วิถีศึกษานิเทศก์: การสร้างทักษะรอบด้านเพื่อการวางแผนการนิเทศที่ขับเคลื่อนทุกมิติ
วิถีศึกษานิเทศก์: การสร้างทักษะรอบด้านเพื่อการวางแผนการนิเทศที่ขับเคลื่อนทุกมิติ
ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด
ศึกษานิเทศก์ วิทยฐานะศึกษานิเทศก์เชี่ยวชาญ
สพม.นครราชสีมา
____________________________________________________
ส่วนที่ 1: นิยามใหม่ของศึกษานิเทศก์สมัยใหม่: ความจำเป็นของทักษะรอบด้าน
ในบริบทการศึกษาที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว บทบาทของศึกษานิเทศก์ได้วิวัฒนาการไปไกลเกินกว่าการเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง ความซับซ้อนของภารกิจที่ได้รับมอบหมาย ทั้งจากนโยบายระดับชาติ (Agenda) ภาระงานตามหน้าที่ (Function) และความต้องการเฉพาะของพื้นที่ (Area) ได้สร้างแรงกดดันและความท้าทายใหม่ๆ ที่เรียกร้องกระบวนทัศน์และชุดทักษะที่แตกต่างออกไป รายงานฉบับนี้จะนำเสนอแนวทางการพัฒนาศึกษานิเทศก์สู่การเป็น “ผู้ชนะฉบับคนเก่งแบบเป็ด” หรือผู้ที่มีความสามารถรอบด้าน (Generalist) ซึ่งสามารถบูรณาการทักษะหลากหลายเพื่อวางแผนการนิเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพและตอบสนองต่อทุกมิติของภารกิจ
อัตลักษณ์ที่เปลี่ยนแปลง: จากผู้ตรวจสอบสู่ผู้เร่งปฏิกิริยาการเรียนรู้
ในอดีต ภาพลักษณ์ของศึกษานิเทศก์มักถูกมองในฐานะผู้ตรวจสอบ (Auditor) หรือผู้ประเมินที่เน้นการควบคุมสั่งการ แต่ปัจจุบัน บทบาทดังกล่าวได้เปลี่ยนผ่านไปสู่การเป็น “กัลยาณมิตร” ของครูและผู้บริหาร 1 ศึกษานิเทศก์ยุคใหม่ต้องทำหน้าที่เป็น “ครูของครู” 3 เป็นที่ปรึกษา (Consultant) ผู้อำนวยความสะดวก (Facilitator) และโค้ช (Coach) ที่ทำงานร่วมกับสถานศึกษาในลักษณะประชาธิปไตย เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและกำหนดเป้าหมายการพัฒนาร่วมกัน 2
การเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์นี้ส่งผลให้ทักษะที่จำเป็นสำหรับศึกษานิเทศก์ขยายขอบเขตออกไปอย่างกว้างขวาง นอกเหนือจากความรู้ที่แตกฉานในเนื้อหาวิชาที่นิเทศแล้ว ศึกษานิเทศก์ยังต้องมีภาวะผู้นำทางวิชาการ มีวิสัยทัศน์ สามารถกระตุ้นและสร้างแรงบันดาลใจ 4 รวมถึงมีความสามารถในการทำวิจัยเพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่ๆ ให้กับครูและผู้บริหาร 1 บทบาทใหม่นี้จึงไม่ใช่เพียงการถ่ายทอดความรู้ แต่เป็นการเป็น “ตัวเร่งปฏิกิริยา” (Catalyst) ที่สร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้และชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community: PLC) ให้เกิดขึ้นในสถานศึกษาอย่างยั่งยืน 2
การวิเคราะห์ภารกิจสามมิติของศึกษานิเทศก์: Agenda, Function, และ Area
การปฏิบัติงานของศึกษานิเทศก์ในปัจจุบันถูกขับเคลื่อนด้วยภารกิจสามมิติที่แตกต่างกัน ซึ่งเป็นกรอบการทำงานที่กำหนดทิศทางและขอบเขตความรับผิดชอบ 6 การทำความเข้าใจภารกิจแต่ละมิติเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อตระหนักถึงความซับซ้อนของสภาพแวดล้อมการทำงาน
- ภารกิจตามนโยบาย (Agenda-Based): เป็นภารกิจที่ขับเคลื่อนจากนโยบายของหน่วยงานต้นสังกัดระดับชาติหรือระดับเขตพื้นที่การศึกษา มุ่งเน้นการผลักดันวาระสำคัญ เช่น การยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการทดสอบระดับชาติ (O-NET/NT) การส่งเสริมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) หรือการพัฒนาทักษะการอ่านออกเขียนได้ 8 ภารกิจลักษณะนี้ต้องการทักษะในการตีความนโยบาย การสื่อสารที่ชัดเจน และการวางแผนดำเนินงานในภาพใหญ่
- ภารกิจตามบทบาทหน้าที่ (Function-Based): เป็นภาระงานประจำที่กำหนดไว้ตามมาตรฐานตำแหน่งและความรับผิดชอบหลักของกลุ่มนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการจัดการศึกษา ซึ่งรวมถึงการพัฒนาและสร้างเครื่องมือการนิเทศ การนิเทศการจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียน การติดตามระบบการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา และการรายงานผลการดำเนินงานอย่างเป็นระบบ 6 ภารกิจกลุ่มนี้ต้องการทักษะด้านการจัดระบบ การวิเคราะห์ และการปฏิบัติงานตามขั้นตอนที่กำหนด
