Friday, November 14, 2025
Latest:
Digital Learning Classroom
บทความศึกษานิเทศก์

ศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม: ถอดรหัสบทบาท “ครูของครู” สู่ “กลไกขับเคลื่อน” การศึกษาไทย

ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด 141 Views 0 Comments
แชร์เรื่องนี้
     
  


ศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม: ถอดรหัสบทบาท “ครูของครู” สู่ “กลไกขับเคลื่อน” การศึกษาไทย

ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด
ศึกษานิเทศก์ วิทยฐานะศึกษานิเทศก์เชี่ยวชาญ สพม.นครราชสีมา
Musicmankob@gmail.com 


__________________________________

ส่วนที่ 1: บทนำ – วิกฤตอัตลักษณ์และคำถามต่อการมีอยู่ของ “ศึกษานิเทศก์”

คำถามที่ว่า “ศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม” ถูกหยิบยกขึ้นมาในแวดวงการศึกษาไทยอย่างต่อเนื่อง คำถามนี้ไม่ได้สะท้อนความไม่รู้ แต่สะท้อนความคลุมเครือในบทบาทที่สังคมและบุคลากรทางการศึกษาในปัจจุบันรับรู้ 1 ในเชิงอุดมคติ ศึกษานิเทศก์ (Educational Supervisor) ถูกวางตำแหน่งไว้ในฐานะ “สถาปนิกแห่งการเรียนรู้” (Learning Architect) หรือ “ผู้นำทางวิชาการ” (Academic Leader) 2 ผู้เป็นกัลยาณมิตรและที่พึ่งพิงให้แก่ครูและผู้บริหารสถานศึกษา

อย่างไรก็ตาม ในโลกแห่งความเป็นจริง ภาพลักษณ์ของศึกษานิเทศก์มักถูกรับรู้ในเชิงลบ ไม่ว่าจะเป็นในฐานะ “ผู้ตรวจสอบ” (Inspector) ที่มุ่งเน้นการจับผิด, “เจ้านาย” (Boss) ที่มาสั่งการและมีอัตตาสูง 1, หรือเป็นเพียง “ผู้ติดตามโครงการ” ที่เน้นการรวบรวมเอกสารมากกว่าการพัฒนาการสอนจริง 4 การที่บทบาทของศึกษานิเทศก์ในปัจจุบันถูกมองว่าได้สูญเสียความน่าเชื่อถือและการยอมรับจากครูผู้สอน 4 ได้นำไปสู่สิ่งที่อาจเรียกว่า “วิกฤตอัตลักษณ์” (Identity Crisis) ของวิชาชีพ

รายงานฉบับนี้จึงมุ่งวิเคราะห์และตอบคำถามเชิงลึกดังกล่าว โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ:

  1. วิเคราะห์ภารกิจหลัก (The ‘Why’) ของศึกษานิเทศก์ตามกรอบมาตรฐานวิชาชีพ
  2. อธิบายกระบวนการทำงาน (The ‘How’) ผ่านเครื่องมือและเทคนิคการนิเทศสมัยใหม่
  3. นำเสนอตัวอย่างที่เป็นรูปธรรม (Case Studies) ในการขับเคลื่อนนโยบายสู่การปฏิบัติ
  4. สังเคราะห์มุมมอง (Perspectives) และความคาดหวังจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลัก (ครูและผู้บริหาร)
  5. ชี้ให้เห็นความท้าทายเชิงโครงสร้าง (Challenges) และแนวทางการปฏิรูป (Reforms) ที่กำลังเกิดขึ้น

การตอบคำถามนี้จึงไม่ใช่เพียงการอ้างอิงข้อกฎหมาย แต่เป็นการวิเคราะห์ “ช่องว่าง” (The Gap) ขนาดใหญ่ระหว่าง “ทฤษฎี” (สิ่งที่ศึกษานิเทศก์ควรจะเป็น) และ “การปฏิบัติ” (สิ่งที่ครูและผู้บริหารรับรู้) ดังที่สรุปในตารางที่ 1 ซึ่งแสดงถึงการปะทะกันของกระบวนทัศน์เก่าและใหม่ที่กำลังเกิดขึ้นในวิชาชีพนี้

ตารางที่ 1: การปะทะกันของกระบวนทัศน์ (Paradigm Clash) ในบทบาทศึกษานิเทศก์

มิติการนิเทศกระบวนทัศน์เดิม (Inspector/Auditor)กระบวนทัศน์ใหม่ (Partner/Coach)
เป้าหมายหลักเน้นการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ (Compliance) 5เน้นการสร้างขีดความสามารถ (Capacity-Building) 5
ความสัมพันธ์ผู้ตรวจ vs. ผู้รับตรวจ, ผู้สั่งการ 1กัลยาณมิตร, เพื่อนคู่คิด, หุ้นส่วนพัฒนา 2
เครื่องมือหลักแบบตรวจสอบ (Checklist), การประเมินผล 5กระบวนการโค้ช (Coaching), PLC 5
ผลลัพธ์ที่ต้องการรายงานการตรวจ, ความถูกต้องของเอกสาร 4นวัตกรรมในห้องเรียน, ผลลัพธ์ผู้เรียน 10

ส่วนที่ 2: แก่นแท้และภารกิจ – ศึกษานิเทศก์ “คือใคร” และ “ต้องทำอะไร” ตามมาตรฐานวิชาชีพ

การทำความเข้าใจว่าศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม ต้องเริ่มต้นจากการถอดรหัสกรอบการทำงานที่เป็นทางการ ซึ่งกำหนดภาระหน้าที่และความรับผิดชอบของตำแหน่งนี้

2.1 การถอดรหัสมาตรฐานตำแหน่ง (ว3/2564)

ตามมาตรฐานตำแหน่งและมาตรฐานวิทยฐานะของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ตำแหน่งศึกษานิเทศก์ (หนังสือสำนักงาน ก.ค.ศ. ที่ ศธ 0206.4/ว 3 ลงวันที่ 26 มกราคม 2564) 12 ได้กำหนดลักษณะงานที่ปฏิบัติไว้อย่างชัดเจน โดยมีภาระงานหลัก 3 ด้าน 2 ได้แก่:

  1. ด้านการนิเทศการศึกษา: การให้คำปรึกษา แนะนำ ช่วยเหลือ และพัฒนาระบบการนิเทศ การจัดการเรียนรู้ และการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 14
  2. ด้านการส่งเสริมและสนับสนุนการจัดการศึกษา: การวิเคราะห์ วิจัย พัฒนาหลักสูตร สื่อ นวัตกรรม และเทคโนโลยีทางการศึกษา รวมถึงการประสานงานและสร้างเครือข่าย 15
  3. ด้านการพัฒนาตนเองและวิชาชีพ: การพัฒนาตนเองให้มีความรอบรู้ ทันสมัย และเข้าร่วมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาชีพ (เช่น การทำวิจัย R&D) 2

