที่ซับซ้อนซึ่งเกิดจากการใช้เทคโนโลยี
• จากผู้ปฏิบัติงานเดี่ยว สู่ ผู้ถักทอเครือข่าย (Network Weaver): เปลี่ยนจากการทำงานแบบตัวต่อตัวเป็นหลัก ไปสู่การเป็นผู้สร้างและหล่อเลี้ยงชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ ที่ซึ่งความรู้และแนวปฏิบัติที่ดีสามารถถูกแบ่งปันและขยายผลได้อย่างกว้างขวางผ่านแพลตฟอร์มดิจิทัล

การปฏิรูปบทบาทนี้คือหัวใจสำคัญที่จะทำให้การนิเทศการศึกษายังคงมีความเกี่ยวข้องและสามารถสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อคุณภาพการศึกษาไทยในยุคดิจิทัลได้อย่างยั่งยืน

 ประเด็นชวนคิด ชวนเรียนรู้ ชวนลงมือทำ: ข้อเสนอสำหรับศึกษานิเทศก์, ผู้บริหารสถานศึกษา, และผู้กำหนดนโยบาย

เพื่อขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงนี้ให้เกิดขึ้นจริง ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องจำเป็นต้องร่วมมือกันลงมือทำ รายงานฉบับนี้จึงขอฝากประเด็นชวนคิดเพื่อนำไปสู่การปฏิบัติสำหรับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในแต่ละระดับ ดังนี้

สำหรับศึกษานิเทศก์:

• ชวนเรียนรู้: ท่านจะเริ่มต้นพัฒนาสมรรถนะด้าน AI และทักษะการโค้ชของตนเองจากจุดใด? มีแหล่งเรียนรู้ออนไลน์ ชุมชน หรือเครือข่ายใดที่ท่านสามารถเข้าร่วมเพื่อพัฒนาตนเองได้บ้าง?
• ชวนคิด: ท่านจะสร้างสมดุลระหว่างการใช้ข้อมูลเชิงลึกที่ได้จาก AI กับการใช้สัญชาตญาณ ประสบการณ์ และความเข้าอกเข้าใจในความเป็นมนุษย์ของท่านในการนิเทศครูได้อย่างไร?
• ชวนลงมือทำ: ลองเลือกโรงเรียนนำร่อง 1-2 แห่ง เพื่อทดลองใช้แนวทางการนิเทศแบบใหม่ที่ขับเคลื่อนด้วย AI และกระบวนการโค้ช และสร้างเป็นกรณีศึกษาเพื่อแบ่งปันในเครือข่ายของท่าน

สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา:

• ชวนเรียนรู้: ท่านมีความเข้าใจในศักยภาพและข้อจำกัดของ AI ต่อการบริหารจัดการและการเรียนการสอนในโรงเรียนของท่านมากน้อยเพียงใด?
• ชวนคิด: ท่านจะสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่เปิดกว้างต่อการทดลองนวัตกรรมและสนับสนุนบทบาทใหม่ของศึกษานิเทศก์ในฐานะโค้ชได้อย่างไร? ¹⁶
• ชวนลงมือทำ: จัดสรรทรัพยากร (เวลา, งบประมาณ, อุปกรณ์) เพื่อสนับสนุนให้ครูและศึกษานิเทศก์สามารถเข้าถึงและใช้เครื่องมือ AI ได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมทั้งกำหนดนโยบายการใช้ AI ในสถานศึกษาที่ชัดเจนและส่งเสริมการใช้งานอย่างมีจริยธรรม ¹⁶

สำหรับผู้กำหนดนโยบาย (ระดับเขตพื้นที่การศึกษาและระดับชาติ):