- ภารกิจตามบริบทพื้นที่ (Area-Based): เป็นภารกิจที่ตอบสนองต่อปัญหา ความต้องการ และบริบทเฉพาะของสถานศึกษาหรือเครือข่ายที่รับผิดชอบ 9 ซึ่งอาจรวมถึงการแก้ปัญหาโรงเรียนขนาดเล็กในพื้นที่ห่างไกล การพัฒนานวัตกรรมที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตในชุมชน หรือการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น 10 ภารกิจมิตินี้ต้องการทักษะความยืดหยุ่น การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า และความสามารถในการสร้างเครือข่ายความร่วมมือในพื้นที่
ความท้าทายจากแรงตึงของกรอบภารกิจ A-F-A และความจำเป็นของกระบวนทัศน์ใหม่
กรอบการทำงานแบบ A-F-A ไม่ได้ดำเนินไปอย่างสอดประสานกันเสมอไป ในทางปฏิบัติ ภารกิจทั้งสามมักสร้างแรงตึงเครียดเชิงกลยุทธ์ที่ศึกษานิเทศก์ต้องเผชิญอยู่เสมอ ภารกิจตามนโยบาย (Agenda) ที่เน้นการขับเคลื่อนอย่างรวดเร็วและเป็นมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ อาจขัดแย้งกับสภาพความเป็นจริงและความพร้อมของสถานศึกษาในพื้นที่ (Area) ซึ่งต้องการแนวทางที่ยืดหยุ่นและใช้เวลาในการปรับตัว ในขณะเดียวกัน ภาระงานประจำ (Function) เช่น การจัดทำรายงานตามตัวชี้วัดที่กำหนด อาจไม่สามารถสะท้อนความก้าวหน้าที่เกิดขึ้นจากโครงการพัฒนาตามบริบทพื้นที่ได้อย่างแท้จริง 10
สถานการณ์ดังกล่าวทำให้ศึกษานิเทศก์ตกอยู่ท่ามกลางความคาดหวังที่หลากหลายและอาจขัดแย้งกัน ทั้งจากผู้กำหนดนโยบาย ผู้บริหาร และครูในพื้นที่ หากศึกษานิเทศก์ยึดติดกับการทำงานแบบแยกส่วน โดยมุ่งเน้นเพียงความเชี่ยวชาญในสาขาวิชาของตนเอง อาจนำไปสู่การนิเทศที่ขาดประสิทธิภาพ เช่น การบังคับใช้นโยบายโดยไม่คำนึงถึงความพร้อมของพื้นที่ หรือการทุ่มเทเวลาทั้งหมดไปกับการแก้ปัญหาเฉพาะจุดจนละเลยเป้าหมายในภาพรวมของเขตพื้นที่ ด้วยเหตุนี้ บทบาทของศึกษานิเทศก์จึงต้องเปลี่ยนไปสู่การเป็น “ผู้บูรณาการ” (Integrator) ที่สามารถมองเห็นภาพรวมและผสานความต้องการที่แตกต่างกันของภารกิจทั้งสามมิติให้เป็นหนึ่งเดียวได้ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นที่นำไปสู่ความจำเป็นในการพัฒนาทักษะแบบ “คนเก่งเป็ด”
ส่วนที่ 2: กรอบแนวคิดแบบผู้ชนะฉบับคนเก่งเป็ด: หลักการสู่การพัฒนาทักษะรอบด้าน
แนวคิดจากหนังสือ “วิถีผู้ชนะฉบับคนเก่งแบบเป็ด” (How to Be Better at Almost Everything) โดย Pat Flynn นำเสนอกลยุทธ์การพัฒนาตนเองที่ท้าทายความเชื่อดั้งเดิมเกี่ยวกับการเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง (Specialist) และเสนอว่าความสำเร็จในโลกยุคใหม่ขึ้นอยู่กับการเป็นผู้มีความสามารถรอบด้าน (Generalist) 13 กรอบแนวคิดนี้สามารถนำมาประยุกต์ใช้เป็นยุทธศาสตร์การพัฒนาทักษะสำหรับศึกษานิเทศก์ เพื่อรับมือกับความท้าทายของภารกิจ A-F-A ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การยอมรับอัตลักษณ์ “เป็ด”: ทำไมการเก่งพอใช้จึงดีกว่าการเก่งที่สุด
ปรัชญาหลักของแนวคิดนี้คือ ความสำเร็จและความสุขในชีวิตไม่ได้มาจากการเป็นที่หนึ่งในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง แต่มาจากการมีความสามารถในระดับ “ดีพอใช้” (Good Enough) ในหลากหลายทักษะ แล้วนำทักษะเหล่านั้นมาผสมผสานกันเพื่อสร้างความได้เปรียบที่เป็นเอกลักษณ์ 15 สำหรับศึกษานิเทศก์ นี่หมายถึงการเปลี่ยนมุมมองจากการเป็นผู้เชี่ยวชาญที่ลึกที่สุดในสาขาวิชาเดียว ไปสู่การเป็นผู้ที่มีคุณค่าจากการผสมผสานทักษะต่างๆ เช่น การวิเคราะห์ข้อมูล การโค้ช การใช้เทคโนโลยีดิจิทัล และการสื่อสารโน้มน้าวใจ 18