นอกจากนี้ ศึกษานิเทศก์ยังปฏิบัติงานในฐานะบุคลากรของ “กลุ่มนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการจัดการศึกษา” ในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ซึ่งมีกรอบงานที่กว้างขวางครอบคลุมอย่างน้อย 7-8 ภารกิจหลัก ตั้งแต่การพัฒนาหลักสูตร, การวัดและประเมินผล, การประกันคุณภาพ, การพัฒนาสื่อ, ไปจนถึงงานเลขานุการคณะกรรมการ ก.ต.ป.น. 16

2.2 ความขัดแย้งที่ฝังลึกในโครงสร้างภาระงาน (The Built-in Role Conflict)

การวิเคราะห์ขอบเขตภารกิจในเชิงลึก 15 เผยให้เห็นประเด็นสำคัญที่มักถูกมองข้าม นั่นคือ ภาระงานของศึกษานิเทศก์ไม่ได้มีเพียง “การนิเทศ” แต่ยังรวมถึง “การปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่น” ทั้งภายในและภายนอกสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา 15 และ “งานธุรการ” 17 อย่างเป็นทางการ

นี่คือ “ความขัดแย้งเชิงโครงสร้าง” (Structural Conflict) ที่ฝังอยู่ในคำอธิบายลักษณะงาน (Job Description) ศึกษานิเทศก์ถูกคาดหวังจากสังคมและครูให้เป็น “ผู้นำวิชาการ” (Academic Leader) 16 แต่ในขณะเดียวกัน ก็ถูกคาดหวังจากผู้บังคับบัญชาให้เป็น “ผู้สนับสนุนงานธุรการและงานโครงการ” ของเขตพื้นที่ 15

ดังนั้น ปรากฏการณ์ที่ศึกษานิเทศก์มี “งานอื่นๆ มาแทรก” จน “ต้องทิ้งงานนิเทศไป” 18 จึงไม่ใช่แค่การขาดอุดมการณ์ของศึกษานิเทศก์รายบุคคล แต่เป็นผลลัพธ์โดยตรงจากความขัดแย้งในภาระงานที่ถูกกำหนดไว้ตามกฎหมาย ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่นำไปสู่ “วิกฤตความน่าเชื่อถือ” (Credibility Crisis) 4 เพราะทรัพยากร (เวลาและกำลังคน) ถูกเบี่ยงเบนไปจากภารกิจหลักในการพัฒนาห้องเรียน

2.3 วิวัฒนาการของบทบาท: จาก “ผู้ตรวจการ” สู่ “หุ้นส่วนการพัฒนา”

บทบาทของศึกษานิเทศก์มีการเปลี่ยนแปลงตามบริบทของยุคสมัย ในอดีต คำว่า “ศึกษานิเทศก์” (Supervisor) เริ่มมีใช้ครั้งแรกในไทยราวปี พ.ศ. 2495 19 โดยมีรากฐานมาจากแนวคิด “การดูแล ควบคุม ตรวจตรา” (Inspector) 20 ซึ่งเน้นการตรวจสอบให้เป็นไปตามมาตรฐาน (Compliance) 5

อย่างไรก็ตาม ในบริบทการศึกษาศตวรรษที่ 21 ที่ต้องการความคล่องตัวและการสร้างนวัตกรรม บทบาทนี้ได้เกิดการเปลี่ยนผ่านกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift) ครั้งสำคัญ 5 ดังนี้:

  • จาก (From): “ผู้ตรวจสอบและประเมินผล” (Inspector/Evaluator)
  • สู่ (To): “หุ้นส่วนเพื่อการพัฒนา” (Developmental Partner) และ “โค้ช” (Coach)

เป้าหมายได้เปลี่ยนจากการ “กำกับตามกฎเกณฑ์” ไปสู่การ “สร้างขีดความสามารถ” (Capacity-Building) ให้กับครูและผู้บริหาร 5 แม้ว่านโยบายและความคาดหวังในปัจจุบันจะผลักดันไปสู่บทบาท “หุ้นส่วน” แล้ว 6 แต่ภาพจำในอดีต 20 และการปฏิบัติงานของศึกษานิเทศก์บางคนที่ยังยึดติดกับโมเดล “ผู้ตรวจการ” 1 ได้ก่อให้เกิด “ความล้าหลังเชิงกระบวนทัศน์” (Paradigm Lag) ซึ่งเป็นอุปสรรคสำคัญในการสร้างความสัมพันธ์แบบกัลยาณมิตร

ตารางที่ 2: วิวัฒนาการภาระงานของศึกษานิเทศก์ไทย (Evolution of the Thai Supervisor Role)

มิติยุคบุกเบิก
(พ.ศ. 2495-2540)		ยุคปฏิรูป
(พ.ศ. 2542-ปัจจุบัน)		ยุคอนาคต
(แนวคิดปฏิรูป)
คำนิยามหลักผู้ตรวจการ, ผู้ควบคุม (Inspector) 19ผู้สนับสนุน, หุ้นส่วน (Supporter/Partner) 5นักวิจัย, เพื่อนคู่คิด (Researcher/Developer) 4
ภารกิจหลักควบคุมมาตรฐาน, อบรมครู 20นิเทศ, ส่งเสริม, ประสานงาน 2สร้างนวัตกรรม, เชื่อมโยงงานวิจัย 4
ทักษะที่เน้นความเชี่ยวชาญเฉพาะสาขาวิชาทักษะการนิเทศ, การประสานงานทักษะวิจัย, ดิจิทัล, ภาษาอังกฤษ 4

ส่วนที่ 3: “ทำอย่างไร?” – ถอดรหัสกระบวนการและเครื่องมือการทำงานของศึกษานิเทศก์

เมื่อทราบว่าภารกิจหลักคือการ “นิเทศ” และ “สนับสนุน” คำถามต่อมาคือ ศึกษานิเทศก์ทำงานนั้น “อย่างไร” ในโลกยุคใหม่ที่ซับซ้อน ศึกษานิเทศก์มืออาชีพจะใช้กรอบการทำงานและเครื่องมือที่หลากหลายเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลง

3.1 กรอบการทำงานเชิงบูรณาการ: 3 มิติ (Agenda-Area-Function)

การทำงานของศึกษานิเทศก์ที่มีประสิทธิภาพไม่ใช่การทำงานแยกส่วน แต่เป็นการบูรณาการ 3 มิติเข้าด้วยกัน 10 ได้แก่:

มิติที่ 1: นโยบายสู่การปฏิบัติ (Agenda Based): การขับเคลื่อนนโยบายเร่งด่วนจากส่วนกลาง เช่น การยกระดับผลสัมฤทธิ์ O-NET, การส่งเสริม Active Learning, หรือนโยบาย “เรียนดี มีความสุข” 10

มิติที่ 2: งานประจำตามภารกิจ (Function Based): การปฏิบัติงานตามกรอบหน้าที่หลัก เช่น การพัฒนาหลักสูตร, การนิเทศการสอน, การวิจัย, การประกันคุณภาพ 10