• ชวนเรียนรู้: นโยบายปัจจุบันเกี่ยวกับการนิเทศการศึกษาและการประเมินผลงานของศึกษานิเทศก์สอดคล้องหรือเป็นอุปสรรคต่อการเปลี่ยนผ่านสู่บทบาทโค้ชการเรียนรู้ในยุค AI?
• ชวนคิด: จะมีการปรับปรุงเกณฑ์การประเมินและเส้นทางความก้าวหน้าในสายอาชีพของศึกษานิเทศก์อย่างไร ให้สะท้อนถึงคุณค่าและสมรรถนะใหม่ที่จำเป็นในยุคนี้?
• ชวนลงมือทำ: พัฒนานโยบายระดับชาติในการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลทางการศึกษาอย่างทั่วถึง ²⁶ จัดทำแผนการพัฒนาบุคลากรทางการศึกษา (ทั้งครูและศึกษานิเทศก์) ด้าน AI อย่างเป็นระบบ และส่งเสริมการวิจัยและพัฒนาเพื่อสร้างระบบนิเวศ AI ทางการศึกษาของประเทศไทยเอง ¹⁹

 

อนาคตของการนิเทศ: การทำงานร่วมกันระหว่างมนุษย์และปัญญาประดิษฐ์เพื่อการศึกษาที่ยั่งยืน

อนาคตของการนิเทศการศึกษาไม่ได้อยู่ที่การเลือกระหว่างมนุษย์หรือปัญญาประดิษฐ์ แต่อยู่ที่การสร้างรูปแบบการทำงานร่วมกัน (Human-AI Collaboration) ที่ดึงเอาจุดแข็งของทั้งสองฝ่ายมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด AI จะทำหน้าที่ในสิ่งที่เครื่องจักรทำได้ดีที่สุด นั่นคือการประมวลผลข้อมูลจำนวนมหาศาลอย่างรวดเร็วและแม่นยำ, การทำงานที่ซ้ำซ้อนโดยอัตโนมัติ, และการค้นหารูปแบบที่ซ่อนอยู่ในข้อมูลซึ่งอาจมองไม่เห็นด้วยตามนุษย์

ในขณะเดียวกัน ศึกษานิเทศก์จะถูกปลดปล่อยให้สามารถทุ่มเทสมาธิและพลังงานไปกับสิ่งที่มนุษย์ทำได้ดีที่สุดและ AI ไม่สามารถทดแทนได้ นั่นคือการสร้างความสัมพันธ์บนฐานของความไว้วางใจ, การใช้ปัญญาและวิจารณญาณในการตีความบริบทที่ซับซ้อน, การแสดงความเห็นอกเห็นใจ, การให้กำลังใจ, และการตัดสินใจเชิงจริยธรรมที่ละเอียดอ่อน นี่คือหนทางที่จะนำไปสู่ระบบการนิเทศที่มีทั้งประสิทธิภาพและมนุษยธรรมในเวลาเดียวกัน เป็นระบบที่ใช้เทคโนโลยีเพื่อยกระดับความเป็นมนุษย์ ไม่ใช่ลดทอน และท้ายที่สุด จะนำไปสู่การยกระดับคุณภาพการศึกษาของประเทศไทยให้ทัดเทียมนานาชาติและพร้อมสำหรับความท้าทายแห่งอนาคตได้อย่างยั่งยืน