แม้จะมีข้อวิจารณ์ว่าแนวทางนี้อาจนำไปสู่ความธรรมดาหรือการขาดความเชี่ยวชาญเชิงลึก 19 แต่เป้าหมายที่แท้จริงไม่ใช่การเป็นคน “เก่ง 80%” ในทุกเรื่องอย่างสะเปะสะปะ แต่คือการเลือกพัฒนา “กลุ่มทักษะ” (Skill Portfolio) ที่จำเป็นต่อการปฏิบัติงานอย่างมีกลยุทธ์ เพื่อสร้างศึกษานิเทศก์ที่มีความยืดหยุ่น สามารถปรับตัวแก้ปัญหาที่ซับซ้อน และสร้างสรรค์นวัตกรรมการนิเทศใหม่ๆ ได้ ซึ่งเป็นคุณสมบัติสำคัญในการบูรณาการภารกิจ A-F-A
สามเสาหลักของการพัฒนาสู่ความเป็นเลิศแบบคนเก่งเป็ด
หนังสือได้นำเสนอกลยุทธ์ที่เป็นรูปธรรมในการพัฒนาตนเองสู่การเป็นผู้มีความสามารถรอบด้าน ซึ่งสามารถสรุปเป็นเสาหลัก 3 ประการได้ดังนี้
- เสาหลักที่ 1: การซ้อนทักษะ (Skill Stacking): คือแนวคิดของการนำทักษะหลายๆ ด้านมาประกอบกันเพื่อสร้างคุณค่าและความสามารถที่โดดเด่นเหนือกว่าผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง 14 ศึกษานิเทศก์ที่สามารถซ้อนทักษะด้านการวิจัยในชั้นเรียน (Function) เข้ากับทักษะการสร้างชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพผ่านแพลตฟอร์มดิจิทัล (Technology) และทักษะการสื่อสารสร้างแรงบันดาลใจ (Leadership) จะสามารถขับเคลื่อนนโยบายการเรียนรู้เชิงรุก (Agenda) ในพื้นที่ที่รับผิดชอบ (Area) ได้อย่างมีประสิทธิผลยิ่งกว่าผู้ที่เชี่ยวชาญเพียงด้านใดด้านหนึ่ง 18
- เสาหลักที่ 2: กฎความชำนาญ 80% (The 80% Proficiency Rule): คือหลักการที่ว่า เมื่อเราฝึกฝนทักษะใดทักษะหนึ่งจนถึงระดับที่ใช้งานได้ดีและเกิดประโยชน์ (ประมาณ 80% ของศักยภาพสูงสุด) ควรเปลี่ยนไปเรียนรู้ทักษะใหม่ แทนที่จะทุ่มเทเวลาและพลังงานมหาศาลเพื่อไปให้ถึง 20% สุดท้ายของการเป็นผู้เชี่ยวชาญระดับโลก 16 หลักการนี้ช่วยให้ศึกษานิเทศก์สามารถพัฒนาทักษะที่จำเป็นได้อย่างรวดเร็วและหลากหลาย เหมาะสมกับภาระงานที่ต้องเรียนรู้และปรับตัวอยู่ตลอดเวลา
- เสาหลักที่ 3: การเป็นผู้เชี่ยวชาญระยะสั้น (Short-Term Specialization): คือวิธีการฝึกฝนโดยการทุ่มเทสมาธิและความพยายามทั้งหมดไปที่การพัฒนาทักษะใหม่เพียงหนึ่งอย่างในช่วงเวลาสั้นๆ ที่กำหนดไว้ (เช่น 1-3 เดือน) จากนั้นจึงเปลี่ยนไปพัฒนาทักษะอื่นต่อไป 15 แนวทางนี้เป็นกลไกสำคัญที่ทำให้การเป็นคนเก่งเป็ดไม่ใช่การเรียนรู้แบบผิวเผิน แต่เป็นการสร้างความเชี่ยวชาญในแต่ละทักษะอย่างมีวินัยและเป็นระบบ 20
การออกแบบกลุ่มทักษะที่จำเป็นสำหรับศึกษานิเทศก์
เพื่อให้แนวคิดการซ้อนทักษะเกิดผลเป็นรูปธรรม ศึกษานิเทศก์สามารถจัดกลุ่มทักษะที่จำเป็นต่อการปฏิบัติงานออกเป็น “กลุ่มทักษะ” (Skill Stacks) ต่างๆ เพื่อใช้เป็นแผนที่ในการประเมินตนเองและวางแผนพัฒนาทักษะด้วยกลยุทธ์การเป็นผู้เชี่ยวชาญระยะสั้น
ตารางที่ 1: กลุ่มทักษะที่จำเป็นสำหรับศึกษานิเทศก์ (The Supervisor’s Essential Skill Stacks)
กลุ่มทักษะ (Skill Stack) | ทักษะหลัก (Core Skills) | ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ในบริบท A-F-A | แหล่งข้อมูลอ้างอิง |
กลุ่มทักษะด้านข้อมูลและการวิเคราะห์ (Data & Analytics Stack) | การรวบรวมข้อมูล (เชิงปริมาณ/คุณภาพ), การวิเคราะห์ข้อมูลสถิติ (ผล O-NET/NT), การนำเสนอข้อมูล (Data Visualization), การประเมินความต้องการจำเป็น, ระเบียบวิธีวิจัย | Area: วิเคราะห์ข้อมูล O-NET รายโรงเรียนเพื่อระบุช่องว่างการเรียนรู้ Agenda: รายงานความก้าวหน้าของนโยบายการอ่านออกเขียนได้ | 22 |
กลุ่มทักษะด้านการสอนและการโค้ช (Pedagogy & Coaching Stack) | กลยุทธ์ Active Learning, การนิเทศแบบคลินิก (Clinical Supervision), การโค้ชแบบเพื่อนช่วยเพื่อน (Peer Coaching), การอำนวยความสะดวก PLC, เทคนิคการให้ข้อมูลป้อนกลับ, การออกแบบหลักสูตร | Function: สังเกตชั้นเรียนและให้ข้อมูลป้อนกลับเชิงสร้างสรรค์ Agenda: อบรมครูเกี่ยวกับกรอบการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (PBL) | 2 |