มิติที่ 3: พัฒนาตามบริบท (Area Based): การทำงานที่ตอบสนองความต้องการจำเป็นและบริบทที่แตกต่างกันของแต่ละพื้นที่หรือสถานศึกษา 10

คุณค่าที่แท้จริงของศึกษานิเทศก์ไม่ได้อยู่ที่การทำมิติใดมิติหนึ่ง แต่คือ “การบูรณาการ” ทั้งสามมิติเข้าด้วยกัน ดังข้อสรุปที่ว่า “นโยบายจะสำเร็จได้ต้องเข้าใจพื้นที่” และต้องใช้ “กระบวนการนิเทศและการวิจัย (Function) พัฒนาตามบริบทของแต่ละพื้นที่ (Area)” 10 ศึกษานิเทศก์จึงเปรียบเสมือนผู้ที่ต้องผสาน “สิ่งที่ต้องทำ” (นโยบาย) กับ “สิ่งที่ควรทำ” (บริบทพื้นที่) ให้เป็นเนื้อเดียวกัน

3.2 กระบวนการนิเทศเชิงระบบ (Systematic Supervision)

ในการปฏิบัติงานตามภารกิจ (Function Based) ศึกษานิเทศก์จะใช้กระบวนการที่เป็นระบบ ซึ่งส่วนใหญ่มักประยุกต์ใช้วงจรคุณภาพ PDCA (Plan-Do-Check-Act) 24 ในการนิเทศ:

  • Plan (การวางแผน): ศึกษานิเทศก์ต้องวิเคราะห์ข้อมูลสารสนเทศ 7 ประชุมวางแผนร่วมกับสถานศึกษา (เน้นการมีส่วนร่วม) 24 เพื่อจัดทำ “แผนการนิเทศการศึกษา” (Supervision Plan) ที่ชัดเจน 28
  • Do (การปฏิบัติ): ปฏิบัติการนิเทศตามแผน 24 ซึ่งรวมถึงการสังเกตการสอน, การให้คำปรึกษา, การจัดอบรมเชิงปฏิบัติการ, หรือการพัฒนานวัตกรรม
  • Check (การตรวจสอบ): การติดตามและประเมินผลการนิเทศ 24 เพื่อตรวจสอบว่าการจัดการเรียนการสอนมีคุณภาพขึ้นหรือไม่ และผลสัมฤทธิ์ผู้เรียนดีขึ้นตามเป้าหมายหรือไม่ 25
  • Act (การปรับปรุง): การนำผลการประเมินมา “สะท้อนคิด” (Reflection) เพื่อปรับปรุงแผนการสอนของครูและแผนการนิเทศของตนเอง 24 รวมถึงการจัดทำรายงานและเผยแพร่ผลสำเร็จ 25

นอกจากนี้ ยังมีการประยุกต์ใช้โมเดลเฉพาะทาง เช่น Coaching PDCAA 29 ซึ่งเป็นการบูรณาการเทคนิค “การโค้ช” (Coaching) เข้าไปในวงจร PDCA (โดยเพิ่ม A-Action หรือ A-Application เข้าไป) เพื่อมุ่งเป้าไปที่การส่งเสริมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) โดยเฉพาะ 29

3.3 การเปลี่ยนผ่านเครื่องมือ: สู่ “การนิเทศแบบกัลยาณมิตร”

ในยุคที่เน้นการสร้างขีดความสามารถ (Capacity-Building) 5 เครื่องมือการนิเทศได้เปลี่ยนจาก “แบบตรวจสอบ” (Checklist) 7 ไปสู่ “เครื่องมือสร้างบทสนทนา” (Dialogue Tools) ที่เน้นความเป็นกัลยาณมิตร

1. การโค้ช (Coaching) และการเป็นพี่เลี้ยง (Mentoring)

ศึกษานิเทศก์ต้องปรับบทบาทจาก “ผู้สอน” (Teacher) มาเป็น “ผู้อำนวยการเรียนรู้” (Facilitator) หรือ “โค้ช” 5 ผู้ช่วยให้ครูค้นพบศักยภาพของตนเอง กระบวนการโค้ช (Coaching Supervision Technique) 30 ประกอบด้วย 3 ขั้นตอนหลัก:

  • Pre-Coaching (ก่อนการโค้ช): สร้างข้อตกลงและความไว้วางใจ วางแผนการสังเกตการสอนร่วมกับครู 30
  • Coaching (ระหว่างการโค้ช/สังเกต): สังเกตการสอนในชั้นเรียนจริง โดยเน้นการเก็บข้อมูลเชิงพฤติกรรม เช่น “ปฏิกิริยาของนักเรียน” (Student reaction) 30
  • Post-Coaching (หลังการโค้ช): นี่คือขั้นตอนที่สำคัญที่สุด คือการ “สะท้อนผลการปฏิบัติ” (Reflection) 31 โดยใช้คำถามกระตุ้นคิด (Probing Questions) เพื่อให้ครูได้วิเคราะห์การสอนของตนเอง และ “ให้โอกาสแก้ไขด้วยตนเอง” 30 ซึ่งเป็นการนิเทศที่เน้นผู้เรียน (ครู) เป็นสำคัญ 32

2. ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community – PLC)

PLC กลายเป็นเครื่องมือหลักในการพัฒนาครูหน้าชั้นเรียน 8 ศึกษานิเทศก์มีบทบาทสำคัญในการเป็น “ผู้นำ” หรือ “ผู้จุดประกาย” การทำ PLC ในสถานศึกษา 34 โดยเข้าร่วมในฐานะ “พี่เลี้ยง” (Mentor) หรือ “ผู้เชี่ยวชาญ” (Expert) 34

สิ่งที่น่าสนใจคือ ศึกษานิเทศก์ไม่ได้มีหน้าที่เพียง “บอกให้ครูทำ PLC” แต่พวกเขาต้อง “ใช้ PLC” เพื่อพัฒนาวิชาชีพของตนเองด้วย ดังกรณีศึกษาของ สพป.กาฬสินธุ์ เขต 1 35 ที่กลุ่มศึกษานิเทศก์ได้ใช้กระบวนการ PLC กันเอง เพื่อวิเคราะห์ปัญหาการนิเทศของ ตนเอง เช่น ปัญหา “การเข้าไม่ถึงครู”, “ทักษะการนิเทศไม่มีประสิทธิภาพ” จากนั้นจึงร่วมกันค้นหาและออกแบบแนวทางแก้ไขปัญหา (ซึ่งนำไปสู่โมเดล “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา”) 35 นี่คือตัวอย่างที่ทรงพลังที่สุดของการเป็น “ผู้นำทางวิชาการ” (Academic Leader) ผ่านการเป็น “แบบอย่าง” (Model) ของการเรียนรู้ที่ตนเองต้องการส่งเสริม

ส่วนที่ 4: กรณีศึกษาและตัวอย่างการปฏิบัติงาน (Putting Theory into Practice)

การจะเข้าใจว่าศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม ต้องดูจากการปฏิบัติงานจริงที่พวกเขาสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อระบบการศึกษา

