แนวทางการออกแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ (Creativity)
ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity)
ทักษะความคิดสร้างสรรค์ หมายถึง ความสามารถในการสร้างพัฒนา และแสดงความคิดใหม่ และดั้งเดิมรวมถึงการแก้ปัญหาในรูปแบบที่สร้างสรรค์ ทักษะเหล่านี้มีความสำคัญในหลากหลายสาขา และกิจกรรมตั้งแต่ศิลปะ และการออกแบบไปจนถึงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และสามารถช่วยให้บุคคลโดดเด่น และประสบความสำเร็จในชีวิตส่วนตัว และอาชีพของผู้เรียน ทักษะความคิดสร้างสรรค์เกี่ยวข้องกับการผสมผสานระหว่างจินตนาการความอยากรู้อยากเห็น การคิดเชิงวิพากษ์ และความสามารถในการแก้ปัญหา และสามารถพัฒนาผ่านการฝึกฝน และการสํารวจ ด้วยการเลี้ยงดู และพัฒนาทักษะเหล่านี้ผู้เรียนสามารถมีนวัตกรรมปรับตัว และมีประสิทธิภาพมากขึ้นในการแสวงหาส่วนบุคคล และอาชีพของผู้เรียน
การเรียนรู้เพื่อทักษะความคิดสร้างสรรค์ และการเรียนรู้เชิงรุก
| การเรียนรู้เพื่อทักษะความคิดสร้างสรรค์ (Creativity Learning) | การเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) |
| เกี่ยวข้องกับการสร้างและแสดงความคิดใหม่ ๆ | เกี่ยวข้องกับการมีส่วนร่วมของนักเรียนในกระบวนการเรียนรู้ |
| กระตุ้นความอยากรู้อยากเห็นและการสํารวจ | ส่งเสริมให้นักเรียนเป็นเจ้าของการเรียนรู้ของตนเอง |
| เกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหาและการคิดอย่างมีวิจารณญาณ | เกี่ยวข้องกับการมีส่วนร่วมและการทํางานร่วมกันอย่างแข็งขันระหว่างนักเรียน |
| เน้นกระบวนการเรียนรู้มากกว่าผลิตภัณฑ์สุดท้าย | เน้นการมีส่วนร่วมและการมีส่วนร่วมของนักเรียนในกระบวนการเรียนรู้ |
| สามารถพัฒนาผ่านการฝึกฝนและการสํารวจ | สามารถส่งเสริมผ่านการมีส่วนร่วมและการมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนรู้ |
| มีความสำคัญในหลากหลายสาขาและกิจกรรม | สามารถใช้ในสถานศึกษาและวิชาต่างๆ |
โดยสรุปการเรียนรู้เพื่อทักษะความคิดสร้างสรรค์ (Creativity Learning) และการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) มีความคล้ายคลึงกันในแง่ของการส่งเสริมความอยากรู้อยากเห็นการคิดเชิงวิพากษ์ และการแก้ปัญหา อย่างไรก็ตามทักษะความคิดสร้างสรรค์มุ่งเน้นไปที่การสร้างแนวคิดใหม่ ๆ และเน้นกระบวนการเรียนรู้ในขณะที่การเรียนรู้แบบแอคทีฟจะเน้นที่การมีส่วนร่วมของนักเรียน และการมีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนรู้ ทั้งสองมีความสําคัญในการส่งเสริมผลการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพและสามารถส่งเสริมผ่านกลยุทธ์การสอนโดยเจตนาและกิจกรรมในห้องเรียน
เคล็ดลับเพื่อช่วยการออกแบบกระบวนการสอนเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ (Creativity)
1. ส่งเสริมการระดมความคิด (Encourage brainstorming) กระตุ้นให้นักเรียนของคุณระดมความคิดและสร้างความคิดให้ได้มากที่สุดโดยไม่ต้องตัดสินใด ๆ สิ่งนี้ช่วยให้นักเรียนได้สํารวจความคิดสร้างสรรค์ และสร้างความคิดจำนวนมากแม้ว่าบางคนจะแหวกแนว หรือไม่สมจริงก็ตาม