กลุ่มทักษะด้านเทคโนโลยีและสื่อดิจิทัล (Technology & Digital Media Stack) | การใช้แพลตฟอร์มดิจิทัล (LMS, Google Meet), การสร้างสื่อการเรียนรู้ดิจิทัล, การใช้เครือข่ายสังคมเพื่อการพัฒนาวิชาชีพ, ความรู้พื้นฐานด้าน AI เพื่อการศึกษา | Function: นิเทศทางไกลผ่านวิดีโอคอล Area: ช่วยเหลือโรงเรียนในพื้นที่ห่างไกลให้ใช้ประโยชน์จากคลังสื่อออนไลน์ (OBEC Content Center) | 29 |
กลุ่มทักษะด้านภาวะผู้นำและการสื่อสาร (Leadership & Communication Stack) | การวางแผนเชิงกลยุทธ์, การพูดในที่สาธารณะ, การสื่อสารโน้มน้าวใจ, การจัดการความขัดแย้ง, การบริหารการเปลี่ยนแปลง, การสร้างความไว้วางใจ | Agenda: สื่อสารนโยบายใหม่ให้ผู้บริหารสถานศึกษาเข้าใจและยอมรับ Area: เป็นตัวกลางไกล่เกลี่ยความขัดแย้งระหว่างครูในการใช้ทรัพยากร | 2 |
ส่วนที่ 3: โมเดลการวางแผนแบบบูรณาการ A-F-A: แนวทางของคนเก่งเป็ดที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล
ส่วนนี้จะนำเสนอขั้นตอนการเขียนแผนการนิเทศการศึกษาที่บูรณาการภารกิจทั้งสามมิติเข้าด้วยกัน โดยใช้ข้อมูลเป็นฐานและอาศัยชุดทักษะแบบรอบด้าน ซึ่งเป็นหัวใจของการปฏิบัติงานในฐานะศึกษานิเทศก์ผู้ชนะ
ขั้นตอนที่ 1: การวิเคราะห์พื้นฐาน – การใช้ข้อมูลแบบรอบด้าน
การวางแผนที่มีประสิทธิภาพเริ่มต้นจากการวิเคราะห์ข้อมูล ไม่ใช่จากสมมติฐาน 23 ศึกษานิเทศก์ที่มีทักษะรอบด้านจะไม่พิจารณาข้อมูลเพียงประเภทเดียว แต่จะ “ซ้อน” แหล่งข้อมูลที่หลากหลายเพื่อสร้างความเข้าใจที่สมบูรณ์และรอบด้านต่อสถานการณ์
กระบวนการ:
- การวิเคราะห์มิติ Agenda: ทบทวนนโยบายและจุดเน้นของกระทรวงศึกษาธิการและสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานในปัจจุบัน เพื่อทำความเข้าใจเป้าหมายและตัวชี้วัดความสำเร็จ (KPIs) ที่ต้องบรรลุ 7
- การวิเคราะห์มิติ Function: ตรวจสอบขอบข่ายภาระงานตามตำแหน่งและผลการดำเนินงานนิเทศในรอบปีที่ผ่านมา เพื่อระบุว่าหน้าที่หลักส่วนใดที่ต้องปรับปรุง หรือมีอุปสรรคเชิงระบบในกระบวนการทำงาน 6
- การวิเคราะห์มิติ Area: รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลเฉพาะของสถานศึกษาในความรับผิดชอบ ทั้งข้อมูลเชิงปริมาณ (เช่น ผลสัมฤทธิ์ O-NET, NT, อัตราการเข้าเรียน) และข้อมูลเชิงคุณภาพ (เช่น ผลการสำรวจความต้องการของครู, การสัมภาษณ์กลุ่มย่อย, บันทึกการสังเกตชั้นเรียน) 9 การริเริ่มใช้ข้อมูลขนาดใหญ่เพื่อค้นหา “เด็กที่หลุดจากระบบการศึกษา” ในระดับประเทศเป็นตัวอย่างที่ทรงพลังของการวิเคราะห์ข้อมูลในมิตินี้ 24
กระบวนการวิเคราะห์ข้อมูลนี้ไม่ได้เป็นเพียงการคำนวณตัวเลข แต่เป็นทักษะที่ต้องอาศัยการซ้อนทักษะหลายด้านเข้าด้วยกัน ตั้งแต่การออกแบบแบบสำรวจที่ดี (ทักษะเชิงคุณภาพ) การแปลผลข้อมูลสถิติ (ทักษะเชิงปริมาณ) การนำเสนอข้อค้นพบอย่างชัดเจน (ทักษะการสื่อสาร) ไปจนถึงการทำความเข้าใจบริบทเชิงนโยบายที่อยู่เบื้องหลัง (ทักษะการวิเคราะห์) ศึกษานิเทศก์ที่ได้พัฒนา “กลุ่มทักษะด้านข้อมูลและการวิเคราะห์” และ “กลุ่มทักษะด้านภาวะผู้นำและการสื่อสาร” จะสามารถระบุ “รากของปัญหา” ที่แท้จริง แทนที่จะมองเห็นเพียงอาการที่ปรากฏภายนอก และสามารถสื่อสารข้อค้นพบนั้นเพื่อสร้างฉันทามติในการดำเนินการแก้ไขต่อไป
ขั้นตอนที่ 2: การออกแบบเชิงกลยุทธ์ – การถักทอเส้นด้าย A-F-A
หลังจากวิเคราะห์ข้อมูลแล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการสังเคราะห์เพื่อออกแบบแผนการนิเทศที่มีเอกภาพ สามารถตอบสนองความต้องการจากทั้งสามมิติได้พร้อมกัน แทนที่จะเป็นการสร้างแผนสามฉบับที่แยกจากกันและแข่งขันกันเอง
เทคนิค: ใช้แนวทาง “แกนปัญหาร่วม” (Problem Core) โดยระบุปัญหาที่เป็นศูนย์กลาง (เช่น “ผลสัมฤทธิ์วิชาคณิตศาสตร์ของนักเรียนในเครือข่าย X ต่ำกว่าเกณฑ์”) แล้วกำหนดวัตถุประสงค์ของภารกิจ A-F-A ให้สอดคล้องกับการแก้ปัญหานั้น
- เชื่อมโยงกับ Agenda: การแก้ปัญหานี้จะช่วยส่งเสริมเป้าหมายระดับชาติในการยกระดับคุณภาพการศึกษาคณิตศาสตร์ได้อย่างไร?
- เชื่อมโยงกับ Function: จะใช้กิจกรรมการนิเทศตามหน้าที่หลักอะไรบ้าง (เช่น การจัดอบรมเชิงปฏิบัติการ, การสังเกตชั้นเรียน) เพื่อแก้ปัญหานี้?