4.1 กรณีศึกษาที่ 1: การขับเคลื่อนนโยบายเร่งด่วน (Agenda-Based) – “การยกระดับผลสัมฤธิ์ O-NET”

  • บริบท: นโยบายเร่งด่วน (Agenda) จากส่วนกลางที่มุ่งยกระดับผลสัมฤธิ์ O-NET 10
  • กระบวนการ (The How): ศึกษานิเทศก์ที่ใช้กระบวนทัศน์ใหม่ จะหลีกเลี่ยงการ “สั่งการ” (Top-down) ให้โรงเรียนปฏิบัติตาม 10 แต่จะเลือกใช้วิธี “การประชุมระดมความคิด” (Bottom-up facilitation) จากผู้บริหารและครูในพื้นที่ 10
  • บทสนทนาสำคัญ: ศึกษานิเทศก์จะทำหน้าที่เป็น “ผู้อำนวยความสะดวก” (Facilitator) โดยการตั้งคำถามสำคัญว่า “เราต้องทำอย่างไรให้นโยบายนี้เกิดผลจริงในห้องเรียน?” 10
  • ผลลัพธ์: การตั้งคำถามนี้นำไปสู่การพัฒนาแนวทางที่ “ทุกคนร่วมกันคิด ร่วมกันทำ” 10 ซึ่งสอดคล้องกับบริบทของพื้นที่ (Area-Based) และมีความยั่งยืนมากกว่าการสั่งการจากบนลงล่าง นี่คือการเปลี่ยนบทบาทจาก “ผู้ควบคุม” (Controller) เป็น “ผู้สร้างกระบวนการ” (Process Designer) ให้ครูและผู้บริหารได้ร่วมกันแก้ปัญหา

4.2 กรณีศึกษาที่ 2: การผลักดันกระบวนการเรียนรู้ใหม่ (Pedagogy Implementation) – “Active Learning และ GPAS 5 Steps”

  • บริบท: การศึกษาในศตวรรษที่ 21 เรียกร้องให้เปลี่ยนการสอนจากเน้น “การจำ” (Rote) ไปสู่ “การคิด” และ “การสร้างนวัตกรรม” 11
  • บทบาทศึกษานิเทศก์: ถูกวางตัวให้เป็น “กลไกระดับพื้นที่” (Area-based Mechanism) ที่สำคัญที่สุดในการถ่ายทอดนโยบาย (เช่น Active Learning, GPAS 5 Steps) สู่การปฏิบัติจริงในห้องเรียน 11
  • กระบวนการ (The How): ศึกษานิเทศก์ต้องเปลี่ยนบทบาทจาก “ผู้ติดตาม” (Monitor) สู่การเป็น “โค้ชทางวิชาการ” (Academic Coach) 11
  • การปฏิบัติ: ศึกษานิเทศก์จะเข้ารับการอบรม (Upskill) เกี่ยวกับแนวคิดใหม่ๆ 11 จากนั้นจะกลับไปทำหน้าที่เป็น “โค้ชชิ่งในพื้นที่” 36 ทำงานร่วมกับครู (Co-design) เพื่อ “ออกแบบกระบวนการเรียนรู้” (Learning Designer) 11
  • คุณค่าที่แท้จริง: ศึกษานิเทศก์ทำหน้าที่เป็น “นักแปล” (Translator) หรือ “นายหน้าทางความรู้” (Knowledge Broker) 11 พวกเขาต้อง “แปล” ภาษานโยบายที่ซับซ้อน (เช่น GPAS 5 Steps) 11 ให้กลายเป็น “แผนการสอน” ที่ครูสามารถนำไปใช้ได้จริง โดยต้อง “ยึดบริบทของท้องถิ่นเป็นฐาน” และเชื่อมโยงกับทุนทางวัฒนธรรมในพื้นที่ 36 นี่คือคุณค่าเฉพาะตัวที่ไม่มีตำแหน่งอื่นใดในระบบสามารถทำได้

4.3 กรณีศึกษาที่ 3: การพัฒนาครูผ่านกระบวนการกลุ่ม (Teacher Development) – “การขับเคลื่อน PLC ในสถานศึกษา”

  • บริบท: ครูพบปัญหาหน้างานที่ซับซ้อน แต่ระบบการนิเทศภายใน (Internal Supervision) ของโรงเรียนอาจไม่เข้มแข็งพอที่จะสนับสนุนการแก้ปัญหา 8
  • กระบวนการ (The How): ศึกษานิเทศก์เข้าทำหน้าที่เป็น “พี่เลี้ยง” (Mentor) และ “ผู้เชี่ยวชาญ” (Expert) เพื่อช่วยขับเคลื่อนวง PLC ของครู 34
  • การปฏิบัติ: ศึกษานิเทศก์จะเข้าร่วมกระบวนการ PLC กับครู (เช่น Model Teacher, Buddy) 34 โดยใช้กระบวนการที่เข้มข้น เช่น สังเกตการสอน (Observe) -> สะท้อนผลการสอนร่วมกัน (Reflect) -> ตรวจสอบแผนการจัดการเรียนรู้ (Study) -> และนำไปปรับปรุง (Revise) 34
  • ผลลัพธ์: โรงเรียนสามารถพัฒนาระบบการนิเทศภายในที่เข้มแข็งขึ้น 10 ครูได้รับการพัฒนาโดยความร่วมมือกัน 8 และศึกษานิเทศก์สามารถช่วยแก้ปัญหาการเรียนการสอนได้ตรงจุดมากขึ้น การนิเทศผ่าน PLC จึงเป็นการเปลี่ยนจากการนิเทศ “รายบุคคล” (Individual) ไปสู่การนิเทศ “ทั้งระบบ” (Systemic) ที่ยั่งยืนกว่า

ส่วนที่ 5: เสียงสะท้อนจากหน้างาน – มุมมอง ความคาดหวัง และความเป็นจริง

เหตุผลสำคัญที่ทำให้คำถาม “ศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม” ถูกถามขึ้น มาจาก “ช่องว่าง” (The Gap) ขนาดใหญ่ระหว่างสิ่งที่ครูและผู้บริหาร “คาดหวัง” กับสิ่งที่พวกเขา “ได้รับจริง”

5.1 มุมมองและความคาดหวังจาก “ครูผู้สอน”

ความคาดหวัง (What they want): ครูมีความคาดหวังต่อศึกษานิเทศก์สูงมาก พวกเขาต้องการ “ผู้นำทางวิชาการ” ที่มีความรู้ลึกซึ้ง 3 เป็น “ที่พึ่งทางวิชาการ” ที่ช่วยแก้ปัญหาการจัดการเรียนการสอน 3 สามารถนำเสนอสื่อ นวัตกรรม และเทคโนโลยีใหม่ๆ (เช่น AI) มาประยุกต์ใช้ 3 และที่สำคัญที่สุด คือ ต้องการคนที่ “มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี” มีความมั่นคงทางอารมณ์ ยอมรับจุดอ่อนและพร้อมที่จะ “พัฒนาร่วมกัน” ในฐานะกัลยาณมิตร 21

สภาพจริง (What they get – The Gap): งานวิจัย 21 ได้ชี้ให้เห็น “ช่องว่าง” ที่น่ากังวลนี้อย่างชัดเจน:

  • ความคาดหวังในการปฏิบัติงานนิเทศของศึกษานิเทศก์: อยู่ในระดับ “มากที่สุด”
  • สภาพการปฏิบัติงานจริงของศึกษานิเทศก์: อยู่ในระดับ “ปานกลาง”
  • ช่องว่างมหาศาลระหว่าง “ความคาดหวัง (สูงสุด)” กับ “สภาพจริง (ปานกลาง)” นี้ 21 คือ “ช่องว่างแห่งความน่าเชื่อถือ” (Credibility Gap) และเป็นบ่อเกิดหลักของความเสื่อมศรัทธาในวิชาชีพนี้

5.2 ภาพลักษณ์เชิงลบ: เสียงสะท้อนว่า “ทำไมครูถึงไม่ชอบ ศน.?”