2. จัดเตรียมสภาพแวดล้อมที่สนับสนุนการเรียนรู้ (Provide a supportive environment) ส่งเสริมสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่สนับสนุน และปลอดภัยที่ส่งผลให้นักเรียนรู้สึกสบายใจที่จะแสดงความคิดเห็น และลองสิ่งใหม่ ๆ กระตุ้นให้นักเรียนเสี่ยง และไม่กลัวที่จะทำผิดพลาด
3. ส่งเสริมความอยากรู้อยากเห็น (Foster curiosity) กระตุ้นให้นักเรียนถามคําถาม และสํารวจมุมมองที่แตกต่างกัน กระตุ้นให้นักเรียนมองข้ามสมมติฐานที่ชัดเจน และท้าทาย
4. ส่งเสริมการสํารวจ (Encourage exploration) เปิดโอกาสให้นักเรียนสํารวจสื่อ และแนวทางต่าง ๆ ในการสร้างสรรค์ ซึ่งอาจรวมถึงศิลปะการเขียน ดนตรี และการแสดงออกที่สร้างสรรค์ในรูปแบบอื่น ๆ
5. ให้ข้อเสนอแนะ (Provide feedback) ให้ข้อเสนอแนะที่สร้างสรรค์เพื่อช่วยให้นักเรียนได้รับการพัฒนาทักษะความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียน มุ่งเน้นเฉพาะด้านของงานที่มีความแข็งแกร่ง และพื้นที่ที่ต้องปรับปรุง และให้คำแนะนำในการปรับปรุง
6. แสดงความชื่นชมกับความสำเร็จ (Celebrate successes) แสดงความชื่นชมกับความสำเร็จ และรับทราบภารกิจของการทำงานตามที่ได้รับมอบหมาย และส่งเสริมให้เกิดความพยายามในโครงการสร้างสรรค์ กระตุ้นให้นักเรียนแบ่งปันงานของนักเรียนกับผู้อื่น และตระหนักถึงคุณค่าของการมีส่วนร่วมที่สร้างสรรค์ของนักเรียน
7. เน้นกระบวนการมากกว่าผลิตภัณฑ์ (Emphasize the process over the product) ส่งเสริมให้นักเรียนมุ่งเน้นไปที่กระบวนการสร้างสรรค์มากกว่าเพียงแค่ผลิตภัณฑ์ที่เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นสุดท้ายของกิจกรรมการเรียนรู้สิ่งนี้ช่วยให้นักเรียนได้รับการพัฒนาทักษะความคิดสร้างสรรค์ และกระตุ้นให้นักเรียนได้มีโอกาสได้พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ต่อไปแม้ว่าผลลัพธ์สุดท้ายจะไม่สมบูรณ์แบบก็ตาม
** ข้อควรจำสำหรับการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นความคิดสร้างสรรค์ ทักษะนี้ถือเป็นกระบวนการที่ต้องใช้เวลาความพยายาม และการฝึกฝน ด้วยการออกแบบ หรือสร้างสภาพแวดล้อมที่สนับสนุน และมีการส่งเสริม และมีกิจกรรมที่เน้นไปที่ความสำคัญของการสํารวจ และการทดลองของนักเรียน ดังนั้นผู้สอนจะสามารถช่วยให้นักเรียนได้รับการพัฒนาทักษะความคิดสร้างสรรค์ และบรรลุศักยภาพสูงสุด ได้จาก 7 แนวทางนี้ครับ
ซึ่งทักษะนี้จะตอบโจทย์ด้านที่ 2 ด้านผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน ตัวชี้วัดที่ 3 ผลงานหรือผลการปฏิบัติสะท้อนความสามารถ ในการเรียนรู้ (Cognitive Abilities) ตามวัยและลักษณะของผู้เรียน ในข้อที่ 2) ความคิดสร้างสรรค์ หรือการคิดเชิงนวัตกรรม
1) ความยืดหยุ่นในการคิด หรือการคิดเชื่อมโยงสิ่งต่าง ๆ
2) ความคิดสร้างสรรค์ หรือการคิดเชิงนวัตกรรม
3) กระบวนการสืบเสาะหาความหมาย หรือกระบวนการตัดสินใจ
4) กระบวนการคิดเชิงเหตุผล หรือการให้เหตุผลเชิงตรรกะ
5) กระบวนการคิดเชิงระบบ
ลองนำมาพิจารณาเพื่อนำไปใช้สอนกันครับ
ดร.อนุศร หงษ์ขุนทด
Comments
Powered by Facebook Comments