- เชื่อมโยงกับ Area: จะปรับเปลี่ยนแนวทางการนิเทศให้เหมาะสมกับทรัพยากรและความต้องการของครูในเครือข่าย X โดยเฉพาะได้อย่างไร?
แนวทางนี้ทำให้มั่นใจได้ว่าทุกกิจกรรมที่ออกแบบขึ้นมีวัตถุประสงค์ที่หลากหลายและส่งเสริมเป้าหมายในทุกระดับไปพร้อมกัน 10
ขั้นตอนที่ 3: การเขียนแผนสู่การปฏิบัติ – ต้นแบบเพื่อการบูรณาการ
ส่วนนี้จะนำเสนอโครงสร้างของแผนการนิเทศที่เป็นรูปธรรม ซึ่งเน้นความชัดเจน สามารถวัดผลได้ และตรวจสอบได้ โดยมีองค์ประกอบสำคัญตามหลักการเขียนแผนทั่วไป 23 แต่เพิ่มมิติของการบูรณาการ A-F-A เข้าไปอย่างชัดเจน
ตารางที่ 2: ต้นแบบแผนการนิเทศการศึกษาแบบบูรณาการ A-F-A
1. ชื่อโครงการ: เช่น การยกระดับการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ในวิชาคณิตศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 |
2. หลักการและเหตุผล: (อ้างอิงผลการวิเคราะห์ข้อมูลจากขั้นตอนที่ 1 โดยเชื่อมโยงความต้องการของพื้นที่ (Area) เข้ากับเป้าหมายตามนโยบาย (Agenda)) |
3. วัตถุประสงค์: (กำหนดเป้าหมายแบบ SMART เช่น “ภายในสิ้นภาคเรียน ครูคณิตศาสตร์ ม.1 ในเครือข่าย X ร้อยละ 80 สามารถนำกลยุทธ์ Active Learning ใหม่ไปใช้อย่างน้อย 1 รูปแบบต่อสัปดาห์”) |
4. กลุ่มเป้าหมาย: (เช่น ครูผู้สอนวิชาคณิตศาสตร์ ชั้น ม.1 จำนวน 15 คน ในเครือข่ายสถานศึกษา X) |
5. กิจกรรมและวิธีดำเนินการ |
กิจกรรม/ภารกิจ |
ตัวอย่าง: อบรมเชิงปฏิบัติการเรื่อง PBL สำหรับคณิตศาสตร์ |
ตัวอย่าง: วงจรการโค้ชแบบเพื่อนช่วยเพื่อน (Peer Coaching) |
6. งบประมาณ |
7. การประเมินและรายงานผล: (จะวัดความสำเร็จโดยรวมเทียบกับวัตถุประสงค์อย่างไร? จะนำผลการประเมินไปปรับปรุงวงจรการนิเทศครั้งต่อไปอย่างไร? 38) |
ส่วนที่ 4: กรณีศึกษาการนิเทศแบบคนเก่งเป็ด
เพื่อแสดงให้เห็นภาพการประยุกต์ใช้โมเดลการวางแผนแบบบูรณาการ A-F-A ในสถานการณ์จริง ส่วนนี้จะนำเสนอกรณีศึกษาสองกรณีที่แตกต่างกัน โดยจะแสดงให้เห็นว่าศึกษานิเทศก์ที่มีทักษะรอบด้านสามารถวิเคราะห์ ออกแบบ และสร้างแผนการนิเทศที่ตอบโจทย์ความท้าทายที่ซับซ้อนได้อย่างไร
กรณีศึกษาที่ 1: การลดช่องว่างทักษะการอ่านในโรงเรียนพื้นที่ห่างไกล
ปัญหา: ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าโรงเรียนในพื้นที่ห่างไกลบนภูเขา (Area) มีผลสัมฤทธิ์ด้านการอ่านภาษาไทยต่ำกว่าค่าเฉลี่ยระดับประเทศอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งไม่สอดคล้องกับนโยบายเร่งด่วน (Agenda) ในการยกระดับความสามารถด้านภาษาไทย ขณะเดียวกัน ครูในพื้นที่รายงานว่ารู้สึกโดดเดี่ยวและขาดแคลนสื่อการสอนที่ทันสมัย
แนวทางของคนเก่งเป็ด: ศึกษานิเทศก์ที่มีการ “ซ้อนทักษะ” ด้านการวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analysis), เทคโนโลยีดิจิทัล (Digital Technology), การปรับปรุงหลักสูตร (Curriculum Adaptation) และการสร้างการมีส่วนร่วมกับชุมชน (Community Engagement) จะหลีกเลี่ยงการใช้วิธีแก้ปัญหาแบบสำเร็จรูปที่ใช้เหมือนกันทุกพื้นที่
แผนการนิเทศแบบบูรณาการ:
- การวิเคราะห์: ผสมผสานข้อมูลผลการทดสอบระดับชาติเข้ากับการสัมภาษณ์เชิงลึกครูผู้สอน และการสำรวจทรัพยากรและสื่อการเรียนรู้ที่มีอยู่จริงในโรงเรียน
- การออกแบบ: สร้างแผนที่บูรณาการกิจกรรมการอบรมพัฒนาเทคนิคการสอนอ่าน (Function) เข้ากับการแนะนำและสนับสนุนการใช้เครื่องมือดิจิทัลเพื่อการเรียนรู้ที่ไม่ต้องใช้อินเทอร์เน็ตความเร็วสูง (Technology Stack) และริเริ่มโครงการพัฒนาสื่อการอ่านที่อิงจากนิทานพื้นบ้านและเรื่องราวในท้องถิ่น (Area-specific Curriculum Adaptation)
- ผลลัพธ์: ได้แผนการนิเทศที่เคารพบริบทของพื้นที่และตอบสนองต่อความต้องการของครูอย่างแท้จริง ในขณะเดียวกันก็สามารถขับเคลื่อนเป้าหมายตามนโยบายระดับชาติได้อย่างเป็นรูปธรรม
กรณีศึกษาที่ 2: การขับเคลื่อนนโยบายการสร้างพลเมืองดิจิทัลระดับเขตพื้นที่
ปัญหา: มีนโยบายระดับชาติฉบับใหม่ (Agenda) ที่กำหนดให้ทุกโรงเรียนต้องจัดการเรียนการสอนเรื่องการเป็นพลเมืองดิจิทัล (Digital Citizenship) แต่ครูจำนวนมากในพื้นที่ (Area) รู้สึกว่าตนเองยังไม่พร้อมและมองว่าเป็นภาระงานที่เพิ่มขึ้น ในขณะที่หน้าที่หลักของศึกษานิเทศก์ (Function) คือการกำกับติดตามให้โรงเรียนปฏิบัติตามนโยบาย
แนวทางของคนเก่งเป็ด: ศึกษานิเทศก์ที่มีทักษะด้านการบริหารการเปลี่ยนแปลง (Change Management), การจัดอบรม (Training) และการบูรณาการเทคโนโลยี (Technology Integration) จะทำหน้าที่เป็นผู้อำนวยความสะดวกและผู้สนับสนุน แทนที่จะเป็นผู้บังคับบัญชา
แผนการนิเทศแบบบูรณาการ:
- การวิเคราะห์: ใช้แบบสำรวจออนไลน์เพื่อประเมินระดับความพร้อม ความกังวล และทักษะด้านดิจิทัลของครูในภาพรวม