เมื่อความคาดหวังไม่ได้รับการตอบสนอง จึงเกิดเป็นภาพลักษณ์เชิงลบ เสียงสะท้อนจากครูในเวทีสาธารณะ 1 ระบุว่าสาเหตุที่พวกเขามองว่าศึกษานิเทศก์บางคน “ชอบทำตัวเป็นเจ้านายสั่งงานครู” มาจาก:

  1. การใช้อำนาจและการประเมิน: ครูรับรู้ว่าศึกษานิเทศก์มาในฐานะ “ผู้ควบคุม” และ “สั่งการ” 1 โดยเฉพาะเมื่อศึกษานิเทศก์มีอำนาจในการประเมิน เช่น การประเมิน PA หรือการประเมินครูผู้ช่วย 1 ทำให้ความสัมพันธ์เปลี่ยนจาก “กัลยาณมิตร” เป็น “ผู้ประเมิน”
  2. การสื่อสารและอัตตา (Ego): การใช้ “วาทกรรมสวยหรู” ที่เข้าใจยาก, การมีอัตตาสูง (EGO สูง), ไม่ค่อยยอมรับฟังความคิดเห็นของครู 1
  3. ภาระงานที่บิดเบือน: ภาพลักษณ์ของครูต่อศึกษานิเทศก์มักผูกติดกับการ “มาตรวจงาน” หรือ “ติดตามโครงการ” 4 มากกว่าการ “มาช่วยพัฒนาการสอน”

ปัญหาอาจไม่ได้อยู่ที่ “เจตนา” (Intention) ของศึกษานิเทศก์ แต่อยู่ที่ “การรับรู้” (Perception) ของครู ซึ่งถูกตอกย้ำด้วยวิธีการสื่อสารที่ผิดพลาด 1 และภาระงานที่บิดเบือน (ดังวิเคราะห์ในส่วนที่ 6) ที่ทำให้ศึกษานิเทศก์ดูเหมือน “ผู้ติดตามงาน” มากกว่า “ผู้ช่วยเหลืองาน”

5.3 มุมมองและความคาดหวังจาก “ผู้บริหารสถานศึกษา”

ความคาดหวัง (What they want): ผู้บริหารสถานศึกษามองศึกษานิเทศก์ในฐานะ “หุ้นส่วนการพัฒนา” (Development Partner) 6 พวกเขาคาดหวัง 4 ด้านหลัก 6 ได้แก่:

  1. ความเข้มแข็งทางวิชาการ: ต้องแตกฉานในหลักวิชา, สามารถแปลงทฤษฎี (นามธรรม) ให้เป็น “รูปธรรม” (เช่น แผนการสอน) ที่ครูนำไปใช้ได้ทันที 6
  2. ทักษะการสื่อสารและการประสานงาน: ต้องเป็นผู้ประสานงานที่มีประสิทธิภาพ หรือที่เรียกว่า “เก่งประสานงาน 10 ทิศ” 6
  3. การเป็นที่ปรึกษาและให้ความช่วยเหลือ: ต้องเป็น “ที่พึ่ง” ที่ไว้วางใจได้ และให้คำแนะนำที่ “ปฏิบัติได้จริง” ตามบริบทของโรงเรียน 6
  4. การพัฒนาและแบ่งปันความรู้: ต้องพัฒนาตนเองอยู่เสมอ และมีนวัตกรรมมาแบ่งปัน 6

ข้อเสนอแนะเชิงรุก: ผู้บริหารได้ให้ข้อเสนอแนะที่แหลมคมว่า ศึกษานิเทศก์ “ควรมีนวัตกรรมที่เป็นแบบอย่างให้ครูอย่างน้อยคนละหนึ่งอย่าง ไม่ใช่ให้แต่ครูและโรงเรียนหาเอง” 6 นี่คือการเรียกร้อง “ผู้นำเชิงรุก” (Proactive Leader) ที่มี “ของ” มาแบ่งปัน ไม่ใช่แค่ “ผู้ตาม” (Follower) ที่รอส่งสารจากเขตพื้นที่

ตารางที่ 3: สรุปช่องว่างระหว่างความคาดหวังและสภาพจริง (The Expectation vs. Reality Gap)

มิติความคาดหวังจากครู/ผู้บริหารสภาพจริงที่รับรู้ (จาก )
ด้านวิชาการผู้นำทางวิชาการ, ผู้เชี่ยวชาญ, ที่พึ่ง 3สภาพจริง: ระดับปานกลาง 21
(บางคนถูกมองว่าไม่เก่งกว่าครู 1)
ด้านความสัมพันธ์กัลยาณมิตร, เพื่อนคู่คิด, หุ้นส่วน 6สภาพจริง: ผู้สั่งการ, เจ้านาย, Ego สูง 1
ด้านการปฏิบัติงานช่วยแก้ปัญหา, สร้างนวัตกรรม 3สภาพจริง: เน้นตรวจเอกสาร, ตามโครงการ 4

ตารางนี้คือ “หัวใจ” ของปัญหา มันแสดงให้เห็นว่า “ทำไม” คำถาม “ศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม” จึงเกิดขึ้น เพราะในทุกมิติที่ครูและผู้บริหารคาดหวัง กลับมี “สภาพจริงที่รับรู้” ที่ตรงกันข้ามอย่างสิ้นเชิง

ส่วนที่ 6: ความท้าทายและอุปสรรคเชิงโครงสร้าง (The Vicious Cycle)

“ช่องว่าง” ในตารางที่ 3 ไม่ได้เกิดขึ้นโดยไม่มีเหตุผล แต่เป็นผลมาจากความท้าทายและอุปสรรคเชิงโครงสร้างที่รัดตรึงวิชาชีพนี้ไว้

6.1 การวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคในการทำงาน

จากการวิเคราะห์ข้อมูล 4 พบอุปสรรคหลัก 4 ประการ:

  1. ภาระงานอื่นที่ไม่ใช่การนิเทศ (Non-Supervisory Tasks): นี่คือปัญหาอันดับหนึ่งที่ถูกระบุซ้ำๆ “เวลาในการออกไปปฏิบัติการนิเทศไม่เป็นไปตามปฏิทินทำงานเพราะมีงานอื่นๆต้องมาแทรกและเร่งรีบมากต้องทิ้งงานนิเทศไป” 18 ดังที่วิเคราะห์ในส่วนที่ 2.2 ภาระงานเหล่านี้ถูกฝังไว้ในโครงสร้างตำแหน่ง 15
  2. ข้อจำกัดด้านทรัพยากร (Resource Constraints): “งบประมาณในการใช้จ่ายมีจำนวนจำกัด ไม่เพียงพอต่อการนิเทศในตลอดปี ทำให้ทำการนิเทศได้เพียงปีละ 2-3 ครั้งเท่านั้น” 18 รวมถึงปัญหา “ระยะทางในการนิเทศยิ่งห่างไกลมากขึ้น” และ “ไม่เคยมียานพาหนะรถยนต์ส่วนกลางให้ใช้เลย…. ต้องใช้รถยนต์ส่วนตัว” 18
  3. การขาดแคลนบุคลากร (Personnel Shortage): ปัญหาการขาดแคลนศึกษานิเทศก์ทั่วประเทศ ซึ่งมีตำแหน่งว่างอยู่ประมาณ 1,000 ตำแหน่ง 4
  4. การไม่ได้รับความสำคัญ (Lack of Priority): “ผู้บังคับบัญชาให้ความสำคัญเกี่ยวกับงานด้านการศึกษาน้อยกว่างานด้านอื่นๆ” 18

6.2 วงจรไม่พึงประสงค์ของวิชาชีพศึกษานิเทศก์ (The Vicious Cycle)

ปัญหาในข้อ 6.1 ไม่ได้อยู่แยกกัน แต่ทำงานประสานกันเป็น “ระบบ” ที่สร้าง “วงจรไม่พึงประสงค์” (Vicious Cycle) ที่ทำลายวิชาชีพนี้ ดังนี้:

  1. จุดเริ่มต้น: การขาดแคลนบุคลากร 4 ผนวกกับภาระงานสนับสนุนที่ถูกกฎหมายรับรอง 15 และการไม่ให้ความสำคัญจากผู้บริหาร 18
  2. นำไปสู่: ศึกษานิเทศก์ที่มีอยู่จำนวนน้อย ต้องแบกรับ “งานธุรการ” และ “งานแทรก” 18 จนล้นมือ
  3. ผลกระทบ: พวกเขาขาดงบประมาณและพาหนะในการออกนิเทศ 18
  4. ผลลัพธ์: ทำให้ศึกษานิเทศก์ “ไม่เคยออกนิเทศการศึกษาเลย” 18 หรือไปได้เพียงปีละ 2-3 ครั้ง ส่งผลให้ “ครูผู้สอนไม่มีที่ปรึกษาเมื่อเกิดปัญหา” 18
  5. การรับรู้: ครูและผู้บริหาร (ดังในส่วนที่ 5) จึงเห็นศึกษานิเทศก์เฉพาะตอนที่มา “ตามงานโครงการ” 4 หรือ “สั่งงาน” 1
  6. การประเมิน: สภาพการปฏิบัติงานจริงจึงถูกประเมินไว้แค่ระดับ “ปานกลาง” 21
  7. วงจรปิดท้าย: วิชาชีพสูญเสียความน่าเชื่อถือ 4 คนเก่งไม่อยากมาเป็นศึกษานิเทศก์ 4 -> ปัญหาการขาดแคลนบุคลากร 4 รุนแรงขึ้น -> วนกลับไปจุดที่ 1

วงจรนี้แสดงให้เห็นว่า “การปฏิรูป” (ส่วนที่ 7) เป็นสิ่งจำเป็น เพราะการทำงานหนักขึ้นในระบบเดิมไม่สามารถทำลายวงจรนี้ได้ แต่ต้องมีการ “ตัด” วงจรนี้ในเชิงโครงสร้าง

ส่วนที่ 7: บทสรุปและอนาคต – “ศึกษานิเทศก์” ที่การศึกษาไทยต้องการ

เมื่อพิจารณาทั้งภารกิจในอุดมคติ, กระบวนการทำงาน, ความคาดหวัง, และปัญหาเชิงโครงสร้างทั้งหมดแล้ว เราสามารถสังเคราะห์คำตอบที่ชัดเจนได้ว่า “ศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม” และทิศทางในอนาคตที่จำเป็น

7.1 สังเคราะห์คำตอบ: “ตกลงแล้ว…ศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม?”

ศึกษานิเทศก์ไม่ได้มีไว้เพื่อ “ตรวจ” หรือ “สั่ง” แต่มีไว้เพื่อทำหน้าที่ 3 ประการที่ไม่มีตำแหน่งอื่นใดในระบบการศึกษาสามารถทำแทนได้:

  1. มีไว้เพื่อเป็น “นักเชื่อมโยง” (The Linker): ศึกษานิเทศก์คือกลไกเดียวที่ถูกออกแบบมาให้เชื่อมต่อระหว่าง “นโยบาย” (Policy) ในระดับชาติหรือระดับกระทรวง 2 กับ “การปฏิบัติ” (Practice) จริงในห้องเรียน 11 พวกเขาคือผู้นำนโยบาย (เช่น Active Learning) มา “แปล” ให้เป็นรูปธรรมในบริบทของโรงเรียน 11
  2. มีไว้เพื่อเป็น “เพื่อนคู่คิด” (The Thought Partner): ในฐานะ “กัลยาณมิตร” และ “โค้ชทางวิชาการ” 11 ศึกษานิเทศก์มีไว้เพื่อช่วยครูและผู้บริหารในการวิเคราะห์ปัญหาหน้างาน, พัฒนานวัตกรรมการสอน, และสร้างวัฒนธรรม PLC ที่เข้มแข็งในสถานศึกษา 5
  3. มีไว้เพื่อเป็น “นักวิจัยและพัฒนา” (The R&D Specialist): ศึกษานิเทศก์มีไว้เพื่อเป็นผู้นำการวิจัยและพัฒนา (R&D) 14 สร้างองค์ความรู้ใหม่ และนำนวัตกรรมที่ทันสมัย (เช่น เทคโนโลยีดิจิทัล, AI) 22 มาสู่สถานศึกษา เพื่อยกระดับคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียนเป็นเป้าหมายสูงสุด 2

7.2 การปฏิรูปวิชาชีพ: เมื่อบทบาทเดิมไม่ตอบโจทย์

การที่ศึกษานิเทศก์ในปัจจุบันจำนวนมากไม่สามารถทำ 3 ภารกิจข้างต้นได้ (ดังที่สะท้อนใน “วงจรไม่พึงประสงค์”) 4 นำมาสู่แนวทางการปฏิรูปวิชาชีพนี้ครั้งใหญ่ ดังข้อเสนอจากสภาการศึกษา 4

1. การเปลี่ยนบทบาทหน้าที่ (Role Change):