ผลงานที่อ้างอิง

1. แนวทางการพัฒนาศึกษานิเทศก์ในมุมมองของครูผู้สอนในยุคของการ …, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://krukob.com/web/sv-11/
2. บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 http://cmruir.cmru.ac.th/bitstream/123456789/1440/5/Chapter%202.pdf
3. การพัฒนารูปแบบการนิเทศภายในโดยใช้กระบวนการนิเทศแบบให้คำชี้แนะ, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025  https://research.otepc.go.th/files/ฉบับสมบูรณ์_4gqwujcb.pdf
4. ผลกระทบของ AI ต่อการศึกษาระดับมัธยม: ความท้าทายและโอกาส – DivMagic, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://divmagic.com/th/blog/the-impact-of-ai-on-high-school-education-challenges-and-opportunities-137fgg
5. คู่มือการใช้AI – กลุ่มนิเทศฯ สพป.ชร1, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://nitedcr1.go.th/wp-content/uploads/2025/03/OBEC-AI-Guidance_.pdf
6. ข้อดีและข้อเสียของ AI ในการศึกษาและผลกระทบต่อครูในปี 2566 | ClassPoint, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025  https://www.classpoint.io/blog/th/ข้อดีและข้อเสียของ-ai-ในก
7. บทบาทของครูในยุค AI ความท้าทายและโอกาสใหม่, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://kruthaidev.com/news/4367/
8. ปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในด้านการศึกษา – Intel, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://www.thailand.intel.com/content/www/th/th/learn/ai-in-education.html
9. ครูในยุค AI: การปรับบทบาทเพื่อนำทางผู้เรียนในโลกที่เปลี่ยนไป – Break Through Providence, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://breakthroughprovidence.org/education/ครูในยุค-ai-การปรับบทบาทเ/
10. จุลสารนวัตกรรม ฉบับที่ 73 – ศึกษาปริทัศน์ เรื่อง AI มีประโยชน์และเป็นโทษต่อการศึกษา, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://il.mahidol.ac.th/th/newsletter73-page-2/
11. เมื่อการศึกษาเผชิญหน้า AI: แง่มุมไหนที่การศึกษาไทยต้องเตรียมตัว | กสศ., เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://www.eef.or.th/clip-ai-for-teaching-and-learning/
12. ปัญญาประดิษฐ์กับการนิเทศภายใน: แนวทางเพิ่มประสิทธิผลการบริหารสถานศึกษา, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 http://www.journalgrad.ssru.ac.th/index.php/miniconference/article/view/5336/3923
13. ศึกษานิเทศก์ยุคใหม่ : การ … – JEAL || วารสารการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นำ, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://jeal.snru.ac.th/ArticleView?ArticleID=1084
14. บทบาทศึกษานิเทศก์ในยุคปัญญาประดิษฐ์: การปรับตัว และการเสริมสร้าง …, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://so07.tci-thaijo.org/index.php/JMCR/article/view/6451
15. Ep:01 การใช้ปัญญาประดิษฐ์เพื่อการนิเทศการศึกษา – YouTube, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://www.youtube.com/watch?v=B6UjryZf0hI
16. 371.39 ส691ก สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา การประยุก ตใชAI ในการ …, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 http://backoffice.onec.go.th/uploads/Book/2104-file.pdf
17. การใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อการนิเทศการศึกษา », เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://krukob.com/web/ai-6/
18. AI ส่งผลต่อการศึกษาอย่างไร: ข้อดีและข้อเสียของการใช้ AI – Smodin, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://smodin.io/blog/th/how-ai-affects-education/
19. การประยุกต์ใช้ Generative AI ในการศึกษา: โอกาสและความท้าทายสำหรับอนาคตแห่งการเรียนรู้ », เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://krukob.com/web/ai-21/
20. รายงานนวัตกรรมการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice), เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://bomaiwa.ac.th/_files_school/63100861/workteacher/63100861_1_20250710-112526.pdf
21. AI กับสังคม: ผลกระทบ อิทธิพล และการสร้างสมดุลเพื่ออนาคต – ALPHASEC, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://www.alphasec.co.th/post/ai-กับสังคม-ผลกระทบ-อิทธิพล-และการสร้างสมดุลเพื่ออนาคต
22. การประยุกต์ใช้ AI ในการเรียนการสอนคณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://www.utcc.ac.th/utcc-communication-ai-in-teaching/
23. การพัฒนารูปแบบการโค้ชโดยผู้เชี่ยวชาญเพื่อส – ThaiJO, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jemri/article/download/257765/173446/977552
24. (Active Learning) – สพฐ, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://academic.obec.go.th/images/document/1603180137_d_1.pdf
25. การพัฒนารูปแบบโค้ชสะท้อนคิดเพื่อพัฒนาทักษะ – thaijo.org, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://so05.tci-thaijo.org/index.php/JTPLC/article/download/256425/173225/
26. (PDF) แนวทางการประยุกต์ใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในการจัดการศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 2 – ResearchGate, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://www.researchgate.net/publication/386542429_naewthangkarprayuktchipayyapradisth_AI_nikarcadkarsuksa_sangkadsanakngankhetphunthikarsuksamathymsuksakrungthephmhankhr_khet_2
27. so06.tci-thaijo.org, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jber/article/view/279140/186140
28. แบบอย่างที่ดี(Best Practice), เข้าถึงเมื่อ กันยายน 13, 2025 https://fth1.com/uppic/31100983/news/31100983_1_20250702-115943.pdf

Comments

comments

Powered by Facebook Comments