- การออกแบบ: แทนที่จะจัดการอบรมภาคบังคับเพียงครั้งเดียว แผนการนิเทศได้ออกแบบกิจกรรมการพัฒนาที่ยืดหยุ่นและหลากหลาย ได้แก่ การจัดตั้งชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) เพื่อให้ครูได้แลกเปลี่ยนแนวปฏิบัติที่ดี, การจัดอบรมออนไลน์ขนาดสั้นในหัวข้อต่างๆ ที่ครูสามารถเลือกเรียนได้ตามความสมัครใจ (Technology Stack), และการใช้โมเดล “สร้างวิทยากรแกนนำ” (Train-the-Trainer) เพื่อเสริมพลังให้ครูที่มีความสามารถเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงในโรงเรียนของตนเอง (Leadership Stack)
- ผลลัพธ์: ได้แผนการนิเทศที่บรรลุเป้าหมายของ Agenda โดยให้ความสำคัญกับการสร้างขีดความสามารถและความรู้สึกเป็นเจ้าของของครูในระดับ Area ซึ่งเป็นการเปลี่ยนภารกิจเชิง Function ที่เน้นการกำกับติดตามให้กลายเป็นโอกาสในการพัฒนาวิชาชีพที่มีความหมายและยั่งยืน
ส่วนที่ 5: เส้นทางข้างหน้า: การบ่มเพาะวัฒนธรรมแห่งการพัฒนาที่ต่อเนื่องและรอบด้าน
บทสรุปของรายงานฉบับนี้คือการนำเสนอแนวทางที่เป็นรูปธรรมสำหรับศึกษานิเทศก์และหน่วยงานการศึกษาในการสร้างวัฒนธรรมที่ส่งเสริมการพัฒนาทักษะแบบรอบด้าน เพื่อให้สามารถรับมือกับความท้าทายในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ
แผนพัฒนาตนเองรายบุคคล (ID Plan) ในฐานะเข็มทิศเชิงกลยุทธ์ของคนเก่งเป็ด
กระบวนการจัดทำแผนพัฒนาตนเองรายบุคคล (Individual Development Plan: ID Plan) ซึ่งเป็นกลไกการพัฒนาบุคลากรที่มีอยู่แล้วในระบบ 8 สามารถถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือหลักในการดำเนินกลยุทธ์ “การเป็นผู้เชี่ยวชาญระยะสั้น” ได้อย่างทรงพลัง
แทนที่จะเป็นเพียงเอกสารที่รวบรวมรายการอบรมที่อยากเข้าร่วม ID Plan ควรถูกออกแบบใหม่ให้เป็น “แผนที่นำทางเชิงกลยุทธ์” สำหรับการพัฒนาทักษะส่วนบุคคลที่สอดคล้องกับความท้าทายของภารกิจ A-F-A ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในรอบปีนั้นๆ ศึกษานิเทศก์ควรวิเคราะห์ภาระงานล่วงหน้าและวางโครงสร้าง ID Plan ของตนเองให้เป็นเสมือนการ “วิ่งระยะสั้น” (Sprint) ที่มุ่งเน้นการพัฒนา “กลุ่มทักษะ” ที่จำเป็น 2-3 กลุ่มต่อปี เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับภารกิจสำคัญ ตัวอย่างเช่น หากนโยบายหลัก (Agenda) ในปีงบประมาณหน้าคือการใช้ระบบประเมินผลการเรียนรู้รูปแบบใหม่ การวิ่งระยะสั้นแรกใน ID Plan ของศึกษานิเทศก์ก็ควรพุ่งเป้าไปที่การพัฒนา “กลุ่มทักษะด้านข้อมูลและการวิเคราะห์” อย่างเข้มข้น 40
แนวทางนี้จะเปลี่ยนการพัฒนาตนเองจากการเข้าร่วมกิจกรรมตามโอกาสให้เป็นการลงทุนเชิงกลยุทธ์ที่ส่งผลโดยตรงต่อประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน ซึ่งถือเป็นการประยุกต์ใช้ปรัชญาของคนเก่งเป็ดสู่การปฏิบัติจริงได้อย่างสมบูรณ์ที่สุด
การสนับสนุนเชิงระบบ: สร้างสรรค์สังคมแห่ง “เป็ด” ผู้ชนะ
เพื่อให้แนวคิดนี้เกิดผลในวงกว้าง การสนับสนุนจากหน่วยงานการศึกษาระดับเขตพื้นที่และระดับชาติเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
- การพัฒนาและฝึกอบรม: หลักสูตรการพัฒนาศึกษานิเทศก์ควรปรับเปลี่ยนจากการให้ความรู้เชิงลึกในรายวิชา มาสู่โปรแกรมที่มุ่งสร้าง “กลุ่มทักษะ” ที่จำเป็นทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ ด้านข้อมูล, การโค้ช, เทคโนโลยี และภาวะผู้นำ
- การประเมินผลการปฏิบัติงาน: เกณฑ์การประเมินผลการปฏิบัติงานของศึกษานิเทศก์ควรให้ความสำคัญและให้คุณค่ากับความสามารถในการ “บูรณาการ” ภารกิจ A-F-A ให้สำเร็จลุล่วง มากกว่าการวัดผลความสำเร็จของแต่ละภารกิจแบบแยกส่วน
- วัฒนธรรมองค์กร: ส่งเสริมวัฒนธรรมการทำงานที่เน้นความร่วมมือ การกล้าทดลอง และการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง สร้างพื้นที่ปลอดภัยที่ศึกษานิเทศก์สามารถยอมรับช่องว่างทางทักษะของตนเองและแสวงหาการพัฒนาในด้านใหม่ๆ ได้อย่างเต็มที่ ซึ่งหมายถึงการก้าวออกจากบทบาท “ผู้ตรวจสอบ” และสวมบทบาท “กัลยาณมิตร” และ “โค้ช” อย่างเต็มตัว 2
บทสรุป: ศึกษานิเทศก์ในฐานะผู้บูรณาการที่คล่องตัว
โดยสรุปแล้ว ศึกษานิเทศก์ที่จะประสบความสำเร็จและสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อคุณภาพการศึกษาในศตวรรษที่ 21 ได้อย่างแท้จริง ไม่ใช่ผู้ที่มีความรู้ลึกที่สุดในศาสตร์เดียว แต่คือผู้ที่มีความสามารถรอบด้านและคล่องตัวที่สุด เป็น “ผู้ชนะในวิถีของเป็ด” ที่สามารถซ้อนทักษะ วิเคราะห์ข้อมูลอย่างรอบด้าน และเขียนแผนการนิเทศแบบบูรณาการที่สามารถเปลี่ยนนโยบายให้เป็นการปฏิบัติ และเปลี่ยนความท้าทายให้เป็นโอกาสในการเติบโตของครูและผู้เรียนได้อย่างยั่งยืน
ผลงานที่อ้างอิง
- บทบาทศึกษานิเทศก์กับการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต – บ้านเมือง, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.banmuang.co.th/column/politic/7042
- เจาะลึกบทบาทศึกษานิเทศก์: สู่ความเป็นเลิศทางวิชาชีพ » – Digital Learning Classroom, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://krukob.com/web/sv-33/?amp