  • จะไม่เป็น: ผู้ไปอบรมครู (Trainer)
  • จะเป็น: นักวิจัยและพัฒนา (Researcher/Developer), ที่ปรึกษาและเพื่อนคู่คิด (Consultant/Partner), และ ผู้เชื่อมโยงความรู้ (Knowledge Linker) จากงานวิจัยสู่การปฏิบัติในห้องเรียน 4

2. ทักษะใหม่ที่จำเป็น (New Skills):

  • ความสามารถทางวิชาการสูง 4
  • ทักษะการวิจัยและสร้างองค์ความรู้ใหม่ 4
  • ทักษะการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล (Digital Literacy) และ AI 4
  • ทักษะภาษาอังกฤษ (ไม่ต่ำกว่าระดับ B2) เพื่อเชื่อมโยงกับองค์ความรู้ทั่วโลก 4

3. ช่องทางใหม่สู่วิชาชีพ (New Entry Tracks):

  • แทร็ก 1 (เดิม): ระบบ “Hunting System” คัดเลือกครูที่มีความเชี่ยวชาญสูงเข้าสู่ตำแหน่ง 4
  • แทร็ก 2 (ใหม่): เปิดรับบุคคลภายนอก (ที่ไม่ใช่ครู) ที่มีคุณสมบัติสูง (เช่น จบ ป.โท/เอก, มีประสบการณ์การจัดการเรียนรู้ 5 ปี, มีทักษะภาษาอังกฤษ B2, มีงานวิจัยตีพิมพ์) 4

4. ผลตอบแทนใหม่ (New Compensation):

  • เสนอผลตอบแทนที่น่าสนใจเพื่อดึงดูดคนเก่ง เช่น เงินเดือนเริ่มต้น ป.โท 32,000 บาท และ ป.เอก 35,000 บาท 4

ข้อเสนอการปฏิรูปนี้ คือการยอมรับว่าระบบ “ท่อส่ง” (Pipeline) แบบเดิม (การเลื่อนจากครูมาเป็นศึกษานิเทศก์) อาจไม่สามารถผลิตบุคลากรที่มี “ทักษะใหม่” (วิจัย, ดิจิทัล, ภาษา) ที่การศึกษาศตวรรษที่ 21 ต้องการได้อีกต่อไป 4 แนวทาง “แทร็ก 2” คือการ “นำเข้า” (Import) ทักษะที่ขาดแคลนจากภายนอก และ “จ่าย” (Compensate) ในอัตราที่สูงเพื่อแข่งขันกับตลาด นี่คือการ “รื้อสร้าง” (Deconstruct/Reconstruct) วิชาชีพนี้ใหม่ทั้งหมด

โดยสรุป อนาคตของ “ศึกษานิเทศก์” และคำตอบที่ยั่งยืนของคำถามว่า “มีไว้ทำไม” จึงขึ้นอยู่กับการปฏิรูปเชิงโครงสร้างนี้ หากทำสำเร็จ ศึกษานิเทศก์จะถูกยกระดับเป็น “นักวิจัย” และ “เพื่อนคู่คิด” ที่มีทักษะสูงตามที่ครูและผู้บริหารคาดหวัง 6 แต่หากล้มเหลว พวกเขาก็จะยังคงติดอยู่ใน “วงจรไม่พึงประสงค์” (ส่วนที่ 6.2) ของการเป็น “ผู้ตามงาน” ที่สูญเสียความน่าเชื่อถือ 4 และคำถามว่า “ศึกษานิเทศก์มีไว้ทำไม” ก็จะยังคงถูกถามต่อไปด้วยความกังขา