- โครงการศึกษานิเทศก์ดีของแผ่นดิน, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.thaisuprateacher.org/project/โครงการศึกษานิเทศก์ดีข/
- แนวทางการพัฒนาศึกษานิเทศก์ในมุมมองของครูผู้สอนในยุคของการ …, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://krukob.com/web/sv-11/
- อนาคตภาพการนิเทศการศึกษา สำหรับศึกษานิเทศก์ – มหาวิทยาลัยนเรศวร, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://nuir.lib.nu.ac.th/dspace/bitstream/123456789/5495/3/PattapornKamjan.pdf
- นิเทศ ฯ สพม.เชียงใหม่ – กระบวนการนิเทศ – Google Sites, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://sites.google.com/secondarycm.go.th/supcm/ขอมลทวไป/กระบวนการนเทศ
- แผนนิเทศ ติดตาม และประเมินผล การพัฒนาคุณภาพก – สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนครสวรรค์, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.nswpeo.go.th/supervisor/cp/upload/แผนนิเทศศธจ.นว.-2566%20%281%29.pdf
- แผน ปฏิบัติการ นิเทศ การ ศึกษา – สพป.เพชรบูรณ์ เขต 1, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.phetchabun1.go.th/2558/images/files/data_basic/ITA/O4/No4(3).pdf
- ขอบข่ายงานของศึกษานิเทศก์สู่การปฏิบัติ (ตอนที่ 1) » – Digital Learning Classroom, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://krukob.com/web/sv-8/
- ขอบข่ายงานของศึกษานิเทศก์สู่การปฏิบัติ (ตอนที่ 2) » – Digital Learning Classroom, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://krukob.com/web/sv-9/
- กลยุทธ์ กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา – สพม.นครศรีธรรมราช, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.sea12.go.th/spv/index.php/planwork
- แผนปฏิบัติการนิเทศ – สำนักงาน ศึกษาธิการ จังหวัด นนทบุรี, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.nbipeo.go.th/files/655acfdba1b85_เล่มแผนปฏิบัติการนิเทศ_67.pdf
- How to Be Better at Almost Everything | Book by Pat Flynn – Simon & Schuster, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.simonandschuster.com/books/How-to-Be-Better-at-Almost-Everything/Pat-Flynn/9781637743317
- How To Be Better at Almost Everything – Secret to Success, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://howtobebetterbook.com/
- How to Be Better at Almost Everything | Summary, Quotes, FAQ, Audio, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://sobrief.com/books/how-to-be-better-at-almost-everything
- วิถีผู้ชนะฉบับคนเก่งแบบเป็ด – Pantip, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://pantip.com/topic/43141181
- รีวิว วิถีผู้ชนะฉบับคนเก่งแบบเป็ด – Wix.com, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://langarnbookreview.wixsite.com/langarn/post/ร-ว-ว-ว-ถ-ผ-ชนะฉบ-บคนเก-งแบบเป-ด
- รีวิวหนังสือ วิถีผู้ชนะฉบับคนเก่งแบบเป็ด (How to be better at (almost) everything) – TrueID News, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://news.trueid.net/detail/MomXrYWGj3Bl
- How To Be Better At (Almost) Everything: Learn Anything Quickly, Stack Your Skills, Dominate – Ben Brausen, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://benbrausen.com/business/book-review/how-to-be-better-at-almost-everything-learn-anything-quickly-stack-your-skills-dominate
- (Active Learning) – สพฐ, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://academic.obec.go.th/images/document/1603180137_d_1.pdf
- จรรยาบรรณของวิชาชีพ, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://bussayamas123.files.wordpress.com/2012/05/e0b8a7e0b8b4e0b88ae0b8b2e0b88ae0b8b5e0b89ee0b8a8e0b8b6e0b881e0b8a9e0b8b2e0b899e0b8b4e0b980e0b897e0b8a8e0b881e0b98c-e0b8ad-e0b984e0b89e.ppt
- คู่มือการนิเทศด้วยกระบวนการ – ผลงานวิชาการ, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://research.otepc.go.th/files/รวมเล่มคู่มือนิเทศด้วยกระบวนการวิจัย%20เอกสารประกอบรายงานวิจัยเล่ม%202_qg394usi.pdf
- แนวทางการเขียนแผนการนิเทศการศึกษา สำหรับศึกษานิเทศก์ » – Digital Learning Classroom, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://krukob.com/web/sv-5/
- Breaking Barriers: Thailand’s Data-Driven Push to Reconnect Million …, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://en.eef.or.th/2025/05/07/breaking-barriers-thailands/
- Data-Driven Decision Making in Education: 11 Tips for Teachers & Administration, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://soeonline.american.edu/blog/data-driven-decision-making-in-education/
- แชร์แนวคิดศึกษานิเทศก์ยุคใหม่ คิดอย่างไรถึงก้าวทันโลก? – Starfishlabz, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.starfishlabz.com/blog/1339-แชร์แนวคิดศึกษานิเทศก์ยุคใหม่-ค-ดอย-างไรถ-งก-าวท-นโลก
- ศน.นุตประวีณ์ ออนไลน์ – การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง – Google Sites, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://sites.google.com/phichit2.go.th/sornornootprawee/การศกษาคนควาดวยตนเอง
- รายงานการนิเทศ การจัดการเรียนรู้ Active Learning, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://ptt2.go.th/home/wp-content/uploads/2024/02/รายงานการนิเทศ-active-learning-สายชล.pdf
- นวัตกรรมการนิเทศการศึกษา, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.nbipeo.go.th/files/663990dd89308_นวัตกรรม_การนิเทศการศึกษา_%28ศึกษานิเทศก์%29_แบบอย่างที่ดี_ปี_2566.pdf
- การนิเทศติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษาแบบออนไลน์ในยุคดิจิทัล – ThaiJO, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jgsnsbc-journal/article/download/275015/182493/1174694
- Ep:01 การใช้ปัญญาประดิษฐ์เพื่อการนิเทศการศึกษา – YouTube, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.youtube.com/watch?v=B6UjryZf0hI
- แผนนิเทศ – สพป.พะเยา เขต 2, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.phayao2.go.th/wp-content/uploads/2024/07/แผนนิเทศขับเคลื่อน-OBEC-CC.pdf
- กลยุทธ์การนิเทศเพื่อพัฒนาครูมืออาชีพในเครื S – ThaiJo, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://so06.tci-thaijo.org/index.php/edujournal_nu/article/download/16097/14649/34851
- แนวทางการพัฒนาศึกษานิเทศก์ สังกัดสานักงานเข – DSpace at Silpakorn University, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 http://ithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/3014/1/58252806.pdf
- คู่มือการนิเทศการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เชิงรุก กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ปีงบประมาณ 2568 ว่าที่ร.ต.หญิงกัลยกร – สพป.อุดรธานี เขต 1, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://udn1.go.th/wp-content/uploads/2024/12/คู่มือการนิเทศการจัดการเรียนรู้เชิงรุก-Act.pdf
- Suwalee Charoensuk – 1.5 การนิเทศ กำกับ ติดตาม ประเมินผลการจัดการเรียนรู้ของครูในสถานศึกษา, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://sites.google.com/sritani.ac.th/suwalee/1/1-2/1-2-1/1-5-การนเทศ-กำกบ-ตดตาม-ประเมนผลการจดการเรยนรของครในสถานศกษา
- ตัวอย่างแผนการนิเทศระดับประถม-ม.ต้น.docx, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://info.pyo1.go.th/news/index.php?action=dlattach;topic=1846.0;attach=2510
- การประเมินผลโครงการนิเทศภายในโรงเรียนชุมพรปัญญานุกูล, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://research.otepc.go.th/files/__________________________________y4nmj605.pdf
- บทที่ 7 การประเมินผลการนิเทศ – ดาวน์โหลดหนังสือ | 1-40 หน้า | AnyFlip, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://anyflip.com/ympwg/msvy/basic
- Individual Development Plan: ID Plan – ชื่อโรงเรียน, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://web2.schoolmaster.in.th/super/modules/adviser/file_upload/57020123/674/674_6741677513307.pdf
- tel. 081-379-4056 e-mail:nisa.kampan@hotmail.com, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://www.phetchabun1.go.th/2558/images/files/data_basic/ITA/O13/6PhatthanaKhru/I1.pdf
- แผนพัฒนาตนเอง ศน.จันจิรา ปีงบประมาณ 2566 – AnyFlip, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://anyflip.com/pahro/opyd/basic
- แผนพัฒนาตนเอง ID Plan 2565-2566 – tanikpon chuakaew | พลิก PDF ออนไลน์ | FlipHTML5, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://fliphtml5.com/qewqy/wtzy/แผนพัฒนาตนเอง_ID_Plan_2565-2566/
- “การนิเทศการศึกษา” หนึ่งตัวช่วยในการพัฒนาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้, เข้าถึงเมื่อ กันยายน 21, 2025 https://doi.nrct.go.th/admin/doc/doc_615839.pdf
Comments
Powered by Facebook Comments