Works cited

  1. ศึกษานิเทศก์มีหน้าที่อะไรบ้าง ทำไมเห็นบางคนชอบทำตัวเป็นเจ้านายสั่งงาน …, accessed November 13, 2025, https://pantip.com/topic/42388819
  2. เจาะลึกบทบาทศึกษานิเทศก์: สู่ความเป็นเลิศทางวิชาชีพ » – Digital Learning Classroom, accessed November 13, 2025, https://krukob.com/web/sv-33/
  3. แนวทางการพัฒนาศึกษานิเทศก์ในมุมมองของครูผู้สอนในยุคของการ …, accessed November 13, 2025, https://krukob.com/web/sv-11/
  4. การปฏิรูปวิชาชีพศึกษานิเทศก์ไทย: บทบาทใหม่เพื่ออนาคตการศึกษา », accessed November 13, 2025, https://krukob.com/web/sv-18/
  5. จากผู้ชี้แนะสู่ผู้สร้างแรงบันดาลใจ: การนิเทศการศึกษา ด้วยการโค้ช และการ …, accessed November 13, 2025, https://krukob.com/web/sv-39/
  6. แนวทางการพัฒนาศึกษานิเทศก์ในมุมมองของผู้บริหารสถานศึกษาในยุคของ …, accessed November 13, 2025, https://krukob.com/web/sv-12/
  7. คู่มือการปฏิบัติงานรายบุคคลของศึกษานิเทศก์, accessed November 13, 2025, http://www.cpn2.go.th/wp-content/uploads/2020/07/%E0%B8%84%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%A4%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A2.pdf
  8. การพัฒนารูปแบบการนิเทศการจัดการเรียนการสอนทางไกล โดยใช้ – สำนักงานศึกษาธิการภาค 9, accessed November 13, 2025, http://www.reo9.obec.in.th/gis/eoffice/10000005tbl_orgdownload/20211027102947mr1gnTS..pdf
  9. สสวท. เสริมศักยภาพศึกษานิเทศก์ ด้วยหลักสูตร “ผู้แนะนำการเรียนรู้” เพื่อร่วมปรับบทบาทครูผู้สอนเป็นผู้อำนวยการเรียนรู้, accessed November 13, 2025, https://www.ipst.ac.th/news/76392/coaching.html
  10. ขอบข่ายงานของศึกษานิเทศก์สู่การปฏิบัติ (ตอนที่ 2) » – Digital Learning Classroom, accessed November 13, 2025, https://krukob.com/web/sv-9/
  11. ศึกษานิเทศก์: กลไกสำคัญในการขับเคลื่อนการเรียนรู้เชิงรุก สู่การสร้างนวัตกร …, accessed November 13, 2025, https://mgronline.com/qol/detail/9680000062315
  12. 2. มาตรฐานตำแหน่ง – พัฒนาศึกษานิเทศก์ 2567, accessed November 13, 2025, https://sv1.esdc.go.th/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%81/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B0%E0%B8%97-1-%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A2%E0%B8%A1%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2/2-%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%87
  13. แนวทางการดำเนินการ (ว.PA) ตำแหน่งศึกษานิเทศก์ – PubHTML5, accessed November 13, 2025, https://pubhtml5.com/jibv/kjih/
  14. กลุ่มนิเทศ ติดตาม เเละประเมินผลการจัดการศึก – สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา …, accessed November 13, 2025, https://www.chan2.go.th/wp-content/uploads/2024/06/OIT-10-%E0%B8%84%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8-2567.pdf
  15. คู่มือปฏิบัติงานตำแหน่งศึกษานิเทศก์ฉบับนี้ จัดทำขึ้นเพื่อเป็นคู่มือการปฏิบัติงานในหน้าที่ – สพป.พังงา, accessed November 13, 2025, https://www.phangngaedarea.go.th/site/wp-content/uploads/ita/67/O10/supervision/%E0%B8%99%E0%B8%95.-%E0%B8%9E%E0%B8%88%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A8.pdf
  16. 3. มาตรฐานการปฏิบัติงาน – พัฒนาศึกษานิเทศก์ 2567, accessed November 13, 2025, https://sv1.esdc.go.th/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%81/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B0%E0%B8%97-1-%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A2%E0%B8%A1%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2/3-%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%9A%E0%B8%95%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99
  17. คู่มือการปฏิบัติงานตามมาตรฐานการปฏิบัติงานของศึกษานิเทศก์ – ตาก เขต 2, accessed November 13, 2025, http://www.takesa2.go.th/download/manual/nitad.pdf
  18. ปัญหาการนิเทศ – นานาสาระ กับครูไพฑูรย์ – GotoKnow, accessed November 13, 2025, https://www.gotoknow.org/posts/204579
  19. ศึกษานิเทศก์ยุคใหม่: การปรับตัวต่อความท้าทายในโลกที่เปลี่ยนแปลง – วารสารการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นํา มหาวิท – มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, accessed November 13, 2025, https://jeal.snru.ac.th/Files/Article/1084-ArticleTextFile-20220625223308.pdf
  20. รำลึกถึงประวัติความเป็นมาของการนิเทศการศึกษาในบ้านเรา – ธเนศ ขำเกิด – GotoKnow, accessed November 13, 2025, https://www.gotoknow.org/posts/514035
  21. ความคาดหวังของครูและผู้บริหารสถานศึกษาที่มีต่อการปฏิบัติงานและ …, accessed November 13, 2025, https://so01.tci-thaijo.org/index.php/crrugds_ejournal/article/view/79866
  22. ศึกษานิเทศก์ 4.0 เพิ่มพูนศักยภาพตนเองอย่างไร – สพป.พัทลุง เขต 1, accessed November 13, 2025, https://www.phatthalung1.go.th/%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%81%E0%B9%8C-4-0-%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B9%E0%B8%99%E0%B8%A8/
  23. การพัฒนาการนิเทศการศึกษา ประจำปีงบประมาณ 2567 – Flip eBook Pages 1-50 | AnyFlip, accessed November 13, 2025, https://anyflip.com/lsyut/jsmv/basic
  24. นิเทศการศึกษา, accessed November 13, 2025, http://cmi.nfe.go.th/nfecmiad/myfile/202105208C6ushj.pdf
  25. การนิเทศการจัดการเรียนรู้แบบ PRT-RED Model ภายใต้กระบวนการบริหารงานอย่างมีคุณภาพด้วยวงจรเดมมิ่ง (PDCA) โดยใช้แนวคิด – โรงเรียนประชารัฐธรรมคุณ ::, accessed November 13, 2025, http://prt.ac.th/_files_school/52100509/workteacher/52100509_1_20210408-064654.pdf
  26. กระบวนการ PDCA กับ การนิเทศการสอน (เพิ่มเติมรายละเอียด) – GotoKnow, accessed November 13, 2025, https://www.gotoknow.org/posts/191135
  27. PDCA คืออะไร ? ประโยชน์ และตัวอย่างการใช้เพื่อพัฒนาองค์กร – HREX.asia, accessed November 13, 2025, https://th.hrnote.asia/orgdevelopment/what-is-pdca-210610/
  28. แนวทางการเขียนแผนการนิเทศการศึกษา สำหรับศึกษานิเทศก์ » – Digital Learning Classroom, accessed November 13, 2025, https://krukob.com/web/sv-5/
  29. Untitled – สพป.สุราษฎร์ธานี เขต 2, accessed November 13, 2025, https://surat2.go.th/2021/files/com_news_school/2024-07_1b4adcb5b0e7c94.pdf
  30. ใบความรู้ที่ 1.1 เรื่อง “เทคนิคการนิเทศแบบชี้แนะ(Coaching Techniques)”, accessed November 13, 2025, https://pound1983.wordpress.com/wp-content/uploads/2012/06/utq-225.pdf
  31. คู่มือการปฏิบัติงานศึกษานิเทศก์, accessed November 13, 2025, https://www.nsw2.go.th/wp/wp-content/uploads/2023/06/ma-june.pdf
  32. รูปแบบการนิเทศที่การส่งเสริมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning), accessed November 13, 2025, https://www.sesaoskt.go.th/wp-content/uploads/2023/11/2.-%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8-Active-Learning-%E0%B8%AA%E0%B8%9E%E0%B8%A1.%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%82%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A2.pdf
  33. PLC Leader ครั้งที่ 2 (ห้องที่ 2) การนิเทศเพื่อสร้างความเข้มแข็งของสถานศึกษาสู่ความยั่งยืน, accessed November 13, 2025, https://www.starfishlabz.com/blog/666-plc-leader-%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88-2-%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88-2-%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B8%99
  34. แผนการนิเทศแบบชี้แนะสะท้อนคิด – phichituta, accessed November 13, 2025, https://phichituta.wordpress.com/wp-content/uploads/2022/08/12-plan03.pdf
  35. บันทึก การพัฒนาศึกษานิเทศก์ ด้วยกระบวนการ PLC : ศึกษานิเทศก์ สพป …, accessed November 13, 2025, https://www.gotoknow.org/posts/628799
  36. “ศึกษานิเทศก์” กลไกสำคัญขับเคลื่อนการเรียนรู้เชิงรุก สู่การสร้างนวัตกร – ไทยรัฐ, accessed November 13, 2025, https://www.thairath.co.th/news/local/bangkok/2868112
  37. 4. นโยบายการศึกษา – พัฒนาศึกษานิเทศก์ 2567, accessed November 13, 2025, https://sv1.esdc.go.th/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%81/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B0%E0%B8%97-1-%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A2%E0%B8%A1%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2/4-%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%A2%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2
  38. อนาคตภาพของวิชาชีพศึกษานิเทศก์ในประเทศไทย The – ThaiJo, accessed November 13, 2025, https://so06.tci-thaijo.org/index.php/tmd/article/download/279578/187599/1193438
Post Views: 181

Comments

comments

Powered by Facebook Comments

You May Also Like

แนวทางการจัดการเรียนการสอนด้วย DLIT

ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด 0

แนวทางการนิเทศการศึกษาเพื่อส่งเสริมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) สำหรับครูในศตวรรษที่ 21: แนวปฏิบัติสู่การนิเทศแบบผสมผสาน

ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด 0

เกราะป้องกันผู้บริหารและครู: กฎหมายความรับผิดทางละเมิดในสถานศึกษา

ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด 0

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

ติดต่อ ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด
error: Content is protected !!